Nói đến tháng Giêng là nói đến Tết và sau đó là Lễ hội. Người xưa cũng ăn Tết và đi Lễ hội nhưng bản chất của vấn đề là cầu an lành, mưa thuận gió hòa. Điều đáng nói ở đây là nhận thức và ý thức có vấn đề của không ít người Việt ngày nay. Nó là một mối dây liên hệ chằng chịt về giáo dục, văn hóa và xã hội.
Trước hết là về Tết. Chưa bao giờ dân mình ăn Tết dài đến vậy. Trước đây, cán bộ các cơ quan nghỉ từ chiều 30 Tết cho tới hết ngày mùng 2 hay mùng 3 Tết. Sau đó mọi chuyện trở lại bình thường. Bây giờ, ngay cả quy định nghỉ Tết cũng khuyến khích cả về tâm lý và pháp lý cho người dân nghỉ Tết dài dài. Tết quá dài dễ tạo ra sức ì trong nhịp mạch lao động học tập. Chưa kể còn là điều kiện để các tệ nạn xã hội và tai nạn giao thông thêm nghiêm trọng hơn.
Đến Lễ hội hiện nay thì cũng thành cao trào với hơn 8.000 lễ hội trên khắp cả nước, trong đó đa phần tập trung trong tháng Giêng. Nơi nơi xin bằng “Di tích lịch sử” nhưng người hành hương và ngay cả ban tổ chức cũng không thể hiểu rõ di tích ngoài chuyện cầu xin của khách thập phương và kinh doanh của Ban tổ chức.
Việc mở Hội tràn lan như hiện nay là một sự lãng phí tiền bạc, thời gian của dân. Chúng ta không nên cực đoan đòi bỏ Tết Nguyên đán, gộp vào “tết tây” như có ý kiến đề xuất trên báo chí. Không bỏ nhưng cũng không “phát huy” tới mức buông lỏng quản lý để nơi nơi làm lễ hội, người người làm dịch vụ ăn theo. Những Lễ hội cần được đánh giá, ngăn chặn những hủ tục phát sinh mà ngay trong truyền thống cũng không có. Đã đến lúc cả xã hội hôm nay cần phải chung tâm góp trí xây dựng nếp sống mới trong Tết cổ truyền một cách hợp tình hợp lý nhất, vừa bảo đảm gìn giữ được một di sản văn hóa dân tộc, vừa phù hợp với thực tế hiện đại phát triển.
Làm được như vậy thì tháng Giêng không còn là tháng ăn chơi theo nghĩa đen mà là tháng bắt đầu của hy vọng, bắt đầu của những dự định, kế hoạch trong năm. Vạn sự khởi đầu nan. Tháng Giêng bị “lãng phí” sẽ báo hiệu một năm trì trệ. Quan trọng hơn, nhân Lễ hội, các địa phương nên có những giới thiệu đầy đủ về di tích để khách thập phương hiểu được một phần lịch sử nước nhà tại nơi mình trảy hội, lễ cầu cũng là cách bồi dưỡng giáo dục lòng yêu nước, nhẹ nhàng nhưng hiệu quả.