Đặc biệt, Chương trình Chống lao vẫn được ưu tiên trong Chương trình Mục tiêu Y tế và Dân số giai đoạn 2015-2020. Cùng đó, hệ thống phòng, chống lao và bệnh phổi toàn quốc gồm 51 bệnh viện chuyên khoa trong đó có 48 bệnh viện tuyến tỉnh và 3 bệnh viện tuyến Trung ương có trình độ cao cùng với các đối tác trong nước và quốc tế tạo nên mạng lưới phòng, chống lao hoạt động rất hiệu quả và đủ khả năng áp dụng tất cả thành tựu công nghệ mới trong điều trị bệnh lao.
Công cuộc phòng chống lao vẫn còn nhiều thử thách và nghịch lý
Bệnh lao vẫn là một trong 10 nguyên nhân gây chết người hàng đầu. Mỗi ngày trên thế giới vẫn có gần 5.000 người tử vong vì bệnh lao. Đáng lưu ý, trong số ước tính 10 triệu người mắc lao hàng năm chỉ có 64% được báo cáo. Lao và HIV tiếp tục là gánh nặng trong kiểm soát dịch tễ, phòng ngừa và điều trị. Đã có đến trên 51% người mắc lao đồng nhiễm HIV. Việt Nam vẫn là một trong 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao. Tỷ lệ bệnh nhân lao kháng thuốc thuộc nhóm cao nhất trên thế giới. Tỷ lệ mắc lao của Việt Nam khoảng 289/100.000 dân. Tỷ lệ tử vong do lao cao hơn số người chết do tai nạn giao thông mỗi năm. Đáng chú ý, tỷ lệ mắc lao và tử vong do lao cao hơn trong độ tuổi lao động (70% đối tượng mắc lao là lao động chính trong xã hội) là một gánh nặng đối với hệ thống y tế cũng như sự phát triển của đất nước. Về chi phí, một nghiên cứu của Chương trình Chống lao Quốc gia cho hay, một gia đình có người mắc lao đã phải mất một khoản chi phí hàng năm từ 1.068 đô-la (nếu mắc chủng vi khuẩn lao còn nhạy cảm) đến 4.289 đô-la (nếu mắc chủng vi khuẩn lao kháng thuốc), ước tính chiếm trên 20% tổng thu nhập gia đình.
Lao là căn bệnh lâu đời nhất với hàng ngàn năm tồn tại và trên 137 năm phát hiện ra căn nguyên là vi khuẩn lao. Thế nhưng bệnh lao vẫn là một trong những nguyên nhân đe dọa an ninh y tế toàn cầu. Có nhiều người vẫn đang chịu sự tàn phá của bệnh lao. Nhưng trên thế giới vẫn tồn tại những nghịch lý trong công cuộc phòng chống bệnh lao từ các chương trình hoạch định chính sách đến các đầu tư, kinh phí trang thiết bị. Giải quyết nghịch lý nêu trên tùy thuộc vào mỗi quốc gia, từng hệ thống chính sách và sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị cũng như người dân
Bệnh nhân đến khám tại Bệnh viện Phổi Hà Nội.
Việt Nam luôn nỗ lực và kêu gọi mọi nguồn lực để vượt qua thách thức, chiến thắng bệnh lao
Nhận thức được tầm quan trọng và những ảnh hưởng của bệnh lao đối với sức khỏe cộng đồng và sự phát triển kinh tế xã hội. Từ năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 374/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược Quốc gia phòng chống lao tới năm 2020 và tầm nhìn tới năm 2030. Chiến lược hướng tới giảm tỷ lệ tử vong và tỷ lệ hiện mắc lao xuống dưới 20 người/100.000 người dân vào năm 2030. Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII cũng đã thông qua Nghị quyết Trung ương 6, khóa XII về chăm sóc sức khỏe nhân dân trong thời kỳ mới. Nghị quyết đặt mục tiêu, cơ bản chấm dứt bệnh lao tại Việt Nam vào năm 2030.
Các cam kết của Việt Nam trong việc chấm dứt bệnh lao phù hợp với sự đồng thuận trên thế giới. Chiến lược chấm dứt bệnh lao toàn cầu (End TB) đã được thông báo vào tháng 5/2014. Chính phủ Việt Nam xác định đầu tư vào Chương trình Phòng chống lao Quốc gia cũng là một phần trong công cuộc xóa đói giảm nghèo, phát triển toàn diện đất nước
Các chuyên gia quốc tế cũng đã có nhận định Chương trình Phòng, chống lao của Việt Nam có hệ thống tổ chức tốt và có niềm tin mạnh mẽ sẽ triển khai thành công mục tiêu chấm dứt bệnh lao tại Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn cần phải lưu ý có sự hỗ trợ về mặt xã hội cho bệnh nhân lao. Đặc biệt, không để họ rơi vào khó khăn về mặt tài chính. “Muốn thực hiện thành công chấm dứt đại dịch lao thì chúng ta không được bằng lòng với những cái chúng ta có. Chúng ta phải nỗ lực hơn và phải hướng tới cách tiếp cận mới, để làm sao có sự tham gia một cách sâu rộng hơn, toàn diện hơn của các đơn vị có liên quan. Đặc biệt, cần quan tâm, hỗ trợ nhóm bệnh nhân nghèo, đối tượng dễ bị tổn thương”. Việt Nam cần tập trung vào những nội dung, gồm: Tăng cường hơn nữa hoạt động sàng lọc, phòng, chống lao với mục tiêu chấm dứt bệnh lao sớm bằng các dịch vụ chẩn đoán có chất lượng cao cho mọi đối tượng bệnh nhân lao. Cần đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao nhận thức của người dân về bệnh lao để họ biết bệnh lao là gì, từ đó có ý thức hơn trong việc giữ gìn sức khỏe; chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống bệnh. Thực tế, 1/3 dân số thế giới nói chung hiện nay có vi khuẩn lao trong cơ thể nhưng không phải trường hợp nào cũng phát triển thành bệnh lao. Vì thế, người dân cần biết các kiến thức để bảo vệ bản thân và cộng đồng, không cho vi khuẩn lao phát triển thành bệnh. Cùng với việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, chính quyền các cấp cần bảo đảm nguồn tài chính bền vững lâu dài, sự hợp tác đa ngành trong công tác phòng, chống lao.
Theo thống kê, tỷ lệ hiện mắc, mới mắc và tử vong do lao giai đoạn 2007-2017 có tốc độ giảm tương ứng 3,8%; 3,0% và 4,0% hàng năm. Kết quả nói trên đòi hỏi cả hệ thống tiếp tục phải có nhiều nỗ lực, đồng thời kêu gọi và huy động mọi nguồn lực, chiến thắng bệnh lao, đạt được mục tiêu thanh toán bệnh lao vào năm 2030.
