2 năm trở lại đây, phim truyền hình Việt Nam đánh dấu sự manh nha hình thành của một dòng chảy mới - phim hợp tác quốc tế. Dù vẫn ở những bước đi chập chững đầu tiên, nhưng cách làm này được kì vọng sẽ giúp nâng cao hơn chất lượng phim truyền hình Việt vốn đang rơi vào thời kì bão hòa và đi xuống...
Manh nha xuất hiện
Trên thực tế, các nhà làm phim Việt từ lâu đã tính đến chuyện vác máy đi quay cảnh ở nước ngoài như một cách để thêm gia vị cho phim truyền hình Việt. Có thể kể đến các phim như Tình xa, Mùi ngò gai, Đô-la trắng, Tiếng dương cầm trên biển, Đua nhau làm giàu... Không chỉ dừng lại ở những cảnh quay ở các nước trong khu vực như Thái Lan hay Hàn Quốc, Trung Quốc, các nhà làm phim còn vươn tới các nước cách trở lớn về địa lý như Mỹ. Tuy nhiên, những cảnh quay xuất ngoại đa phần chỉ là những cảnh quay mang tính chất thêm vào, thời lượng ngắn, có cũng được mà không có cũng chẳng sao như cảnh núi non, danh thắng, cảnh đi du lịch...
 Phim Bí mật tam giác vàng được đầu tư công phu với nhiều cảnh quay thực hiện tại Lào, Myanmar, Thái Lan... |
Tình hình này đã đổi khác trong khoảng 2 năm trở lại đây. Nhiều bộ phim truyền hình Việt là sản phẩm hợp tác giữa các nhà làm phim Việt và quốc tế đã ra đời, là một chỉnh thể hoàn chỉnh với tình tiết câu chuyện, nhân vật gắn liền những cảnh quay cần thiết ở nước ngoài. Phim được làm một cách nghiêm túc, có mục tiêu rõ ràng, xác định được đối tượng khán giả hướng tới...
Bộ phim Hai phía chân trời là phim truyền hình đầu tiên của Việt Nam làm về cuộc sống người Việt tại nước ngoài, đánh dấu bước đi mới xuất ngoại làm phim của Trung tâm sản xuất phim truyền hình - Đài Truyền hình Việt Nam (VFC). Phim chuyển thể từ truyện ngắn Máu và tuyết của nhà văn Trần Hoài Văn. Đích thân Trần Hoài Văn đã hợp tác cùng nhà văn Thùy Linh để chuyển thể kịch bản văn học này sang kịch bản phim truyện. Phim có nhiều cảnh quay được thực hiện dài hơi tại Cộng hòa Séc, đã mang đến một cái nhìn toàn diện hơn về đời sống người Việt ở nước ngoài. Hay như bộ phim Bí mật tam giác vàng đang phát trên sóng VTV1 cũng là một bộ phim được VFC đầu tư công phu với nhiều cảnh quay thực hiện tại Lào, Myanmar, Thái Lan..., mang đến cho khán giả sự chân thật, sống động trong từng khuôn hình. Một bộ phim nữa cũng hứa hẹn sẽ là sản phẩm hợp tác hấp dẫn giữa Việt Nam và Nhật Bản - Người cộng sự. Bộ phim làm về nhân vật lịch sử Phan Bội Châu, nhà chí sĩ yêu nước nổi tiếng của phong trào Đông Du đã có nhiều năm sinh sống và làm việc ở Nhật Bản. Sự hợp tác giữa VFC và Đài truyền hình NHK Nhật Bản lần này là kết quả của mối thâm tình 40 năm ngoại giao giữa hai nước, nhưng cũng đánh dấu một bước tiến mới cho phim truyền hình Việt. Phim có sự tham gia của diễn viên Việt và Nhật Bản với các cảnh quay được thực hiện ở cả hai nước.
Cơ hội đi kèm thách thức
Dễ thấy việc hợp tác làm phim quốc tế sẽ mở ra những cơ hội học hỏi cho các nhà làm phim Việt. Nói như chuyên gia Mohd Mahyidin Mustakim - Giám đốc điều hành Hiệp hội Sáng tạo nội dung Malaysia: “Những dự án làm phim quốc tế sẽ giúp cả hai bên học hỏi, thử thách khả năng, đúc rút kinh nghiệm lẫn nhau”. Bộ phim Người cộng sự dù mới chỉ ở giai đoạn khởi động, nhưng chắc chắn với việc hợp tác với một kênh truyền hình nổi tiếng của Nhật Bản, phía Việt Nam cũng sẽ học hỏi được nhiều điều: từ cách lên kịch bản, dựng phim, công nghệ truyền hình cho tới diễn xuất... và cả khâu xử lý hậu kì vốn là một yếu điểm của phim Việt. Hay với việc hợp tác với nước bạn để thực hiện những cảnh quay trong phim Hai phía chân trời, chúng ta cũng học được nhiều về công nghệ làm phim mới, cách chọn bối cảnh, thực hiện các cảnh quay...
 Đoàn làm phim Hai phía chân trời thực hiện những cảnh quay trong tuyết lạnh ở châu Âu. |
Tuy vậy, phía Việt Nam cũng phải đối mặt với không ít thách thức khi chính thức bước một chân vào sân chơi hợp tác quốc tế. Đạo diễn Đỗ Thanh Hải - Giám đốc VFC đã từng chia sẻ về quá trình làm phim Hai phía chân trời rằng: “Làm bộ phim này, chúng tôi thấy mình liều nhưng nếu không liều thì không thể vượt qua được các khó khăn để có một bộ phim hay”. Với bối cảnh chính tại châu Âu, ngay từ năm 2009, ê-kip làm phim đã phải thực hiện những chuyến khảo sát tại đây, kết nối kế hoạch sản xuất phim với Đại sứ quán Việt Nam tại Cộng hòa Séc, Hội người Việt tại CH Czech để có được những thước phim chân thực nhất, từ thời tiết, bối cảnh đến cuộc sống của người Việt xa xứ. Dù được phía bạn hỗ trợ chi phí đi lại nhưng để làm bộ phim này cũng tốn kém không ít trong khi nguồn kinh phí đầu tư không hẳn đã dồi dào, dù rằng ở mức cao hơn những bộ phim được thực hiện trong nước. Bởi vậy, đoàn phải cố gắng tiết kiệm chi tiêu. Các diễn viên cũng chịu không ít vất vả khi phải đứng giữa rừng làm việc từ sáng đến 23h đêm để tranh thủ ghi hình.
Dù chịu nhiều vất vả hơn với việc làm phim trong nước, nhưng số phận những bộ phim hợp tác cũng đứng ngang bằng với các phim khác. Kinh phí lớn, công sức bỏ ra nhiều nhưng chưa thể khẳng định bộ phim đó sẽ có chất lượng hơn. Đây là thách thức không nhỏ với các nhà làm phim. Nhưng cứ đi thì sẽ thành đường, các nhà làm phim cũng như công chúng đều mong muốn ở một tương lai sáng, tất nhiên phải với sự nỗ lực hết mình của ê-kip làm phim.
Liên Anh