Mới đây, hormon testoteron được bày bán dưới dạng thuốc mỡ được phô trương là thuốc bôi “cải lão hoàn đồng” làm cho đàn ông ở tuổi “xế chiều” hay “quá đát” lấy lại sinh lực của thời trai trẻ. Thực hư thế nào?
“Sống khoẻ, trường thọ, trẻ mãi không già” là ước mơ bao đời nay và mãi mãi của con người. Cách đây không lâu, ở các nước phương Tây, đặc biệt ở Mỹ, nhiều người vào siêu thị hỏi mua cho được các chế phẩm được cho là có tác dụng “làm lùi tuổi già, phục hồi tuổi trẻ” hay nói gọn hơn là làm cho người ta “trường sinh”. Các chế phẩm này là thuốc nhưng có loại không được xem là thuốc mà chỉ là chế phẩm “hỗ trợ dinh dưỡng” hay còn gọi “thực phẩm chức năng” được bán tự do trong các siêu thị. Chế phẩm được bày bán trước tiên là hormon melatonin, sau đó là hormon tăng trưởng của người (human growth hormone, viết tắt là hGH hay GH). Mới đây là hormon testoteron được bày bán dưới dạng thuốc mỡ được phô trương là thuốc bôi “cải lão hoàn đồng” làm cho đàn ông ở tuổi “xế chiều” hay “quá đát” lấy lại sinh lực của thời trai trẻ. Thực hư thế nào?
 Ảnh minh họa |
Hiện nay, nhờ công nghệ sinh học và kỹ thuật tái tổ hợp DNA, người ta có thể sản xuất nhiều loại hormon dùng làm thuốc, thậm chí sản xuất số lượng lớn là chế phẩm “thực phẩm chức năng”. Riêng testosteron được dùng là testosteron tổng hợp có dạng tiêm chích, dạng uống và dạng rất tiện dụng là thuốc mỡ bôi ngoài da (mặc dù bôi ngoài da nhưng hormon xuyên thấm qua da vào máu để cho tác dụng). Từ lâu, các nhà khoa học có ghi nhận vai trò một số hormon đối với quá trình lão hóa của con người. Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy, ở người tuổi càng cao, lượng một số hormon tiết ra càng giảm đi. Từ đó nảy sinh quan điểm “bào chế các hormon suy giảm theo tuổi già dùng làm thuốc bổ sung nhằm chống lão hóa, cải lão hoàn đồng”. Trước đây, người ta đã đổ xô mua thuốc melatonin vì có nghiên cứu thấy hormon này giảm đi rõ rệt khi người ta già đi. Sau đó, người ta hăm hở tìm đến GH do có dấu hiệu quá trình lão hóa được ghi nhận ở người cao tuổi là teo cơ và tăng mỡ. Một số công trình nghiên cứu cho thấy GH khi bổ sung có làm cho khối lượng cơ bắp tăng và khối lượng mỡ giảm. Còn testosteron rõ ràng là có giảm khi người nam bước vào tuổi “xế chiều” và trong thời gian gần đây đã có “chiến dịch quy mô rộng lớn” quảng bá việc dùng testosteron này nhằm “cải lão hoàn đồng” cho nam giới từ 50 tuổi trở lên. Hiện nay vẫn chưa có khẳng định chính thức từ các nhà khoa học về tác dụng thực sự của các hormon vừa kể đối với quá trình lão hóa của con người. Riêng testosteron trong một nghiên cứu thực hiện tại đại học Pennsylvania (Mỹ) trong thời gian 3 năm không phát hiện tác động tích cực nào của testosteron trên sức khỏe của đàn ông trên 55 tuổi so với người không dùng hormon này. Trong thực tiễn lâm sàng, người ta có dùng testosteron khi có hiện tượng thiểu năng sinh dục nam ở nam giới, tức có tình trạng suy sinh dục nam do thiếu hormon như: dậy thì muộn, vô sinh hay “yếu sinh lý” do thiếu testosteron (cần phân biệt rối loạn cương do thiếu hormon thì phải dùng thuốc testosterone chứ chỉ dùng Viagra không thôi chưa đúng). Và dùng testosterone hay hormon nói chung, phải có sự thăm khám và chỉ định thuốc của bác sĩ. Điều đáng quan tâm là dùng testosteron chẳng khác nào dùng con dao 2 lưỡi và lưỡi gây hại lại cực kỳ sắc bén. Mặc dù dùng thuốc bôi ngoài da nhưng testosteron vẫn hấp thu qua da gây các phản ứng có hại. Nữ giới dùng thuốc bôi “cải lão hoàn đồng” này bôi trong thời gian dài sẽ bị nam hóa như mọc râu, nổi mụn, giọng nói trầm, thay đổi kinh nguyệt như vô kinh… Còn nam giới dùng bừa bãi testosteron sẽ bị chứng vú to (tức ngực phát triển giống đàn bà, cơ chế chưa được biết rõ vì là hormon nam nhưng lại có tác dụng như hormon nữ), vô sinh (vì tinh hoàn không sinh tinh trùng); nếu phì đại tuyến tiền liệt sẽ phát triển thành ung thư, gây viêm gan vàng da ứ mật và dùng dài lâu sẽ bị suy gan…
Cho tới nay, vẫn chưa có thuốc nào có tác dụng thần kỳ là làm cho “trường sinh” hay “cải lão hoàn đồng”. Nhưng dựa vào những thành tựu đạt trong lĩnh vực nghiên cứu sức khoẻ, ta có thể tác động tích cực vào quá trình lão hóa, tức là tìm cách bảo vệ duy trì sức khoẻ, kéo dài tuổi thọ. Hãy thực hiện các biện pháp như: bảo vệ chống ô nhiễm môi trường, vệ sinh cá nhân đúng phép, dinh dưỡng hợp lý tức là ăn uống đầy đủ chất, tránh quá thừa hoặc quá thiếu năng lượng (chú ý sử dụng nhiều các nguồn cung cấp chất chống oxy hóa là rau cải, trái cây tươi), tránh nghiện rượu, thuốc lá, phòng các bệnh viêm nhiễm, có cuộc sống lành mạnh để sao luôn thư thái, lạc quan, yêu đời. Đừng nghe lời đồn đại mà tìm cách mua chế phẩm như thuốc bôi “cải lão hoàn đồng” sẽ bị tiền mất tật mang.
PGS.TS. NGUYỄN HỮU ĐỨC