Trên đây là ảnh được chụp năm 1987, sau 23 giờ của một phẫu thuật ghép tim, Bác sĩ Zbigniew Religa đang quan sát monitoring để đảm bảo bệnh nhân an toàn. Chú ý là phụ tá của ông ta đang ngủ, bức ảnh được tạp chí National Geographics xem là đẹp nhất. (đây là hình ảnh tư liệu để minh họa thêm cho bài viết)
Nghiệp
Ngày xưa không hiểu tại sao mình đi nội trú hồi sức cấp cứu, nói chung ai cũng gàn, ai cũng bảo sao ngu thế, đâm đầu vào đấy vừa vất vả, vừa nghèo lại đầy rẫy những bất an. Mình bỏ ngoài tai tất cả, quyết tâm đi bằng được với ánh mắt ái ngại của những người đi trước, chỉ vì thích.
Từ lúc quyết định lựa chọn con đường này cho đến bây giờ vị chi đã được 7 năm, thời gian chưa đủ nhiều nhưng cũng làm cho cái lưng mình còng xuống vì áp lực công việc và kiến thức. Bệnh viện luôn luôn quá tải, quá tải một cách khủng khiếp. Có những khoa có thời điểm nằm đến 5 bệnh nhân 1 giường, mà trời nóng thế này đến mình còn nhão ra nữa là người bệnh.
Mình nhớ, hồi còn sinh viên nhi đồng thối tai lơ ngơ mới ra thành phố, đường phố quang đãng chẳng mấy khi tắc, lúc đó Hà Nội chỉ có chừng đó bệnh viện với chừng đó giường. Đến bây giờ làm giảng viên, lần nào về trường giảng bài cũng đi qua con đường đó 1 cách chậm chạp vì đông không thể tả, ngày nào cũng tắc. Và Hà Nội cũng chỉ chừng đó bệnh viện với số giường tăng không xi nhê gì với dân số. Đường đi tắc, trường học tắc và bệnh viện cũng tắc nốt. Bác sĩ có phải chịu trách nhiệm về việc này không, chắc là không.
Hồi mới vào nội trú, mỗi ngày mình và đồng nghiệp tiếp nhận 70-90 ca bệnh từ các tỉnh chuyển lên, hầu hết là bệnh nặng và phức tạp. Hùng hục làm việc phờ râu, hôm nào cao điểm lên đến 100 bệnh nhân thì tối về gào lên với bọn cùng phòng là hôm nay quá tải khủng khiếp. Đến bây giờ, mỗi ngày 90-100 bệnh nhân vào cấp cứu là chuyện thường, số lượng tăng dần theo từng năm. Trong khi số lượng bác sĩ gần như không thay đổi, lắm lúc mệt đến mức không muốn làm nữa nhưng mình không làm thì ai làm. Bệnh nhân thấy quá tải, bác sĩ cũng quá tải. Lắm lúc phải người nhà củ chuối thì phát rồ lên, mình cũng là người nên chẳng thể nào 1 ngày nhăn nhở mà cười với hàng trăm lượt bệnh nhân và gấp đôi thế người nhà được.
Làm cấp cứu khổ nhất là mặt bệnh đa dạng, áp lực bệnh nhân đông nhưng không được phép gặp sai lầm. Nếu không xử trí nhanh và giải quyết nhanh thì bệnh nhân ùn lại thì vỡ khoa mất. Mỗi tháng mình sơ sơ tính khoảng gần 3.000 lượt bệnh nhân từ cả miền Bắc vào cấp cứu với 16 bác sĩ vừa làm hồi sức bệnh nặng vừa làm chẩn đoán. Tối về mình hùng hục cày sách để bổ sung kiến thức, thế mà vẫn thấy mình dốt. Có lẽ ngành y là một trong những ngành phải học cả đời, cái đầu mình hữu hạn, y học cũng hữu hạn nhưng vẫn mênh mông đối với loài người, có những cái vượt qua sự hiểu biết thông thường của khoa học thì đành chịu.
Một thầy giáo mình từng nói, các cậu phải học cho tốt để trước hết gia đình mình được nhờ, sau đó xã hội được nhờ. Mình, cũng như các bác sĩ khác trong khoa, hùng hục học đến 11 năm liên tục, gia đình nuôi báo cô hoàn toàn cho đến khi đi làm, cũng chưa 1 ngày nào gia đình được nhờ cả. Mình đi làm xa, bố mẹ, anh chị em mỗi lần ốm chẳng bao giờ mình có mặt ở nhà. Lắm lúc bị nói mát nuôi nó bao nhiêu năm trời chẳng nhờ được ngày nào, ốm toàn nhờ vả người khác. Đến ngay cả khi mẹ mình ốm, rồi lúc cụ mất mình cũng chẳng có mặt. Nhiều lúc nghĩ ngành y bạc, bạc lắm.
Hồi trước, có cô bạn bên đài truyền hình nhờ hợp tác làm chương trình cấp cứu cộng đồng, khi đến khoa tham gia 1 thời gian cô lè lưỡi bảo không hiểu các anh làm việc kiểu gì, bệnh nhân đông thế này làm sao làm nổi, cái máy tính hành chính nhà anh còn liên tục treo nữa là người. Mình cười, bảo cái máy có thể treo được chứ cái đầu thì không được phép, bọn anh đâu phải con người. Cô em lắc đầu bảo kinh quá, không là người thì là gì.
Chẳng có nơi nào như nhà mình, cái gì cũng ngược. Hôm trước có 1 bạn vào cấp cứu vì thở nhanh. Vừa mới vào đã gào lên tôi là nhà báo đây, các cô làm cho tôi cái nọ làm cho tôi cái kia, người nhà tôi nặng lắm. Mình bảo nhà báo cũng chỉ như những bệnh nhân thông thường khác, chúng tôi phân loại bệnh nhân theo bệnh chứ không phân loại theo nghề, rồi mình cho xuống khoa tâm thần khám theo đúng quy trình sau khi loại trừ bệnh lý thực thể.
Với sự ích kỉ như hiện nay, có lẽ chỉ trong ngành mới hiểu được sự vất vả và những khó khăn gặp phải. Ngành nào cũng thế chẳng riêng gì ngành mình. Gần đây các bài báo chỉ nhăm nhăm tìm cái xấu để bới móc chứ chưa bao giờ nhìn thấy những khó khăn của người khác. Bởi người ta nhìn ra cái xấu của người khác nhanh và hấp dẫn hơn cái tốt. Mình chỉ lấy ví dụ nho nhỏ, mỗi tháng 3.000 ca cấp cứu, tổng một năm có gần 35.000 ca bệnh mà chỉ cần có 1 ca tiên lượng không tốt là báo chí sẵn sàng nhảy vào mổ xẻ. Họ không cần biết đến hàng chục ngàn ca khác thế nào. Và mục đích chính chỉ cần câu khách.
Ngạn ngữ có câu "chó cứ sủa còn người cứ đi", nghề đã trở thành nghiệp ăn vào máu không thể bỏ được. Những ngày đi công tác, ăn ở an nhàn lại thấy nhớ không khí nháo nhào trên khoa. Cuối cùng, đâu là sự nhẫn tâm hãy để cho mỗi người tự cảm nhận lấy.