“Thủ phạm” gây bệnh hen suyễn

Hen là tình trạng các phế quản nhỏ bị hẹp do viêm nhiễm mạn tính. Khi các phế quản nhỏ bị hẹp, không khí qua đó khó khăn vì: Co thắt của các cơ ở thành phế quản; Sưng và phù nề lỗ niêm mạc của phế quản; Tiết nhiều chất nhầy vào trong lòng các phế quản. Ngoài ra còn có sự tăng quá mức bởi tính đáp ứng của phế quản với nhiều yếu tố gây khởi phát cơn hen. Các đường thở trở nên dễ bị kích thích quá mức và đáp ứng quá mức với một loạt các yếu tố khởi phát cơn hen: bụi nhà, mạt, phấn hoa, khói thuốc lá, các chất gây kích thích.

Nhận diện thủ phạm

Hen suyễn là một bệnh lý ở hệ hô hấp, trong đó, đường phế quản thình lình bị thu hẹp lại do phản ứng với tác nhân gây dị ứng như bụi, thú nuôi trong nhà, nấm mốc, phấn hoa, khói, mùi, bụi nước, rượu, thuốc lá; không khí lạnh; một số thuốc chữa bệnh hay các kích thích về cảm xúc.

Đường hô hấp bị thu hẹp sẽ tạo nên những cơn rít, thở nhanh, ngực bị co ép và ho. Tình trạng cấp tính trầm trọng của suyễn được gọi là lên cơn hen. Dấu hiệu của cơn hen là thở dồn dập và khò khè; ho từng cơn tạo ra đờm trong; có dấu hiệu thắt ngực, thở khó khăn, thở ra nhiều; nhịp tim nhanh, tiếng từ trong cuống phổi khiến người bệnh xanh xao vì thiếu oxy và có thể bị đau ngực hay mất tri giác. Cơn suyễn nguy hiểm có thể làm ngừng hô hấp và có thể dẫn đến tử vong. 

Sự co thắt của phế quản gây cơn hen.

Trong số các thủ phạm trên, khói thuốc được xếp vào loại nguy hiểm nhất. Thuốc lá là thủ phạm trực tiếp hay gián tiếp của nhiều bệnh như viêm phế quản mạn tính, tim mạch, ung thư… ở những người bị bệnh hô hấp tác hại đó tăng lên gấp bội. Thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ cơn suyễn cấp tính và có thể làm tổn thương vĩnh viễn đường dẫn khí, có thể tử vong.

Tác nhân nguy hiểm thứ hai đối với bệnh hen suyễn chính là vi khuẩn, bụi, nấm mốc và vật nuôi trong nhà. Để tiêu diệt chúng, không có cách gì khác là phải vệ sinh nhà cửa liên tục. Nên thường xuyên thay và vệ sinh ga giường và gối với nước nóng trên 55 độ C mỗi tuần 1 lần để tiêu diệt hoàn toàn các vi khuẩn và nấm mốc. Không nên dùng thảm và bàn ghế bằng vải. Những người bị hen suyễn cần ở trong môi trường có độ ẩm dưới 50%. Tuyệt đối không nuôi động vật trong nhà vì vảy da, nước bọt đã khô và lông của chúng sẽ khiến bệnh nặng hơn.

Cần tránh yếu tố dị nguyên gây cơn hen.

Những lưu ý trong phòng bệnh

Hen suyễn là một dạng dị ứng. Vào mùa xuân hoặc khi thời tiết thay đổi, tỉ lệ bệnh nhân bao giờ cũng cao hơn và nặng hơn. Để phòng bệnh, tốt nhất không nên trưng bày hoa, trồng cây trong nhà. Đến mùa xuân cố gắng đóng kín cửa sổ, nhất là vào buổi trưa vì đây là thời điểm lượng phấn hoa và một số nấm mốc lên cao nhất. Nếu đi ra ngoài, cần che mũi và miệng để tránh nhiễm lạnh, phấn hoa và bụi. 

Bệnh nhân hen suyễn cần giữ ấm và có chế độ chăm sóc sức khỏe thật tốt để không bị cảm lạnh và nhiễm khuẩn vì những bệnh này sẽ làm bùng phát hen phế quản ngay lập tức. Bên cạnh tiêm ngừa cúm hàng năm, nên có chế độ ăn uống khoa học, nghỉ ngơi tốt, tập thể dục đều đặn, uống nhiều nước.

Đối với bệnh nhân hen suyễn, việc tập TDTT cần hết sức lưu ý. Nếu tập tốt, tập đúng cách và phù hợp, bệnh tật đẩy lùi. Nhưng nếu chọn sai môn, tập quá sức, bệnh hen lại nặng thêm. Vì thế, trước khi tập TDTT, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị. Các môn thể thao phù hợp là các môn thể thao chơi trong nhà như bơi lội với nước nóng, bóng bàn… Các môn thể thao ngoài trời cần hạn chế.

Những người bị hen suyễn không nên uống rượu bia, không nên ăn tôm, cua, đồ khô, cà chua vì chúng có thể làm bệnh nặng hơn.

BS. Lê Hưng