Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh vừa đồng loạt sơ kết 6 tháng triển khai thực hiện Quyết định số 38/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về thí điểm triển khai thanh tra chuyên ngành an toàn thực phẩm (ATTP). Ghi nhận từ hai địa phương này cho thấy, sau 6 tháng triển khai thí điểm, số cơ sở vi phạm về ATTP được thanh tra tuyến xã, phường xử lý đã tăng, số tiền xử phạt cũng gia tăng... Tuy nhiên, do còn thiếu nhân sự, chuyên môn, thủ tục thành lập đoàn thanh tra vẫn rườm rà và việc triển khai tại đây đó còn chậm...
Số cơ sở bị xử phạt về ATTP tuyến xã, phường tăng
Thực hiện quyết định của Thủ tướng Chính phủ, UBND TP. Hà Nội đã lựa chọn 5 quận, huyện và 10 phường/xã/thị trấn triển khai thí điểm thanh tra chuyên ngành ATTP gồm: quận Đống Đa, quận Ba Đình, huyện Đông Anh, huyện Thường Tín, quận Nam Từ Liêm. Trong 6 tháng thực hiện thí điểm thanh tra chuyên ngành, thành phố đã tổ chức 65 đoàn thanh, kiểm tra 2563/12.506 cơ sở. Số cơ sở thực hiện đúng các quy định về đảm bảo an toàn là 1.816 cơ sở, số cơ sở vi phạm là 747, trong đó 543 cơ sở đã bị xử lý (21,2%), với tổng số tiền phạt hơn 750 triệu đồng (227 cơ sở bị phạt tiền). Các lỗi vi phạm chủ yếu là không có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP hoặc có nhưng hết hiệu lực; khám sức khỏe định kỳ cho các cơ sở, nguồn gốc nguyên liệu thực phẩm, điều kiện vệ sinh thực tế không đạt. “Số lượng cơ sở được thanh tra, kiểm tra sau 6 tháng thực hiện thí điểm thanh tra chuyên ngành tuy ít hơn so với 6 tháng cùng kỳ trước khi thực hiện thí điểm nhưng tỷ lệ cơ sở vi phạm bị xử lý hành chính cao hơn (21,2% so với 17,6%), số tiền phạt cao hơn gấp 2 lần” - ông Hoàng Đức Hạnh - Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội thông tin.
Lực lượng chức năng kiểm tra ATVSTP tại các cơ sở kinh doanh (ảnh minh họa).
Tại TP. Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Hữu Hưng, Phó Giám đốc Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh cho biết, qua 6 tháng triển khai thực hiện thí điểm thanh tra chuyên ngành an toàn thực phẩm, 5 quận/huyện và 10 phường/xã/thị trấn thí điểm đã tiến hành thanh, kiểm tra 2.205 cơ sở tăng 7,4% so với 6 tháng cùng kỳ trước khi thực hiện thí điểm (2.054 cơ sở); trong đó có 340 cơ sở bị phạt tiền với tổng số tiền phạt 1.972.156.000 tăng 24,8% so với cùng kỳ (1.579.850.000 đồng). Các hành vi vi phạm thường gặp là không thực hiện khám sức khỏe định kỳ; không có giấy xác nhận kiến thức ATTP; vi phạm về điều kiện vệ sinh, trang thiết bị dụng cụ, bảo hộ lao động; không lưu mẫu thức ăn; vi phạm về nguồn gốc xuất xứ...
Những cái khó từ thực tiễn
Mặc dù kết quả đạt được là vậy, song từ thực tiễn của việc triển khai thực hiện cũng đã bộc lộ những tồn tại, phát sinh những cái khó. Ông Trần Thanh Long, Phó Chủ tịch UBND quận Nam Từ Liêm - Hà Nội cho rằng, trong khi lực lượng thanh tra chuyên ngành ATTP của quận đi vào nền nếp, thì hoạt động này lại gặp khó khăn ở tuyến phường do lực lượng mỏng, chủ yếu mới chỉ tập trung vào thanh tra ở lĩnh vực y tế, còn lĩnh vực công thương, nông nghiệp chưa thanh tra được nhiều. Hơn nữa, việc thanh tra chuyên ngành ATTP vẫn chủ yếu theo kế hoạch, thanh tra đột xuất ít.
“Việc triển khai mô hình thanh tra chuyên ngành ATTP tại cấp quận, huyện hiệu quả, nên duy trì và nhân rộng. Còn thanh tra ở cấp xã, phường cần tiếp tục thí điểm thêm một thời gian nữa” - ông Long nêu quan điểm. Đồng quan điểm trên, đại diện đoàn thanh tra chuyên ngành ATTP phường Láng Hạ cho rằng, qua triển khai, nhiều cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn xã, phường, thị trấn chủ yếu là cơ sở nhỏ lẻ, thường xuyên biến động, tồn tại chợ tạm, chợ cóc... gây khó khăn cho việc thanh tra chuyên ngành ATTP và xử lý vi phạm hành chính. Bởi khi xử phạt những gánh hàng rau, thúng xôi sáng..., chủ hàng thường “bỏ của chạy lấy người”. Thậm chí, tâm lý “làng xóm, họ hàng” cũng làm hạn chế kết quả xử lý vi phạm hành chính. Mặt khác, cần giảm bớt các thủ tục hành chính vì khi đi kiểm tra, riêng vấn đề đọc các điều khoản, giấy tờ pháp lý cũng tốn không ít thời gian.
Là một trong 5 quận/huyện được thí điểm thanh tra ATTP cấp phường/xã, quận 5 (TP. Hồ Chí Minh) nơi có số cơ sở sản xuất -kinh doanh - chế biến thực phẩm, nhất là quán ăn, hàng rong, phụ gia thực phẩm khá lớn, bà Trịnh Thị Phương Thảo, Phó trưởng đoàn Thanh tra ATTP quận 5, cho biết, qua 6 tháng triển khai ở phường 7 và phường 13, mới thanh tra được 60 cơ sở, xử lý 32 cơ sở. Theo bà Thảo, số lượng như vậy là còn ít mặc dù đã rất cố gắng. Một trong những lý do là việc mỗi lần thành lập đoàn thanh tra khá khó khăn, trong khi quy định cho phép thanh tra độc lập (một cán bộ đi thanh tra) chưa triển khai được bởi cử một cán bộ xuống thanh tra thì bị cơ sở gây khó dễ, không hợp tác...