 Các loại vitamin thường có sẵn trong thực phẩm. |
Vitamin C có vai trò quan trọng với cơ thể như tham gia tạo collagen và một số thành phần tạo nên các mô liên kết ở cơ, da xương, mạch máu; tham gia vào các quá trình chuyển hóa của cơ thể như protid, lipid, glucid; tham gia vào quá trình tổng hợp một số chất như catecholamin, hormon vỏ thượng thận; tăng tạo interferon, làm giảm nhạy cảm của cơ thể với histamin chống stress nên giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể; kết hợp với vitamin A, vitamin E chống ôxy hóa bằng cách trung hòa các gốc tự do sản sinh ra từ các phản ứng chuyển hóa, nhờ đó bảo vệ được tính toàn vẹn của màng tế bào.
Nhiệt độ thấp trong mùa đông chính là lý do làm cơ thể dễ mắc bệnh cúm hoặc cảm lạnh. Đó là do sức đề kháng của cơ thể giảm. Sức đề kháng giảm một phần là do cơ thể bị thiếu vitamin C.
Cách cung cấp vitamin C tốt nhất cho cơ thể nói chung và cho cơ thể trẻ em nói riêng là thông qua ăn uống, vì nó có rất nhiều trong rau xanh, củ quả tươi như cam, cà rốt, cà chua... nhưng với điều kiện là hoa quả phải còn tươi và cần cho trẻ ăn nhiều loại rau quả khác nhau.
Tuy nhiên, đối với người ở miền Bắc nước ta, vào mùa đông trời rét, ngoài việc ngại uống đủ nước, còn không thích ăn rau quả tươi, quả chua nên thường dẫn đến thiếu vitamin C. Chính vì vậy, cần từ bỏ thói quen này để đảm bảo lượng vitamin C cho cơ thể. Có thể bổ sung vitamin C bằng thuốc khi chế độ ăn không đáp ứng đủ. Trên thị trường có rất nhiều loại thuốc chứa vitamin C. Cần lưu ý không dùng quá 1g vitamin C/ngày.
Vitamin D
Vitamin D có tác dụng quan trọng trong việc giữ cho xương và hệ miễn dịch trong cơ thể hoạt động tốt cũng như chống lại các căn bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư đại tràng. Đặc biệt, theo một nghiên cứu mới đây thì bổ sung vitamin D có thể làm giảm nguy cơ bị viêm đường hô hấp ở trẻ em.
Cơ thể sản sinh vitamin D một cách tự nhiên khi tiếp xúc với ánh nắng. Tuy nhiên, việc duy trì nồng độ vitamin D thích hợp trong mùa đông ở miền Bắc là một thách thức không nhỏ.
Càng già, người ta càng cần nhiều vitamin D. Từ 51-70 tuổi, cần lượng vitamin D gấp đôi so với người dưới 50 tuổi. Trên 71 tuổi, cần gấp 3 số lượng này. Một nghiên cứu mới đây xác định, nếu bổ sung hằng ngày 400UI (10mcg) vitamin D cho người trên 65 tuổi giảm nguy cơ gãy xương rõ rệt.
Chính vì vậy trong mùa đông, nên chú ý đến thực phẩm có chứa hàm lượng vitamin D cao như sữa, các chế phẩm từ sữa, cá, lòng đỏ trứng gà…
Khi cần thiết thì sử dụng bổ sung vitamin D bằng đường uống. Tuy nhiên, liều lượng, cách dùng nên tham khảo ý kiến của nhân viên y tế vì đây là loại vitamin tan trong dầu, có tích lũy trong cơ thể nếu dùng liều cao kéo dài sẽ gây ngộ độc cho cơ thể.
Vitamin E
Vitamin E là thuật ngữ chỉ một nhóm các chất có hoạt tính sinh học tương tự nhau là α, β, γ, δ tocoferol trong đó α – tocoferol có hoạt tính mạnh nhất, hoạt tính của 1mg α – tocoferol bằng 1 đơn vị vitamin E. Vitamin E có nhiều trong dầu thực vật như dầu cám, dầu lạc, trong các hạt nảy mầm, trong rau xanh. Vitamin E được hấp thu qua niêm mạc ruột và cần có sự nhũ hóa của acid mật.
Vitamin E có nhiều tác dụng quan trọng, trong đó có tác dụng chống ôxy hóa bảo vệ màng tế bào khỏi sự tấn công của các gốc tự do, nhờ đó bảo vệ được tính toàn vẹn của màng tế bào. Đồng thời, có tác dụng hiệp đồng với vitamin C, vitamin A, selen nhất là có tác dụng bảo vệ vitamin A không bị ôxy hóa.
Cũng như vitamin C, vitamin E thường được dùng trong công nghệ làm đẹp bởi khả năng làm mềm da, giữ ẩm và chống lão hóa cao. Các nhà khoa học cho rằng, bổ sung đầy đủ vitamin E sẽ ngừa đột quỵ và các bệnh khác liên qua đến tim mạch.
Mùa lạnh da dễ bị khô nứt, bạn nên bổ sung vitamin E, vừa xoa ngoài vừa uống để giữ da luôn ẩm và mịn màng. Vitamin E có nhiều trong các loại hạt như hạnh nhân, hạt dẻ…
Vitamin A
Bình thường, bạn cần cung cấp vitamin A trong cơ thể để chống lại các bệnh về mắt như quáng gà, cận thị, khô mỏi mắt... Trong mùa lạnh, vitamin A kết hợp với vitamin C là một “bộ đôi hoàn hảo” để gia tăng sức đề kháng cho cơ thể, tránh các chứng cảm cúm. Bạn có thể tìm thấy vitamin A trong cá, gan, sữa và trứng.
Selenium và chất sắt
Đây là hai khoáng chất rất cần thiết cho cơ thể. Selenium đóng vai trò quan trọng, giúp cơ thể hồi phục các vết thương, vùng bị nhiễm trùng... Chất sắt có công dụng chống thiếu máu và tham gia vào nhiều hoạt động khác của cơ thể.
Bạn có thể tìm thấy selenium và chất sắt trong ngũ cốc, gan, cá, các loại hạt.
ThS. Nguyễn Thu Hiền