Theo PGS.TS. Lê Thị Hồng Hanh - Phó trưởng Khoa Hô hấp (BV Nhi Trung ương) cho biết: Gần đây, có một số trẻ nhiễm virut nhập viện. Tuy nhiên, không có gì đặc biệt như thông tin trên mạng xã hội đã đưa. Và loại virut gây bệnh cũng không lạ. Virut hợp bào hô hấp RSV (respiratory syncytial virus) là một trong những nguyên nhân gây bệnh đường hô hấp thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới hai tuổi. Khi nhiễm, một số trẻ bị nhẹ vẫn có thể sinh hoạt bình thường, thậm chí tự khỏi bệnh sau 3-5 ngày. Trong đó, nhóm đối tượng trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi phải đối diện với nhiều nguy cơ... Điều đặc biệt là các triệu chứng của bệnh dễ nhầm với cảm cúm thông thường.
Điển hình trường hợp bé H.A. (5 tháng tuổi, tỉnh Phú Thọ) đã phải nằm điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương gần một tháng với các thiết bị hỗ trợ đường thở. Mẹ cháu H.A. cho biết, giữa tháng 8, cháu có biểu hiện ho húng hắng, sổ mũi và sốt cao. Chị kiên trì cho con bú sữa mẹ, dùng thuốc hạ sốt và dùng thêm các bài thuốc dân gian để trị ho, nhưng sau bốn ngày, bệnh của cháu nặng hơn. Khi đưa vào viện, bệnh nhi ho nhiều, khó thở, rút lõm lồng ngực... Các bác sĩ đã thăm khám, làm xét nghiệm và chẩn đoán trẻ bị viêm phế quản phổi, suy hô hấp độ 2 và dương tính với virut RSV. Do suy hô hấp nặng nên trẻ phải thở máy sau đó thở ôxy và điều trị kháng sinh trong suốt những ngày nằm viện.
Cũng tương tự như cháu H.A., cháu K.N. (38 ngày tuổi, ở tỉnh Sơn La) cũng phải nhập viện trong tình trạng ho khò khè, tim đập nhanh, tổn thương phổi và độ bão hòa ôxy chỉ còn 88% (độ bão hòa ôxy bình thường từ 96-100%). Bệnh nhi nhanh chóng được thở ôxy, truyền dịch, chạy khí dung để hỗ trợ đường thở. Kết quả cho thấy bệnh nhi dương tính với virut RSV.
PGS. Lê Thị Hồng Hanh thăm khám cho một bệnh nhi viêm phổi do nhiễm virut hợp bào hô hấp.
Virut RSV gia tăng khi giao mùa
Theo BS. Hanh, trong vòng một tháng trở lại đây, tại Bệnh viện Nhi Trung ương số lượng bệnh nhi bị nhiễm virut hợp bào hô hấp RSV gia tăng. Mỗi ngày, chỉ riêng khoa hô hấp đã tiếp nhận từ 5-10 ca bệnh nặng, tập trung vào nhóm trẻ dưới 6 tháng tuổi. Hiện Khoa Hô hấp (BV Nhi Trung ương) đang điều trị nội trú cho gần 20 trẻ bị nhiễm RSV.
Thông thường hàng năm, vào khoảng tháng 10 đến tháng 12, số trẻ bị viêm phổi mới gia tăng. Nhưng năm nay, bệnh đến sớm và có cháu bị biến chứng thành viêm phổi, thậm chí phải thở máy. “Không chỉ gia tăng mà diễn biến các ca bệnh có chiều hướng phức tạp và nặng hơn. Nguyên nhân có thể do sự biến đổi thời tiết và biến đổi cấu trúc gene của RSV”, BS. Lê Thị Hồng Hanh nhận định.
Khi nào nguy hiểm?
BS. Nguyễn Thị Hoa - Khoa Sơ sinh, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, virut RSV là một trong những nguyên nhân gây bệnh đường hô hấp thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi. Khi trẻ nhiễm RSV, triệu chứng khởi điểm là hắt hơi, sổ mũi nhiều và có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao. Một số trẻ bị nhẹ vẫn có thể sinh hoạt bình thường, thậm chí tự khỏi bệnh sau 3-5 ngày. Tuy nhiên, với nhiều trường hợp, đặc biệt là trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi, trẻ sinh non, thiếu cân, tim bẩm sinh... do sức đề kháng kém, cấu trúc đường thở chưa hoàn thiện nên dễ bị virut tấn công. Mặt khác, RSV có ái lực với đường hô hấp nên trường hợp nhẹ có thể gây ra các triệu chứng viêm đường hô hấp trên (viêm mũi họng, viêm tai giữa), trường hợp nặng dẫn tới viêm tiểu phế quản, viêm phổi, suy thở nhanh.
Có thể tự khỏi nhưng cần theo dõi sát
Theo PGS.TS. Lê Thị Hồng Hanh, bệnh do RSV gây ra không có thuốc điều trị đặc hiệu. Khi trẻ mắc bệnh, cần cho trẻ uống nhiều nước, dùng thuốc hạ sốt và đảm bảo chế độ dinh dưỡng tốt, giàu vitamin... Trẻ có thể tự khỏi, nhưng cần theo dõi sát để phát hiện các dấu hiệu nặng và đưa trẻ tới bệnh viện, cơ sở y tế kịp thời. Những trường hợp bội nhiễm phổi phải uống thuốc kháng sinh, truyền dịch, thậm chí hỗ trợ thở ôxy... Tuy nhiên, như vậy không có nghĩa các gia đình có thể tự điều trị ở nhà, tự mua thuốc cho con uống mà vẫn phải đưa trẻ tới các cơ sở y tế để thăm khám. Bởi, cha mẹ sẽ không thể nhận định được trẻ chỉ bị nhiễm virut thông thường hay đã bị nhiễm virut RSV để quyết định sử dụng thuốc một cách hợp lý - PGS. Hanh chia sẻ.
Dễ lây lan
Virut hợp bào hô hấp RSV thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với khả năng lây lan rất mạnh. Đáng tiếc là vẫn chưa có vắc-xin bảo vệ trẻ khỏi virut này.
“RSV có khả năng lây lan mạnh, nếu các gia đình chủ quan không cho con đi khám, không biết con nhiễm bệnh sẽ dễ khiến cho virut này phát tán rộng trong cộng đồng. Vì vậy, để phòng bệnh, tránh đưa trẻ tới nơi công cộng, tiếp xúc với những người có biểu hiện ho, sốt, sổ mũi... ”, bác sĩ Hanh khuyến cáo.
Công tác kiểm soát nhiễm khuẩn rất quan trọng bởi virut có thể sống vài giờ trên mặt bàn, ghế, đồ chơi, bàn tay... Các bậc cha mẹ cũng cần rửa tay sạch trước khi chăm sóc trẻ và đặc biệt tránh thói quen hôn trẻ - có thể làm lây lan virut.
Theo các chuyên gia, nhóm có nguy cơ cao đối với lây nhiễm RSV là trẻ sinh non. Trẻ sơ sinh dưới 8-10 tuần tuổi. Trẻ dưới 2 tuổi mắc bệnh tim, phổi bẩm sinh. Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch yếu do tình trạng sức khỏe yếu hoặc đang dùng thuốc trong giai đoạn điều trị. Bệnh này có xu hướng nhẹ hơn ở trẻ lớn và người trưởng thành.
Nhiễm RSV là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tiểu phế quản và viêm phổi ở trẻ dưới 2 tuổi. Lây nhiễm RSV gây ra các triệu chứng tương tự như cảm cúm thông thường ở phần lớn trẻ nhỏ, nhưng một tỉ lệ nhỏ trẻ bị nhiễm virut hợp bào hô hấp lần đầu tăng nặng thành thở khò khè, dần tiến triển thành dạng nặng là viêm tiểm phế quản, hoặc viêm phổi rất nguy hiểm cho trẻ. Bệnh này có thể gặp quanh năm nhưng thường là vào mùa mưa ở các tỉnh phía Nam hay mùa lạnh ở các tỉnh phía Bắc.