Dù đã được cảnh báo trong các Hội nghị quốc tế như là một vấn nạn với quy mô toàn cầu, song cho đến nay, nạn buôn bán thuốc giả đã trở thành một "trận lụt" gây ra những tác hại khôn lường. Giữa tháng tư vừa qua, một hội nghị đã được tổ chức ở Thụy Sĩ với mục tiêu là xây dựng một hiệp ước quốc tế chống thuốc giả.
Thuốc giả tại châu Âu
Trong những năm qua, nạn buôn bán thuốc giả đã thu được lợi nhuận lên tới hàng tỷ đô la Mỹ. Theo các nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tốc độ tăng trưởng hàng năm của "ngành công nghiệp tội lỗi" này lên tới 100% từ năm này sang năm khác. Theo WHO, thuốc giả chiếm tới 30% và thậm chí, có khi còn lên tới 50% lượng dược phẩm lưu hành ở một số nước đang phát triển. Chỉ cần lấy châu Âu là tâm điểm, ta cũng có thể thấy được mức độ phát triển khủng khiếp của cơn dịch này. Theo tiết lộ của Phó chủ tịch Hội đồng châu Âu thì chỉ riêng trong hai tháng cuối năm 2008, các lực lượng hải quan đã thu giữ được 34 triệu đơn vị dược phẩm giả trên các biên giới của liên minh châu Âu và chỉ trong hai năm, lượng thuốc giả nhập vào châu Âu đã tăng gấp sáu lần và từ năm 2006, WHO đã cảnh báo rằng có một sự bùng nổ của thị trường thuốc giả với doanh thu toàn cầu đến năm 2010 có thể đạt tới mức 75 tỷ USD.
 Thuốc giả đang trở thành vấn nạn của ngành công nghiệp dược phẩm. |
Châu Âu là một trường hợp đặc biệt tiết lộ hiện trạng của nạn thuốc giả. Chúng ta biết rằng đây là một trong những nơi có mức sống cao trên thế giới và hệ thống an sinh xã hội đủ đảm bảo cho người dân trong việc chăm sóc sức khỏe. Vậy mà dược phẩm giả vẫn có đất sống tại đây. Nhiều người chọn một cách đơn giản hơn rất nhiều là mua thuốc "trôi nổi" và đặc biệt là giờ đây lại có thêm sự giúp sức của internet. Sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian và cả tiền bạc. Và đó chính là mảnh đất màu mỡ của các loại thuốc rởm. Loại thuốc nhiều nhất trên thị trường thuốc giả là các loại thuốc hỗ trợ tình dục (kiểu Viagra), thuốc giảm béo và thuốc chống trầm cảm, căng thẳng thần kinh. Theo một thống kê của hãng dược Pfizer, 50% dược phẩm bán trên mạng internet là thuốc giả và trong đó có cả các thành phần vô cùng độc hại như thuốc chuột và axit boric. Thị trường dược trên mạng internet đang là một vấn đề nhức nhối đến mức gần đây, tại Pháp, một đạo luật liên quan đến quản lý việc bán thuốc trên internet đang được gấp rút soạn thảo. Và tất nhiên, châu Âu còn là bàn đạp để đưa thuốc giả đến các nước đang phát triển khi mà hiện nay không ít người đang có một thứ "mốt" dùng các loại "hàng xách tay" gồm cả dược phẩm, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm nhập khẩu không theo các kênh chính thức với giá rẻ đồng nghĩa với việc coi rẻ tính mạng con người.
Trước vấn nạn toàn cầu nói trên, trong các ngày 15 và 16/4, một hội nghị quốc tế do Hội đồng châu Âu đã được tổ chức tại Bale (Thụy Sĩ) với sự có mặt của các đại biểu từ tất cả các nước thành viên liên minh châu Âu, WHO và các đối tác quốc tế, đồng bảo trợ là Cơ quan châu Âu kiểm soát chất lượng dược phẩm và chăm sóc sức khỏe (DEQM). Trong hội thảo này, các khách mời đã cùng phân tích hiện trạng của "ngành công nghiệp thuốc giả" ở mức độ toàn cầu. Điều đáng sợ là hiện nay, lợi nhuận của kinh doanh thuốc giả có thể so sánh với lợi nhuận từ buôn ma túy vậy mà những hình phạt dành cho loại tội phạm này lại nhẹ hơn rất nhiều so với buôn ma túy.
Công ước chống thuốc giả
Chính vì lý do đó, trong hội nghị, Ủy ban châu Âu đã xây dựng một Công ước chống thuốc giả mang tên MEDICRIME (ghép của "medicaments" - dược phẩm và "crime" - tội phạm: công ước chống tội phạm liên quan đến dược phẩm). Công ước này sẽ có hiệu lực trên toàn châu Âu và sẽ là một công ước mở mà các quốc gia ngoài châu Âu cũng có thể tham gia. Công ước này sẽ hình sự hóa tất cả những hình thức phạm tội liên quan đến dược phẩm và dược phẩm giả bao gồm: sản xuất dược phẩm giả; cung cấp, tạo điều kiện cung cấp và buôn bán các sản phẩm dược phẩm giả; làm giả giấy tờ; sản xuất hoặc cung cấp không phép các sản phẩm y tế cũng như đưa ra thị trường các sản phẩm y tế không đáp ứng các yêu cầu của pháp luật. Công ước này cũng đưa ra các khung hợp tác quốc tế trong việc chống và trừng phạt các tội liên quan đến thuốc giả. Theo dự kiến, công ước này sẽ được Hội đồng bộ trưởng của Liên minh thông qua vào 11/5/2010 và được ký vào 25/10/2010 tại Hội nghị Hội đồng châu Âu các Bộ trưởng Tư pháp họp tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.
Lương Xuân Hà