Colchicine được chiết xuất từ hạt cây thuộc loài Colchicum và được sử dụng điều trị gút từ những năm 1810, nhưng với tác dụng chống viêm và có ảnh hưởng lên hệ miễn dịch nên colchicine cũng được sử dụng nhiều trong da liễu để kết hợp điều trị một số bệnh như: vảy nến, viêm mao mạch, vảy nến khớp, vảy nến thể mụn mủ, Leukocytoclastic vasculitis, hội chứng Behcet, aphthous, viêm da dạng Herpes, Pyoderma gangrenosum, bệnh bọng nước IgA thành dải, hội chứng Sweet, sarcoidosis, fibromatosis, xơ cứng bì và một số bệnh khác...
Colchicine được bào chế dưới dạng viên và tiêm truyền. Trong da liễu chủ yếu dùng dạng viên, hàm lượng 0,5 - 0,6mg. Trước khi điều trị cần thận trọng cân nhắc đối với các trường hợp người già, phụ nữ cho con bú, người có bệnh về gan, thận, tim, tiêu hóa, máu. Không dùng colchicine ở những người suy thận, phụ nữ có thai, mẫn cảm với thuốc.
Tuy nhiên, colchicine cũng có nhiều tác dụng phụ nên cần lưu ý trong quá trình điều trị. Tác dụng phụ thường gặp nhất khi dùng liều cao colchicine là trên đường tiêu hóa với các biểu hiện như buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy. Các triệu chứng này thường xuất hiện vài giờ sau khi uống thuốc. Ngoài ra, colchicine có thể gây xuất huyết tiêu hóa, yếu cơ, mệt mỏi, run, co giật khi dùng liều cao; có thể gây thiếu máu, chảy máu, xuất hiện sau khoảng 3-8 ngày nếu dùng liều cao hoặc dùng thời gian dài.
Colchicine gây ảnh hưởng tới thận, có thể gây suy thận và các cơ quan khác, gây đái máu, thiểu niệu. Một số thuốc sau đây cần tránh dùng trong thời gian dùng colchicine vì gây tương tác thuốc như thuốc trợ tim, kháng viêm không steroid, thuốc chống trầm cảm, kháng sinh, chống nấm...
Do có nhiều tác dụng phụ nên cần cân nhắc thận trọng giữa lợi ích và nguy cơ trong chỉ định điều trị để đạt kết quả mong muốn mà hạn chế tác dụng phụ của thuốc.
BS. Vũ Tuấn Anh