Thuốc lá và sức khỏe con người
Cứ 1 giây có 1 người chết vì nhiễm bệnh liên quan đến thuốc lá. Thuốc lá được xem như một đại dịch của thế kỷ, nó gây nên cái chết nhiều hơn cả dịch hạch và AIDS. Tại Mỹ, mỗi năm có khoảng 439.000 người chết vì thuốc lá, hoặc cứ 5 người chết thì trong đó có 1 người liên quan đến thuốc lá, song vẫn còn rất nhiều người hút thuốc lá.
Tại sao phải cấm hút thuốc nơi công sở?
Những người xung quanh khi hít phải khói thuốc cũng bị ảnh hưởng sức khỏe như người hút. Những người này được gọi là hút thuốc thụ động hay nói khác đi là bị hút thuốc. Đối với trẻ nhỏ, cơ thể chúng nhạy cảm với nicotin trong khói thuốc gấp 2 lần người lớn, nên rất nguy hiểm cho những trẻ có cha mẹ nghiện thuốc.
Tại sao lại nghiện thuốc lá?
Khi hút thuốc, chất nicotin từ thuốc lá thấm vào máu và làm thay đổi các quá trình sinh hóa, chuyển hóa, dược lý, tâm lý… trong khi đó, bản thân nicotin là một chất độc gây nghiện. Khi nồng độ nicotin trong máu người hút thuốc lá giảm thấp, nó sẽ bức bách người hút thuốc sử dụng thuốc, dẫn đến tình trạng lệ thuộc vào thuốc lá, gọi là nghiện. Hút thuốc lúc đầu chỉ là dăm ba điếu cho vui nhưng về sau lại là gánh nặng khó bỏ được.
Tác hại của thuốc trên bệnh nhân đái tháo đường?
Thuốc lá là nguyên nhân gây nên bệnh ung thư phổi, viêm phế quản mãn, bệnh lý tim mạch (đột quỵ, tai biến mạch máu não, thiếu máu cơ tim…) và nhiều bệnh khác. Ở những bệnh nhân đái tháo đường (ĐTĐ) người ta thấy ảnh hưởng của thuốc lá còn dữ dội hơn nữa, tỉ lệ tử vong và bệnh lý tim mạch cao gấp 2 lần so với người không hút thuốc. Các chuyên gia tim mạch coi thuốc lá và ĐTĐ là 2 trong số những tác nhân dẫn đến bệnh lý về tim mạch. Khi hút thuốc, người hút đưa một lượng carbon dioxin từ khói thuốc vào cơ thể, chất này ngăn cản oxy kết hợp với hồng cầu. Để bù đắp lại, cơ thể tăng sản xuất hồng cầu và đó chính là một trong những tác nhân làm tăng biến chứng suy thận, mù mắt, hoại tử bàn chân, đột quỵ ở bệnh nhân ĐTĐ.
Cũng từ khói thuốc, nicotin vào máu gây co thắt những mạch máu nhỏ, làm chậm sự hấp thu của insulin khi tiêm, đưa đến khó kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân sử dụng insulin. Ngoài ra, nó còn làm tăng tình trạng đề kháng insulin của cơ thể. Theo thống kê, rủi ro mắc bệnh ĐTĐ týp 2 cao gấp 2 lần ở những người hút thuốc lá, đặc biệt ở phụ nữ, nó còn là nguyên nhân của việc sảy thai, sinh non ở những sản phụ ĐTĐ. Rõ ràng, thuốc lá không chỉ gây nên những biến chứng nghiêm trọng trên bệnh nhân ĐTĐ mà còn làm tăng khả năng phát triển ĐTĐ ở người hút thuốc.
Làm thế nào để bỏ thuốc lá?
Trong mười năm gần đây, với sự nỗ lực của y tế cộng đồng và áp lực xã hội, số người hút thuốc đã giảm hơn trước. Tuy nhiên, ở những nước đang phát triển, tỷ lệ người hút thuốc lá vẫn rất cao, đòi hỏi những quốc gia này phải nỗ lực hơn nữa.
Một vài lời khuyên cho người cai thuốc: tốt nhất là không bao giờ hút thuốc lá dù trong bất kì hoàn cảnh nào để khỏi phải cai thuốc. Có nhiều phương pháp cai thuốc lá như: thông qua tư vấn tâm lý, giáo dục, chơi thể thao, hay dùng miếng dán, kẹo nicotin để thay thế (phương pháp này cần thận trọng khi có thai). Tuy nhiên, mấu chốt trong việc cai nghiện là người cai nghiện phải có quyết tâm cao, chỉ như vậy mới có thể cứu được những năm còn lại của cuộc đời họ. Bỏ thuốc không bao giờ là quá muộn.
BS.CKI. ĐỖ ĐÌNH THẮNG