Sinh vật biến đổi gen (GMC) lâu nay đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận, cả ở chiều tích cực lẫn tiêu cực. GMC với lợi thế quá lớn như năng suất, thời gian gieo trồng ngắn, chịu được sâu bệnh nên người ta đã quên đi mặt trái của nó, nhất là những tác động tiêu cực đến sức khỏe con người, trong số này có ngô chuyển gen (ngô GM) hiện đang được dư luận quan tâm.
Đôi điều về nguồn gốc ngô
Cách đây hàng nghìn năm, những người thổ dân da đỏ Mayan và Aztec ở Mehico và Trung Mỹ đã có công thuần hóa một loại hạt hoang dã có trong tự nhiên trở thành giống ngô mà chúng ta đang sử dụng hiện nay. Sau một thời gian dài, giống ngô thuần hóa này lan sang vùng Bắc Mỹ và tiếp tục đưa sang châu Âu. Theo các nhà sử học, ngô đã giúp người châu tồn tại được, nhất là vào các mùa đông băng giá, vì vậy có thời kỳ người ta ví châu Âu là “cánh đồng ngô”.
Theo Bộ Môi trường Mỹ (EPA) thì Mỹ là quốc gia sản xuất ngô lớn nhất thế giới thông qua những “vành đai ngô” khổng lồ ở Midwest, Iowa, Illimois, Indiana và Ohio. Trải qua thời gian dài con người đã lai tạo được nhiều giống ngô mới có năng suất, màu sắc và hàm lượng dinh dưỡng cao. Hiện tại có tới trên 200 giống các loại. Về cơ bản, ngô được chia thành 4 nhóm chính là ngô đồng, ngô ngọt, ngô dùng để làm bắp rang và ngô cảnh.
Hàm lượng dinh dưỡng của ngô
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) một bắp ngô cung cấp khoảng 6% nhu cầu vitamin C và 10% chất xơ cho cơ thể mỗi ngày, đặc biệt chất xơ hòa tan, chất xơ có nhiều nhiều trong rau xanh, ngũ cốc dạng hạt. Ngô đi qua hệ thống tiêu hóa của con người tương đối “nguyên vẹn”, vì vậy nó đi nhanh qua hệ thống tiêu hóa, sau đó đi ra ngoài. Ngoài ra, một bắp ngô còn cung cấp 3g protein hay còn gọi là protein hoàn hảo vì có chứa đủ 9 loại axít amino chính. Ngoài ra, ngô còn là thực phẩm giàu axít folic và niacin. Một bát ngô nhỏ cung cấp khoảng 15% nhu cầu axít folic cần thiết mỗi ngày cho cơ thể. Axít folic là một dạng vitamin B, có tác dụng giúp chuyển hóa enzym và tổng hợp ADN. Ngoài ra, một bát ngô nhỏ cung cấp 12% nhu cầu niacin cần thiết mỗi ngày cho cơ thể, đây là loại vitamin B3 rất cần và quan trọng.
 Ngô chuyển gen (ngô GM). |
Ngô GM là gì?
Hàng năm, Bộ Nông nghiệp Mỹ chi khoảng 200 triệu USD cho các nghiên cứu liên quan đến công nghệ sinh học nhằm tạo ra nhiều chất tạo ADN, phần mềm, dữ liệu về gen, nguồn di truyền phục vụ lai tạo các giống cây trồng mới. Riêng Phân ban Nghiên cứu Nông nghiệp (ARS) từ năm 2000 đã công bố trên 400 dòng giống cây trồng mới, đây là những sản phẩm của ARS hợp tác với các trường đại học, trung tâm nghiên cứu khoa học và nông dân trên quy mô toàn nước Mỹ tạo ra.
Về hàm lượng chất dinh dưỡng của ngô GM đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi. Năm 2009, trên tạp chí International Journal of Biological Science đã công bố nghiên cứu về phân tích máu và nội tạng của những con chuột được ăn 3 giống ngô chuyển gen. Sau khi phân tích, các nhà khoa học phát hiện thấy thận, gan, tim, tuyến thượng thận, lá lách và hệ thống máu của chuột bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Ngoài ra, còn có những tác hại mang tính chuyển hóa trực tiếp và gián tiếp ngoài ý muốn của con người liên quan đến loại ngô này chưa được nghiên cứu đầy đủ. Sau khi phát hiện trên được công bố, nó nhận được rất nhiều ý kiến, phần lớn là tích cực và được xem là ấn phẩm tiên phong giúp con người cảnh giác với thực phẩm chuyển gen. Năm 2012, tổ chức có tên Moms Across Americe đã công bố một bài báo trên trang Blog của tổ chức này tựa đề Phân tích so sánh ngô truyền thống với ngô chuyển gen do các công ty thực phẩm độc lập thực hiện. Theo nghiên cứu này thì ngô GM có chứa hàm lượng dưỡng chất giống ngô truyền thống nhưng lại thiếu rất nhiều nguyên tố so với ngô truyền thống như chlorides, formaldehyde, glyphosate, ngoài ra còn chứa nhiều dưỡng chất độc hại khác. Ngay trong năm 2013, tạp chí Current Brology đăng tải nghiên cứu của ông Cyrus Martin đề cập đến lĩnh vực tâm lý của việc sản xuất và tiêu thụ thực phẩm chuyển gen. Trong bài viết này, tác giả nhấn mạnh rằng, thực phẩm chuyển gen đang tiếp tục gây khó chịu cho cộng đồng trên khắp thế giới, cả về lĩnh vực kinh tế lẫn khía cạnh văn hóa, đặc biệt, nó gây ra mối nguy hiểm tiềm ẩn cho con người lẫn môi trường nhưng chưa được nghiên cứu đầy đủ. Bằng chứng, cá hồi chuyển gen hiện đã được phê duyệt thương phẩm tại Mỹ nhưng nghe đồn, thực phẩm này cũng có “vấn đề”, gây ảnh hưởng đến hormon tăng trưởng, có thể tạo ra hàng loạt hệ lụy lâu dài mà hiện tại con người chưa kiểm chứng hết.
Khắc Nam
(Theo MDC, 6/2013)