Y tế cách mạng 71 năm qua luôn đồng hành cùng những thay đổi của đất nước. Sự trưởng thành thể hiện rõ nhất khi y tế Việt Nam không chỉ làm tốt sứ mệnh bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, mà còn được thế giới ghi nhận và đánh giá cao trong thực hiện các Mục tiêu Thiên niên kỷ về y tế, về đổi mới của y tế cơ sở cũng như việc triển khai thành công nhiều kỹ thuật cao về hiến ghép tạng, phẫu thuật nội soi, thụ tinh trong ống nghiệm, chấn thương chỉnh hình, sản khoa, nhi khoa, ngoại khoa, phẫu thuật nội soi robot, ghép tế bào gốc... Những thành công này đã và đang góp phần làm nên hình ảnh của một nền y tế Việt Nam nhân văn - tất cả vì người bệnh.
Y tế tuyến quận, huyện làm chủ kỹ thuật cao
Liên tiếp, dồn dập trong những ngày thu này, các thầy thuốc của ngành y tế Việt Nam đã góp thêm những niềm vui, niềm tự hào cho nghề y khi đem lại những kỳ tích trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân. Và, điều đáng tự hào là những kỹ thuật cao đó được làm nên bởi các thầy thuốc tuyến quận, huyện, chứ không chỉ là ở tuyến Trung ương, hay bệnh viện (BV) đầu ngành...
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến thăm và tặng quà sản phụ sau sinh tại BVĐK tỉnh Lai Châu. Ảnh: PV
Những ngày cuối tháng 8 này, đoàn phóng viên của chúng tôi được đi thực tế ở tỉnh miền núi phía Bắc Lào Cai. Điều mà chúng tôi ấn tượng nhất khi đến BVĐK Bảo Thắng (Lào Cai) là BV tuyến huyện này rất khang trang, rộng rãi và rất nhiều màu xanh. Thế nhưng, điều khiến chúng tôi ấn tượng hơn cả khi nghe BSCKI. Đặng Quang Sinh - Phó Giám đốc BVĐK Bảo Thắng cho biết, nhờ được hưởng thụ từ các Đề án 47, 930 của Chính phủ, của Bộ Y tế và của tỉnh Lào Cai... trang thiết bị của BV này đã được đầu tư hiện đại cộng thêm nguồn nhân lực không ngừng được đào tạo nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ... nên trung bình hiện mỗi ngày BV khám cho khoảng 500 lượt bệnh nhân, không chỉ thế, các thầy thuốc tại đây đã và đang làm chủ các kỹ thuật cao như phẫu thuật ổ khớp, phẫu thuật nội soi RT, thủng dạ dày, viêm túi mật...
Ở một huyện miền núi xa xôi cách Thủ đô gần 700km khác là huyện Mường Tè (tỉnh Lai Châu), BSCKI. Chư Pó Xá - Phó Giám đốc TTYT huyện cho biết, nhờ sự quan tâm, đầu tư của Đảng, Nhà nước, của Bộ Y tế, của UBND tỉnh, mà hiện nay BVĐK huyện Mường Tè đã khang trang, đẹp đẽ và có hệ thống trang thiết bị khá hiện đại. Cùng với việc thường xuyên được đào tạo nâng cao tay nghề, chính vì thế các thầy thuốc của BV này hiện đã triển khai thành công các kỹ thuật cao trước đây không thực hiện được như viêm phúc mạc ruột thừa, thủng tạng rỗng, mổ đẻ lần 2, 3; cắt lách,... vì thế tỷ lệ chuyển tuyến giảm mỗi năm gần 2%.
Rồi ở Đà Lạt, các thầy thuốc của một BV của thành phố cao nguyên này đã từng ngày, từng ngày nuôi sống cháu bé sinh non nặng 900gam, để sau 3 tháng được chăm sóc đặc biệt ở BV, cháu đã nặng 3,4kg được ra viện, về nhà.
Hay mới đây, các bác sĩ BVĐK quận Thủ Đức (TP. Hồ Chí Minh) đã phẫu thuật thành công khối u bướu vú hiếm gặp cho một bé gái 9 tuổi. Trong khi mổ, bác sĩ đã cố gắng giữ lại phần mô vú bình thường nhằm bảo đảm bộ ngực của bé vẫn phát triển bình thường khi lớn.
Có thể nói, những thành công về việc ứng dụng kỹ thuật cao ngay tại tuyến quận, huyện của các thầy thuốc BVĐK Bảo Thắng, BVĐK Mường Tè, BV quận Thủ Đức... đã không chỉ giúp người dân được thụ hưởng việc chăm sóc sức khỏe chất lượng cao ngay tại cơ sở, không phải vượt tuyến vừa ảnh hưởng đến sức khỏe, vừa tốn kém tiền bạc và gây quá tải cho tuyến trên; mà thành công này còn thể hiện được việc thầy thuốc tuyến dưới đang dần làm chủ các kỹ thuật mà trước đây chỉ có tuyến tỉnh, Trung ương mới làm được...
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến kiểm tra sổ ghi chép nhật ký chữa bệnh tại Trạm y tế xã Bum Nưa, Mường Tè, Lai Châu. Ảnh: PV
58 tuổi được lần đầu làm mẹ; dị vật “găm” trong tim 45 năm đã được lấy ra,...
Mới đây nhất, ngày 26/8, BV Việt Đức thông báo, các bác sĩ của BV vừa cấp cứu thành công quả thận bằng ghép thận tự thân cho nam thanh niên 20 tuổi bị tai nạn xe máy chấn thương bụng kín với thương tổn phức tạp.
Trước đó, sau tai nạn giao thông, các bác sĩ phát hiện bệnh nhân Nguyễn Văn T. (20 tuổi, Hiệp Hòa, Bắc Giang) có tình trạng bên thận phải tuy không có chấn thương, nhưng hoàn toàn “câm” không ngấm thuốc. Phẫu thuật cắt quả thận đã tím đen, các bác sĩ “hồi sức” thận trắng hồng trở lại và ghép cho người bệnh. Sau đó, các bác sĩ tiến hành ghép trở lại tại vị trí hố chậu phải. Sau khi ghép xong, thả clamp mạch máu, thấy thận có nước tiểu sau khoảng 2 phút. Được biết, đây là trường hợp hiếm gặp trong y khoa, các BV trong cả nước cũng ít thông báo những ca lâm sàng tương tự.
Hay vào gần cuối tháng 8/2016, lần đầu tiên ở Việt Nam, BV Nam học và Hiếm muộn Hà Nội đã công bố nhờ sự tận tâm, tận lực và ứng dụng kỹ thuật cao trong thụ tinh ống nghiệm của các thầy thuốc BV đã mang đến hạnh phúc lớn lao cho một phụ nữ ở tuổi 58, khi chị được lần đầu tiên làm mẹ của một bé trai khỏe mạnh, được ầu ơ ru con. Thành công này đã tiếp thêm hy vọng cho những người hiếm muộn. Đến thời điểm này đây là trường hợp phụ nữ lớn tuổi nhất ở Việt Nam được điều trị vô sinh thành công. Những cải tiến vượt trội trong điều trị hiếm muộn và kỹ thuật hỗ trợ sinh sản hiện nay đã biến ước mơ có con của nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn thành hiện thực, kể cả các sản phụ cao tuổi, chồng bị liệt nửa người do đứt tủy sống, vợ có tử cung đôi... Có lẽ vì thế mà nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn là Việt kiều ở nước ngoài đã về Việt Nam để làm thụ tinh trong ống nghiệm và họ đã thành công, đã được làm bố, làm mẹ nhờ những bàn tay tài hoa của thầy thuốc Việt và sự may mắn của số phận...
Bệnh nhân được ghép tim tại Bệnh viện Việt Đức. Ảnh: TM
Một trường hợp hy hữu khác trong y văn đã được bảo toàn tính mạng nhờ bàn tay tài hoa và làm chủ trang thiết bị hiện đại của các thầy thuốc BV Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Đó là trường hợp của bệnh nhân Mai Thị T. (59 tuổi, ngụ tại Gò Vấp, TP.Hồ Chí Minh) đã mắc dị vật trong tim 45 năm nhưng đã may mắn được các bác sĩ BV Đại học Y Dược TP.HCM phẫu thuật nội soi thành công vào ngày 22/8/2016. Trong y văn chưa ghi nhận một trường hợp nào tương tự như vậy. TS.BS. Nguyễn Hoàng Định - Trưởng khoa Phẫu thuật tim mạch, BV ĐH Y Dược TP. Hồ Chí Minh chia sẻ: Người bệnh đã rất may mắn, vì chỉ cần lệch vài mm, mảnh dị vật sẽ làm tổn thương động mạch vành phải và tính mạng của người bệnh khi đó sẽ khó lòng mà giữ được.
Nhìn vào thực tiễn phát triển của ngành y tế thời gian qua cho thấy, liên tiếp trong nhiều năm nay, bằng nhiều sáng tạo, bằng sự nỗ lực không ngừng, các thầy thuốc của chúng ta đã triển khai và ứng dụng thành công nhiều kỹ thuật cao trong khám chữa bệnh trên nhiều “mặt trận” khác nhau như ghép đa mô, tạng, can thiệp tim mạch, ECMO, nội soi tuyến giáp, chấn thương chỉnh hình, sản khoa, nhi khoa, ngoại khoa, phẫu thuật nội soi robot, ghép tế bào gốc, thụ tinh ống nghiệm... Thậm chí nhiều kỹ thuật cao đã sánh ngang các nước có điều kiện kinh tế và nền y học phát triển. Những kết quả kể trên là minh chứng rõ nhất của sự phát triển y học kỹ thuật cao, chuyên sâu không ngừng của ngành y tế Việt Nam. Có lẽ vì thế mà Việt Nam đã thành điểm đến để học hỏi, nâng cao trình độ tay nghề của không ít thầy thuốc từ các nước trong khu vực và trên thế giới như: Phillippines, Indonesia, Malaysia, Singapore, Ấn Độ, Bồ Đào Nha, Thái Lan...
Nghĩ cho người bệnh, vì quyền lợi của người bệnh
Tư lệnh ngành y - Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cũng luôn trăn trở trong các diễn đàn chuyên môn cũng như với truyền thông là ngành y đã và đang ngày càng làm tốt hơn công tác chuyên môn, đã và đang ứng dụng thành công nhiều kỹ thuật cao, công tác giảm tải BV bước đầu đã có hiệu quả, nhưng cũng cần phải nâng cao hơn nữa tinh thần thái độ phục vụ người bệnh để người bệnh ngày càng hài lòng hơn về ngành. Để thực sự nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân, làm người bệnh hài lòng khi đi khám chữa bệnh, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến đã rất quyết liệt trong việc chỉ đạo ngành dọc tinh giản các thủ tục hành chính, đặc biệt là trong khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế nhằm giảm bớt thời gian chờ đợi cho người dân. Đồng thời, Bộ trưởng cũng rất quyết liệt thực hiện đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế song song với hướng đến xây dựng một môi trường BV xanh - sạch - đẹp và công khai minh bạch tất cả các dịch vụ thuê, khoán ngoài BV như bảo vệ, trông xe, dịch vụ vận chuyển cấp cứu, tang lễ, vệ sinh, căng tin...
Các bác sĩ BV Mắt Trung ương chuyển giao kỹ thuật cho các bác sĩ BVĐK Điện Biên. Ảnh: TM
Trên thực tế cho thấy, đầu tư vào y tế của Việt Nam đã không chỉ làm thay đổi diện mạo của ngành y tế từ tất cả các tuyến mà còn làm cho y tế Việt Nam khẳng định mình trong bản đồ y khoa của thế giới, đồng thời góp phần làm nên nền y tế nhân văn vì dân, luôn quan tâm đến sức khỏe của người dân. Điều này đã được thể hiện rõ nhất trong bài phát biểu của Bộ trưởng Bộ Y tế Việt Nam, PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến ở Hội nghị Cấp cao lần thứ 6 về y tế của các nền kinh tế châu Á Thái Bình Dương (APEC) tại thành phố Lima, Peru vừa diễn ra gần cuối tháng 8/2016. Tại diễn đàn này, trong bài phát biểu của mình, Bộ trưởng đã nhấn mạnh đầu tư cho y tế ở Việt Nam gắn liền với quá trình phát triển kinh tế bền vững.
Theo Bộ trưởng, Việt Nam được đánh giá là nước có thu nhập trên đầu người chưa cao, nhưng đầu tư về y tế có hiệu quả cao. Tại Việt Nam, đầu tư cho y tế tăng lên hàng năm, đạt 6% GDP vào năm 2014. Chi tiêu từ ngân sách nhà nước dành cho y tế trong những năm gần đây cao hơn tăng trưởng GDP hàng năm. Trong những năm qua, ngành y tế Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Việt Nam được Liên hợp quốc xếp vào danh sách là một trong 10 quốc gia đi đầu trên thế giới đạt được các mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ MDG4, MDG5 về giảm tỷ lệ tử vong bà mẹ trẻ em, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em trước thời hạn. Việt Nam cũng là một trong 9 nước đạt chỉ tiêu MDG về 3 chỉ số giảm bệnh lao và là một trong 3 nước đi đầu trong thực hiện nghiên cứu thanh toán bệnh lao của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Đến nay, Bảo hiểm y tế đã bao phủ được 78% dân số, trong đó Nhà nước cấp thẻ Bảo hiểm y tế miễn phí cho người nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi, người dân tộc thiểu số và một số đối tượng khó khăn khác...