Tiểu tiện không kiểm soát (TTKKS) là tình trạng bài tiết nước tiểu không tự chủ được. Đây không chỉ là vấn đề thuộc vệ sinh cá nhân mà còn là vấn đề xã hội.
Rối loại này có thể gặp ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ em nhưng thường gặp nhất ở người cao tuổi. Người bị mắc thường xấu hổ, tìm cách che giấu, dễ mắc chứng trầm cảm, tự ti... Một số người tìm cách ẩn dật, không tham gia vào các hoạt động xã hội, thậm chí không dám tập thể dục với đám đông (thể dục dưỡng sinh) vì sợ bị tiểu són.
Về điều trị bằng thuốc, có thể dùng một số thuốc như sau:
Để trị chứng TTKKS do ứ nước tiểu ở bàng quang, có thể dùng thuốc bethanechol. Đối với chứng TTKKS do stress, dùng các thuốc kích thích hệ alpha-adrenergic thuộc hệ thần kinh thực vật: ephedrin, pseudoephedrin. Hoặc dùng thuốc là các dẫn chất estrogen đối với phụ nữ mãn kinh bị chứng này.
Trị chứng TTKKS cấp bách: có nhiều nhóm thuốc được dùng như:
- Thuốc chống tiết cholin: oxybutinin (dipropan).
- Thuốc chống co thắt cơ trơn: dicyclomin (bentyl), flavoxate (urispas, genurin). Thuốc imipramin là thuốc chống trầm cảm nhưng cũng có thể dùng và được xếp vào nhóm này do có tác dụng làm dịu trực tiếp cơ trơn của bàng quang.
- Thuốc ức chế kênh canxi: Các thuốc này thường được dùng trị bệnh tăng huyết áp nay đang được nghiên cứu sử dụng trị TTKKS do ức chế kênh canxi sẽ ức chế sự co thắt bất ổn của cơ bàng quang.
Các thuốc kể trên cần được bác sĩ chỉ định và theo dõi sử dụng bởi vì như ta đã thấy, tùy theo chứng TTKKS khác nhau sẽ dùng thuốc khác nhau, thuốc chống tiết cholin có thể dùng trị chứng TTKKS cấp bách nhưng không được dùng trị chứng TTKKS do ứ (thậm chí thuốc này có thể gây ra chứng TTKKS do ứ). Hơn nữa, các thuốc có thể gây ra tác dụng phụ đôi khi rất trầm trọng ở người cao tuổi nếu dùng bừa bãi.
Trong điều trị TTKKS do stress, ngoài việc dùng thuốc, người mắc có thể sử dụng phương pháp không dùng thuốc gọi là "tập luyện các cơ vòng tầng sinh môn".
Ngoài phương pháp này còn có một số phương pháp khác như phương pháp "tái huấn luyện bàng quang" phương pháp "sinh phản hồi". Ở các phương pháp sau, người bệnh cần được sự hướng dẫn của nhân viên y tế thông thạo phương pháp, cần được trang bị một số dụng cụ chuyên dùng, cách tập luyện tương đối phức tạp.
PGS.TS. Nguyễn Hữu Đức