Khiếu nại của người dân là có cơ sở
Theo kết luận của TTCP, trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng khu đô thị mới (KĐTM) Thủ Thiêm, UBND thành phố và các sở, ngành liên quan đã để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm, ảnh hưởng đến quyền lợi một số hộ dân sinh sống trên địa bàn, phát sinh khiếu nại gay gắt, kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm.
Kết quả kiểm tra cho thấy, theo quy định tại Nghị định số 91/NĐ-CP ngày 17/8/1994, thẩm quyền phê duyệt Quy hoạch 1/2000 đối với KĐTM Thủ Thiêm thuộc UBND thành phố nhưng UBND thành phố đã giao cho Kiến trúc sư trưởng phê duyệt, trong đó giảm khoảng 26,3ha (có bao gồm 3ha mặt nước) so với Quyết định 367/TTg, nguyên nhân do đã giao đất cho 5 doanh nghiệp đầu tư dự án kinh doanh nhà ở, khu vui chơi giải trí, thương mại với tổng diện tích 23,3ha thuộc phường Bình An, quận 2 trước khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch và bổ sung vào trong ranh quy hoạch khoảng 4,3ha thuộc một phần khu phố 1, phường Bình An hiện nay. Việc làm này của Kiến trúc sư trưởng thành phố là không đúng thẩm quyền, vi phạm Nghị định 91/NĐ-CP nêu trên.
Kết luận thanh tra của TTCP vụ đất đai ở Thủ Thiêm đã chỉ ra nhiều sai phạm của TP.HCM và các Sở, ban ngành liên quan.
Quyết định số 13585/KTST-QH ngày 16/9/1998 cũng ghi vị trí, giới hạn quy hoạch được phê duyệt không thống nhất về tên gọi so với bản đồ và thực địa. Đây là nguyên nhân dẫn đến người dân khiếu nại về ranh giới quy hoạch và đền bù, giải phóng mặt bằng.
Theo kết luận kiểm tra, “việc khiếu nại của người dân về ranh giới quy hoạch đối với 4,3ha thuộc Khu phố 1, phường Bình An, quận 2 nằm ngoài ranh giới quy hoạch KĐTM Thủ Thiêm được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 367/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ là có cơ sở, cần sớm được xem xét và có giải pháp giải quyết phù hợp”.
Về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, UBND thành phố đã quyết định thu hồi đất đối với phần diện tích 4,3ha thuộc Khu phố 1, phường Bình An để thực hiện một số dự án trong KĐTM Thủ Thiêm (phần lõi với diện tích 770ha) là chưa đủ cơ sở pháp lý, không đúng với quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, cần sớm xem xét, có giải pháp giải quyết phù hợp.
Ngoài ra, việc thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng có trường hợp đang khiếu nại chưa phù hợp quy định, chưa đúng thời điểm thu hồi đất, nhất là khi Luật Đất đai 2003 có hiệu lực; không có kế hoạch triển khai thực hiện xây dựng nhà tái định cư trước khi thực hiện công tác giải phóng mặt bằng,... Theo kết luận kiểm tra, trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc Công ty Đo đạc địa chính - Công trình, Sở Địa chính, UBND quận 2 và UBND thành phố.
Công tác quản lý, sử dụng đất bị buông lỏng, thiếu kiểm soát, giao đất công không qua đấu giá
Về Khu tái định cư 160ha, UBND thành phố đã vi phạm các quy định của pháp luật trong việc lập, trình, phê duyệt quy hoạch và thu hồi đất trong phạm vi Khu tái định cư 160ha thuộc 5 phường đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, theo đó, đã phê duyệt quy hoạch, chấp thuận chủ trương tạm giao, thu hồi và giao đất cho 51 dự án với tổng diện tích 144,6ha để đầu tư kinh doanh nhà ở, văn phòng, khu vui chơi, giải trí, công trình công cộng... sau khi Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch khu tái định cư.
Hậu quả là không đủ đất để bố trí tái định cư theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 367/QĐ-TTg và Văn bản số 190/CP-NN, dẫn đến làm phá vỡ quy hoạch được phê duyệt, việc đầu tư xây dựng KĐTM Thủ Thiêm bị đình trệ do người dân khiếu nại kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.
Kết quả kiểm tra cũng cho thấy, những việc làm trên thể hiện công tác quản lý, sử dụng đất bị buông lỏng, thiếu kiểm soát, giao đất tràn lan cho các dự án, làm phá vỡ không gian quy hoạch... UBND thành phố, các sở, ngành chức năng và nhà đầu tư đã có các vi phạm chủ yếu là giao đất cho doanh nghiệp không đúng giấy phép kinh doanh, không đúng thẩm quyền, chưa ký hợp đồng thuê đất vẫn cho phép sử dụng, giao đất công không qua đấu giá...
Kiến nghị xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân liên quan có vi phạm
Trên cơ sở kết quả kiểm tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP. HCM xác định rõ, cụ thể về trách nhiệm liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm như kết luận đã nêu. Trên cơ sở đó, UBND TP. HCM thực hiện kiểm điểm, chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc phê duyệt quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch; thu hồi đất, đền bù, tái định cư; việc lưu trữ hồ sơ, tài liệu, bản đồ... để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật; công khai, nhận trách nhiệm về những khuyết điểm, vi phạm, dẫn đến khiếu nại kéo dài trong thời gian vừa qua.
Căn cứ vào kết luận kiểm tra của TTCP, UBND thành phố rà soát, hoàn thiện để tiếp tục thực hiện quy hoạch KĐTM Thủ Thiêm, trong đó có khoảng 4,3ha thuộc Khu phố 1, phường Bình An, quận 2 theo đúng quy định của pháp luật.