Theo người phát ngôn Điện Kremlin, Dmitry Peskov, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã gửi một quốc thư đến Tổng thống Nga Vladimir Putin bày tỏ “sự hối tiếc và lời chia buồn sâu sắc đến gia đình phi công thiệt mạng vì quân đội Ankara bắn rơi máy bay được anh điều khiển sau khi thực hiện một nhiệm vụ chống khủng bố ở miền Bắc Syria.
Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan
“Trong thư ông Erdogan nêu rõ, Nga là bạn đồng thời là một đối tác chiến lược với Thổ Nhĩ Kỳ, các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ không muốn làm hỏng mối quan hệ này”, ông Peskov cho biết.
Bước đi chủ động, khôn ngoan của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan nhằm cải thiện quan hệ với Kremlin diễn ta trong bối cảnh mối đe dọa về Tổ chức khủng bố IS ngày càng tăng đối với khu vực Trung Đông. “Người ta không nên nghĩ có thể bình thường hóa mọi thứ chỉ trong vòng vài ngày, tuy nhiên tiến trình tích cực này sẽ tiếp tục”, ông Peskov nhấn mạnh trong một cuộc họp báo.
“Tổng thống Putin từng hơn 1 lần bày tỏ sẵn lòng duy trì quan hệ tốt đẹp với chính phủ và nhân dân Thổ Nhĩ Kỳ. Bây giờ, một bước đi quan trọng được thực hiện”, thư ký báo chí Tổng thống Nga nhấn mạnh.
Tổng thống Nga Putin đã làm cho Erdogan vã mồ hôi, bà Fiona Hill, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính trị Brooking (Mỹ) bình luận. Nhà phân tích cho biết thêm, hậu quả của “cơn địa chấn chính trị” Brexit ngày càng trở nên rõ ràng đã thúc giục Ankara phải nhanh chóng tìm cách hàn gắn quan hệ với Moscow. Ngay sau khi máy bay bị bắn rơi, chính phủ Nga áp dụng những chính sách trừng phạt về mặt kinh tế đối thương mại, xây dựng và du lịch đối với Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu ước tính chính sách trừng phạt kinh tế mà Nga áp dụng trong năm 2015 đối với Thổ Nhĩ Kỳ khiến nền kinh tế nước này bị mất đi từ 0,3 - 0,7 điểm phần trăm về chỉ số tăng trưởng trong năm 2016. Tuy nhiên, khi đó, ông Erdogan tỏ ra “cứng rắn” và một mực không “xin lỗi”.
Trên số ra ngày 28-6, Thời báo Moscow đưa tin số lượng các du khách Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ đến giảm hơn 90 % so với cùng kỳ năm 2015.
Tác động này hẳn sẽ không ảnh hưởng tiêu cực đến Thổ Nhĩ Kỳ vì số du khách châu Âu đến nước này nhiều gấp 5 lần so với Nga. Nhưng năm nay, lượng du khách Anh và Đức giảm vì lo ngại an ninh, hậu quả: tổng số du khách đến Thổ Nhĩ Kỳ giảm đến 45%.
Song song với đó, Nga tuyên bố triển khai triển khai nhiều hơn nữa hệ thống tên lửa đất đối không S-400 hiện đại đến Syria và tiếp tục tấn công các vị trí của Lữ đoàn binh sĩ Turkmenistan mà Thổ Nhĩ Kỳ tổ chức, huấn luyện, cung cấp tài chính và vũ khí để chống lại chính phủ Syria.
Nga không chỉ ngừng cung cấp khí đốt tự nhiên đến Thổ Nhĩ Kỳ, dù quốc là này là khách hàng chính. Tiến sĩ Hill cho biết, Nga vẫn là nguồn cung thực phẩm chính cho Ankara, do đó khi Nga đóng cửa biên giới sẽ gây khó khăn cho đời sống của người dân Thổ Nhĩ Kỳ.
Theo Tiến sĩ Alexei Arbatov, giám đốc Trung tâm An ninh Quốc tế - Viện Khoa học Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế trực thuộc Học viện Khoa học Quốc gia Nga, tình hình kinh tế và chính trị buộc Ankara phải thay đổi vị trí để đối phó với khủng hoảng tài chính, tiếp tục phá vỡ quan hệ với Moscow sẽ gây ra tác động tiêu cực đến ngân sách của Thổ Nhĩ Kỳ.
Lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ gửi thư xin lỗi về vụ bắn rơi máy bay Su-24M đến Tổng thống Nga Putin là một thắng lợi chính trị dành cho Moscow và các quốc gia mong muốn hợp tác với Nga, Tiến sĩ Sergey Karaganov, trưởng khoa Kinh tế & Chính trị Thế giới Cao học Kinh tế Moscow cho biết.
“Sự đối đầu giữa 2 quốc gia đang gây tổn hại cho Trung Đông và quá trình tái thiết trong khu vực này. Quyết định hòa giải với Moscow đã gây tranh cãi trong giới lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ trong thời gian dài. Càng đối đầu, rõ ràng Thổ Nhĩ kỳ là bên không được hưởng lợi”, ông phân tích.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã gửi “lời xin lỗi”, và sự thận trọng của Tổng thống Nga Putin chấp nhận lời xin lỗi đó cũng cho phép Moscow thể hiện sức mạnh trên trường quốc tế, giáo sư Micheal Rynolds, giảng viên Khoa Chính trị Cận Đông, Đại học Princeton, Mỹ bình luận.
“Putin nhận thức rõ ông ấy có sức mạnh. Đây chắc chăn là một chiến thắng dành cho ông Putin trong việc thúc đẩy sức mạnh Nga trong khu vực. Quan hệ Nga-Thổ Nhĩ Kỳ đặc biệt quan trọng đối với hòa bình và ổn định khu vực Trung Đông”, giáo sư Rayolds bình luận.