Thay vì phải mất thời gian chờ đợi từ 6 - 18 tháng mới phẫu thuật, trẻ bị dị tật khe hở môi, vòm miệng bẩm sinh sẽ được đặt khí cụ chỉnh hình trước phẫu thuật ngay khi mới ra đời. Phương pháp này lần đầu tiên đã được các bác sĩ BV Nhi TW thực hiện thành công, giúp trẻ tận dụng tối đa nguồn sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời và đem lại hiệu quả phẫu thuật, nắn chỉnh răng - hàm - mặt cao.
Trả lại nụ cười tuổi thơ
Bệnh nhi nhỏ tuổi nhất và cũng là một trong số những bệnh nhân đầu tiên được các bác sĩ BV Nhi TW áp dụng kỹ thuật “Điều trị chỉnh hình xương và răng cho trẻ có khe hở môi, vòm miệng bẩm sinh từ giai đoạn sơ sinh đến tuổi trưởng thành” là bé trai Nguyễn Đức Tuấn Anh, sinh ngày 29/01/2013 (quê tại Đông Anh, Hà Nội). Tuấn Anh được các bác sĩ đặt khí cụ chỉnh hình chỉ sau 4 ngày tuổi. Đến nay, sau gần 2 tháng điều trị bằng kỹ thuật này, tình trạng của bé Tuấn Anh đã được cải thiện đáng kể.
 ThS.BS. Nguyễn Thị Ngọc Lan (phải) với bệnh nhi và gia đình sau phẫu thuật thành công. |
Chị Bùi Thị Thu Huyền – mẹ bé Tuấn Anh kể: “Cuối tháng 1/2013, tôi sinh cháu ở BV Phụ sản Hà Nội. Thấy con vừa chào đời đã bị sứt môi, hàm ếch rộng như thế, cả gia đình rầu rĩ lắm, cứ nghĩ bệnh không chữa được rồi sẽ ảnh hưởng đến diện mạo của cháu cả đời. Nhưng sau đó, các bác sĩ đã giới thiệu hai mẹ con sang BV Nhi TW để khám chuyên khoa kỹ hơn. Nhờ tư vấn, gia đình mới biết được phương pháp điều trị mới và quyết định chạy chữa cho con...”.
Hiện tại, các bác sĩ vẫn đang tiếp tục tiến hành giai đoạn chỉnh mũi cho Tuấn Anh và tiên lượng kết quả điều trị rất khả quan. Không giấu nổi niềm vui, chị Huyền nhìn con âu yếm nói: “Lúc đầu, cháu nó không ăn được nhiều, chỉ nhấm nháp vài thìa sữa. Mỗi lần sữa vào lại hay bị sặc do khe hở rộng. Sau một thời gian đặt “máng chỉnh hình” (tức khí cụ chỉnh hình trước phẫu thuật- PV), đến giờ, tự cháu đã có thể bú bình mà không cần thìa, ít quấy khóc, đường hô hấp cũng tốt hơn, không khò khè như trước nữa. Cả nhà phấn khởi lắm!”.
Theo ThS.BS. Nguyễn Thị Ngọc Lan - Khoa Khám bệnh (BV Nhi TW), những trường hợp dị tật hở môi, vòm miệng bẩm sinh tương tự như bé Tuấn Anh không phải là hiếm. Thống kê cho thấy, dị tật khe hở môi, vòm miệng xảy ra khá phổ biến ở trẻ sơ sinh với tỉ lệ khoảng 1/800-1.000 trẻ sinh ra bị dị tật môi, hàm ếch. Trẻ có thể bị dị tật đơn thuần môi hoặc vòm miệng hoặc dị tật kết hợp cả hai. Với những dị tật này, nếu không được phẫu thuật kịp thời rất dễ gây biến dạng trên khuôn mặt trẻ. Sự thông thương giữa hốc mũi và hốc miệng khiến trẻ dễ bị sặc và kéo theo nhiều bệnh liên quan đến đường hô hấp khác như: viêm phổi, viêm phế quản, mũi họng. Ở một số quốc gia trên thế giới, sau khi trẻ ra đời khoảng 2 ngày tuổi, nếu sức khỏe của trẻ ổn định, có thể tự thở, tự ăn, tự nuốt, các bác sĩ sẽ bắt tay ngay vào quá trình chỉnh hình xương và răng để giảm những tổn thương về sau cho trẻ.
Không gây sẹo xấu sau phẫu thuật
Ngoài việc phải chịu đựng những khiếm khuyết về thể chất, những khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, bản thân những trẻ bị khe hở môi, vòm miệng và gia đình còn phải âm thầm chịu đựng nỗi đau to lớn về mặt tinh thần, trong đó ít nhiều có sự kỳ thị của xã hội. Ngay cả khi nếu có cơ hội tìm lại nụ cười thì khoảng thời gian chờ đợi (từ 6-18 tháng) để được phẫu thuật cũng sẽ là khoảng trống ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý của các bậc phụ huynh và trẻ. Do đó, kỹ thuật điều trị chỉnh hình xương và răng cho trẻ có khe hở môi, vòm miệng bẩm sinh ngay từ giai đoạn sơ sinh sẽ là phương pháp tối ưu để giải tỏa những âu lo của các gia đình. Theo các bác sĩ, đối với những trẻ mang dị tật khe hở môi một bên, quá trình chỉnh hình tốt nhất nên tiến hành khi trẻ ở 0-3 tháng tuổi; trẻ dị tật môi vòm hai bên tiến hành ở 0-4 tháng tuổi.
ThS.BS. Nguyễn Thị Ngọc Lan cho biết: “Việc đặt khí cụ chỉnh hình trước phẫu thuật sớm có tác dụng rất lớn, che lỗ thủng ở vòm miệng, trẻ có thể bú sữa dễ dàng không bị sặc, trớ, đồng thời, phương pháp này cũng giúp điều chỉnh khung hàm về đúng vị trí; giúp cân đối và nâng mũi cao, lỗ mũi không lệch vẹo; giảm căng, không gây sẹo xấu sau phẫu thuật... Việc tháo lắp các khí cụ chỉnh hình cũng khá đơn giản, các bác sĩ hướng dẫn một lần là cha mẹ có thể tự tháo lắp để vệ sinh sạch sẽ rồi lại lắp vào cho trẻ đeo trong suốt quá trình chỉnh hình”.
Khi trẻ đã trưởng thành, nếu tiếp tục được chỉnh hình răng mặt, phẫu thuật ghép xương và phẫu thuật thẩm mỹ, bệnh nhân hoàn toàn có thể có được một khuôn mặt bình thường, hàm răng đều đặn, cung hàm không bị bóp méo và phát âm bình thường như những người khác. Tổng chi phí chỉnh hình xương và răng cho trẻ hở môi, vòm miệng bẩm sinh dao động từ 8-12 triệu đồng tùy từng ca bệnh. Trong khi đó, ở một số quốc gia khác, chi phí điều trị có thể lên tới 80-100 triệu đồng.
Đánh giá về kỹ thuật chỉnh hình trước phẫu thuật cho trẻ hở môi, vòm miệng bẩm sinh, BS. Cấn Phú Nhuận - Trưởng khoa Khám bệnh (BV Nhi TW) cho rằng: “Nếu như trước đây, những trẻ dị tật chưa được nắn chỉnh gặp vấn đề rất lớn trong quá trình nuôi dưỡng, bú sữa hay bị sặc, thậm chí nhiều trẻ sinh ra có cân nặng rất lý tưởng (3,5-4kg) nhưng do không bú được, dần dần dẫn đến suy dinh dưỡng, viêm nhiễm đường mũi họng rất khổ công chăm sóc thì nay, phương pháp này tạo điều kiện cho bé bú tốt hơn, tận dụng nguồn nuôi dưỡng sữa mẹ trong vòng 6 tháng đầu đời. Đây là điều vô cùng tuyệt vời dành cho trẻ để các em có thêm nhiều cơ hội tìm lại nụ cười của chính mình”.
Bài và ảnh: Thanh Hiệp