Mùa xuân vừa kịp dệt một màu xanh nõn nường cho mảnh đất huyền thoại của Thủ đô nơi độ cao gần 1.300m so với mặt biển. Nơi ấy có Ðền thờ Bác Hồ kính yêu; có đỉnh núi Tản của huyền tích Sơn Tinh – Thủy Tinh; có những con người đã đón hơn hai mươi cái Tết giữa mây mù giá lạnh…
Hương rừng
Những ngày cận Tết Quý Tỵ, Ba Vì đón chúng tôi với những “đặc sản” rất riêng của mình, là sương mù, là nắng vàng rộm như hoa cúc quỳ rực rỡ ven đường và những đỉnh núi cao ngút trời bạt ngàn cây cối. Chúng tôi vượt qua quãng đường 13km đầy hoang sơ và hùng vĩ với những đoạn đường núi quanh co, những khúc cua tay áo, dốc dựng thẳng đứng, cùng với vùng không khí loãng ù tai và cả những đoạn mây mù giăng kín che khuất tầm nhìn để đến Trạm kiểm lâm cốt 1.100m, nơi đặt đại bản doanh của những người “lính ngự lâm”.
 Quang cảnh Đền thờ Bác trên cốt 1.296. |
Anh Trần Ngọc Chính - Trạm trưởng Trạm kiểm lâm cốt 1.100 vừa nhâm nhi chén nước chè nóng xua tan giá lạnh của miền sơn cước vừa thong thả cho chúng tôi biết: “Trạm được thành lập từ năm 1996, với 5 thành viên được cắt cử túc trực tại 2 địa điểm, đó là tại trạm chính cốt 1.100 và cốt 1.296, nơi có Đền thờ Bác Hồ. Nhiệm vụ chính của trạm là quản lý bảo vệ gần 1.000ha rừng thuộc phân khu nghiêm ngặt của Vườn Quốc gia Ba Vì, nằm ở độ cao từ 800m trở lên, gồm có 3 ngọn núi cao nhất: đỉnh Vua cao 1.296m, đỉnh Mẫu 1.227m và đỉnh Ngọc Hoa 1.131m”. "Trăm nghe không bằng một thấy, mời các anh cùng chúng tôi thám hiểm mảnh đất địa linh nhân kiệt này" - người trạm trưởng đã gần chục năm gắn bó với trạm kiểm lâm đội vội chiếc mũ bông lên đầu, sải những bước dài mạnh mẽ dẫn chúng tôi lên núi.
Sau gần một giờ đồng hồ cuốc bộ và vượt qua 779 bậc đá, chúng tôi đặt chân tới đỉnh Vua. Non sông hùng vĩ hiện ra trước mắt. Cả một vùng đồng bằng trù phú trải dài mênh mông. Đập Đồng Mô thấp thoáng trong sương chiều. Càng lên cao, nhiệt độ càng giảm khiến ai cũng xuýt xoa vì lạnh. Anh Vũ Quang Đông - kiểm lâm viên cốt 1.100m bộc bạch: "Cuộc sống ở đây vất vả, thiếu thốn nhiều lắm. Phần vì độ cao khiến việc đi lại khó khăn, phần vì khí hậu ẩm ướt quanh năm làm cho đồ điện tử, vật dụng hàng ngày liên tục bị hỏng, muốn có phụ kiện thay thế, chúng tôi phải nhờ người mua từ dưới xuôi mang lên. Khổ nhất vẫn là nước sinh hoạt. Mọi sinh hoạt vẫn phải nhờ ở dưới cung cấp, hay như muốn tắm rửa, giặt giũ, anh em phải thay nhau xuống dưới trạm". "Biết là vất vả, là khó khăn và thiếu thốn đủ bề, nhưng anh em chúng tôi vẫn rất vui vì mình được làm nghề và trên hết, đó là tình yêu với rừng, được trông coi và bảo vệ Đền thờ Bác", anh Đông tự hào.
Bữa cơm của những người kiểm lâm đãi khách cũng thật đặc biệt: canh rau rừng và khói cơm nghi ngút hòa lẫn làn sương mong manh. Vừa xới chén cơm nóng cho tôi, anh Chính vừa rủ rỉ: "Trước đây, đời sống của người dân còn nghèo, nạn chặt phá rừng, săn bắt trái phép diễn ra nghiêm trọng. Để bảo vệ rừng, đã không ít lần chúng tôi phải đối mặt với hiểm nguy, thậm chí là phút giây sinh tử. Thế nhưng nhờ bản lĩnh của người kiểm lâm cũng như kinh nghiệm làm nghề đã giúp anh em vững vàng vượt qua. Đến nay, tình trạng khai thác rừng trái phép ở Vườn Quốc gia Ba Vì gần như không còn”.
Ngoài công việc bảo vệ rừng, Trạm kiểm lâm cốt 1.100 còn có thêm một vinh dự là trông nom, giữ gìn và hương khói cho Đền thờ Bác Hồ trên đỉnh Vua, ở độ cao 1.296m. Đây là đặc thù rất riêng của trạm mà không nơi nào có được. Đền thờ Bác Hồ được xây dựng năm 1999, đúng dịp Kỷ niệm 30 năm thực hiện di chúc của Người. Hằng ngày, các anh phân công nhau để có thể đảm bảo tốt cả hai nhiệm vụ. Nói về việc bao sái (lau tượng Bác), anh Vũ Quang Đông tự hào cho biết: "Mặc dù không được học hành, đào tạo bài bản nhưng mỗi dịp Lễ, Tết hay các ngày mồng một, ngày rằm, chúng tôi đều một lòng thành kính dùng khăn sạch cùng với rượu ngâm hoa hồi, quế, ngũ vị hương để lau tượng Bác và làm các thủ tục theo đúng nghi lễ dân gian dâng lên Bác”. Cũng chính vì ở trên cao giá lạnh, nỗi cô đơn thường trực, nhưng các anh luôn động viên mình và động viên nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ để báo công dâng Bác. Anh Đỗ Bằng Nghiêm - Trạm phó Trạm kiểm lâm cốt 1.100 tâm sự: “Từ khi lên công tác tại trạm, đã 2 năm nay tôi chưa được ăn Tết ở nhà, không được quây quần, sum họp với vợ con, nhiều khi chạnh lòng, cảm thấy rất cô đơn nhưng lại cảm thấy rất vinh dự và tự hào vì mình được ở bên cạnh, thắp hương cho Bác vào thời khắc thiêng liêng nhất của một năm mới”.
 Các cán bộ kiểm lâm thường xuyên giữ gìn, chăm sóc nơi thờ Bác. |
Những huyền tích
Núi Ba Vì nằm trong vùng đồng bằng xen kẽ đồi gò, được tạo lập bởi sự xâm thực, chia cắt các thềm đá gốc và thềm phù sa cổ sông Hồng. Nơi đây còn lưu trữ rất nhiều các hiện vật bằng đá, đồ đồng, đồ gốm có niên đại cách đây hàng nghìn năm, từ thời Phùng Nguyên, Đồng Đậu, Gò Mun cho đến Đông Sơn. Đặc biệt, vùng núi Ba Vì không chỉ gắn liền với truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh huyền thoại (nơi phát tích Thánh Tản Viên - Sơn Tinh, vị thánh đứng đầu trong bốn vị Thánh “Tứ bất tử”), mà còn là ngọn núi linh thiêng của xứ Đoài, của nước Việt Nam ta. Bởi theo truyền thuyết, xưa kia, vua nhà Đường coi núi Ba Vì như một đầu rồng hùng mạnh, còn thân rồng chạy suốt tới phương Nam (dãy Trường Sơn ngày nay). Để nước Nam không thể phát Vương, vua Đường đã cử một vị tướng kiêm thầy phù thủy nổi tiếng tên là Cao Biền dùng pháp thuật cho đào 100 cái giếng xung quanh chân núi Ba Vì trấn yểm, hòng triệt long mạch của nước ta. Nhưng cứ đào gần xong cái giếng nào thì giếng ấy sập nên chúng đành phải bỏ cuộc… Và còn nữa, cùng với xứ Đoài xưa, nơi đây vốn là vùng đất địa linh nhân kiệt, dày đặc di tích lịch sử danh thắng gắn với tên tuổi của các vị anh hùng dân tộc: Đường Lâm - Kẻ Mía, nơi một ấp hai vua Bố Cái Đại vương Phùng Hưng và Tiền Ngô vương Ngô Quyền.
 Một buổi tuần rừng của lực lượng kiểm lâm. |
Anh Đỗ Thanh Hùng Trưởng phòng Tổ chức - hành chính Vườn Quốc gia Ba Vì tâm sự: “Trong 20 năm làm nghề, có rất nhiều kỉ niệm, nhưng ấn tượng sâu sắc nhất đối với tôi là khi vào các thôn bản chúc Tết. Do phong tục của người dân phải uống rất nhiều rượu, nếu uống không được và bị say sẽ rất khó làm việc sau này. Chính vì vậy, đây là khó khăn thử thách rất lớn đối với anh em kiểm lâm nhưng rất may về sau người dân biết, thông cảm và không bắt lỗi này nữa”. Đang hào hứng, anh Hùng bỗng trầm giọng: “20 năm làm nghề kiểm lâm thì ngần ấy thời gian tôi phải đón Tết muộn. Với đồng bào dân tộc thiểu số, họ không thể thiếu được ánh bếp lửa hồng, nồi bánh chưng ngày Tết nhưng anh em kiểm lâm vẫn hàng ngày phải tuần tra, bảo vệ màu xanh của núi rừng”.
Chia tay những người con của núi rừng trong cái rét như cắt da cắt thịt nhưng lòng tôi ấm áp, bởi trong cuộc sống hôm nay vẫn còn rất nhiều những con người bình dị, sẵn sàng hy sinh hạnh phúc riêng, vượt qua mọi khó khăn để bảo vệ màu xanh của núi rừng, bảo vệ hồn thiêng sông núi, giữ cho mùa xuân mãi mãi bình yên!
Bài, ảnh: Hoàng Anh