Tôi có con nhỏ 1 năm tuổi. Nhân một lần cháu bị ho, tôi cho cháu đi khám và được biết cháu còn bị còi xương nữa, mặc dù trông cháu cũng không bé lắm. Khi có thai, tôi vẫn ăn uống bình thường mà sao cháu vẫn bị còi xương. Vậy bệnh còi xương có nguy hiểm không? Cách phòng bệnh này ra sao?
Hường Lý (Hải Dương)
Còi xương là một bệnh loạn dưỡng xương có liên quan tới rối loạn chuyển hoá canxi và phospho do thiếu vitamin D, là bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ. Còi xương là một bệnh toàn thân, không những chỉ ảnh hưởng tới hệ xương mà còn ảnh hưởng tới các cơ quan khác: hệ thần kinh, cơ, máu... Ngoài ra trẻ bị còi xương rất hay mắc các bệnh về hô hấp như viêm phổi...
Vitamin D là một yếu tố cần thiết để cơ thể hấp thu đủ canxi. Khi thiếu vitamin D sẽ làm giảm hấp thu canxi ở ruột, gây tình trạng canxi ở máu giảm làm tăng tiết hormon cận giáp sẽ dẫn tới hậu quả: Giảm tái hấp thu phosphat ở thận, làm giảm phosphat máu gây ra các dấu hiệu rối loạn chức năng của hệ thần kinh như kích thích, vã mồ hôi... và huy động canxi ở xương vào máu gây loãng xương.
Có hai nguồn chủ yếu cung cấp vitamin D cho cơ thể:
- Ngoại sinh:
Các thức ăn chỉ cung cấp rất ít vitamin D, khoảng từ 20 - 40 đơn vị/ngày(10 đơn vị/1 lít sữa bò, trên 50 đơn vị/1 lít sữa mẹ). Chỉ có dầu gan cá là giàu vitamin D. Nguồn vitamin D này được hấp thu ở hỗng tràng, hồi tràng nhờ có vai trò của mật.
-Nội sinh:
Đây là nguồn cung cấp vitamin D chủ yếu cho cơ thể. Vitamin D được tổng hợp từ chất 7-Dehydrocholesteron ở dưới da dưới tác dụng bức xạ của tia cực tím trong ánh sáng mặt trời thành cholecalciferol (vitamin D3). Mức độ tổng hợp rất khác nhau tuỳ theo điều kiện khí hậu, mức độ ô nhiễm không khí, mức độ chiếu nắng của mặt trời và sắc tố trên da. Với mức độ chiếu sáng của chúng, cơ thể ta có thể tổng hợp đủ nhu cầu vitamin D cho cơ thể (50-100 đơn vị vitamin D/ngày). Vì vậy cho trẻ tắm nắng hàng ngày là cần thiết để cơ thể trẻ tự tổng hợp vitamin D.
Để phòng bệnh còi xương ở trẻ, với người mẹ trong thời gian mang thai và cho con bú cần phải tắm nắng, nghĩa là cần có thời gian hoạt động ngoài trời, có chế độ ăn uống đầy đủ. Vào những tháng cuối của thời kỳ mang thai nên ăn thêm các thức ăn có chứa vitamin D hoặc uống thêm dầu cá hoặc có thể bổ sung vitamin D bằng thuốc.
Với con: về mặt dinh dưỡng tốt nhất là cho trẻ bú bằng sữa mẹ. Khi cho trẻ ăn sam cần đảm bảo đủ chất. Tận dụng các yếu tố thiên nhiên, có chế độ cho trẻ chơi ngoài trời với thời gian thích hợp, nên cho trẻ tắm nắng vào buổi sáng sớm, ngồi chỗ có ánh nắng mặt trời, không có gió lùa, bỏ bớt quần áo và tã lót và cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng ngay từ tháng đầu sau đẻ. Bổ sung vitamin D khi cần thiết, theo chỉ định của bác sĩ.
TS. Đinh Văn Thức