Ở điều kiện sinh lý bình thường, âm đạo có cấu trúc là ống cơ - sợi, lót bởi lớp niêm mạc là biểu mô lát tầng không sừng hóa, các tế bào bề mặt của biểu mô có chứa nhiều glycogen, lớp biểu mô chịu ảnh hưởng tình trạng nội tiết sinh dục. Đây là phần tiếp nối từ cổ tử cung đến âm hộ, tạo sự thông suốt liên tục của đường sinh dục, dịch tiết âm đạo bao gồm dịch tiết từ lòng tử cung, cổ tử cung và các tuyến vùng âm hộ, các tế bào bề mặt bị bong tróc của biểu mô âm đạo, phần dịch thẩm thấu từ các lớp phía dưới biểu mô lát niêm mạc âm đạo.
Môi trường âm đạo không phải là môi trường vô trùng, trung bình có ít nhất có khoảng 6 loại vi khuẩn khác nhau, chủ yếu là là vi khuẩn kỵ khí. Trong quá trình chuyển hóa, nhóm vi khuẩn này sử dụng glycogen của lớp tế bào bề mặt âm đạo tạo thành axít lactic để tạo nên môi trường axít cho âm đạo, các chủng vi khuẩn này sống trong âm đạo một cách hòa bình và không gây bệnh, khi có sự phá vỡ mối cân bằng này thì viêm nhiễm âm đạo sẽ dễ xảy ra.
Độ pH trung bình của âm đạo phụ thuộc vào tuổi và tình trạng nội tiết sinh dục; ở trẻ chưa hành kinh thì độ pH âm đạo là 7; ở phụ nữ trong tuổi sinh sản độ pH có mức độ dao động từ 4 - 5; ở phụ nữ mãn kinh sẽ có pH âm đạo từ 6 - 7. Độ pH âm đạo giữ vai trò quan trọng và là điều kiện thuận lợi cho sự cân bằng vi khuẩn thường trú ở âm đạo. Khi có sự thay đổi này, đặc biệt là nhóm vi khuẩn Lactobacili, từ đó kéo theo sự thay đổi nồng độ pH âm đạo, là nguyên nhân, tiền đề cho tình trạng viêm nhiễm âm đạo xuất hiện.
Có nhiều nguyên nhân gây viêm âm đạo như: do vi nấm hạt men có tên khoa học Candida Albican, do trùng roi có tên khoa học là Trichomonas vaginalis, do tạp trùng và viêm âm đạo còn có các bệnh lây truyền qua đường tình dục: sùi mào gà, lậu, giang mai… Ngoài ra, có một số tình trạng đặc biệt tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển như: sử dụng kháng sinh kéo dài, thụt rửa âm đạo hay thuốc đặt âm đạo thường xuyên, sử dụng các thuốc ngừa thai, thuốc điều trị bệnh lý tuyến giáp, thuốc thuộc nhóm Corticoids, sử dụng dụng cụ tránh thai, trên cơ địa đái tháo đường, bệnh suy giảm miễn dịch…
BS.CKI.TRẦN QUỐC LONG
