Thời tiết chuyển mùa nóng lạnh đột ngột, kèm theo mưa là điều kiện thuận lợi cho các loại virut gây bệnh phát triển mạnh. Theo các chuyên gia, thời điểm này trẻ rất dễ mắc những bệnh về rối loạn tiêu hóa và viêm đường hô hấp trên, viêm tai mũi họng,... Đặc biệt nhiều trẻ nhập viện liên quan đến bệnh hô hấp và sốt siêu vi.
Không nên coi thường khi sốt virut
Biểu hiện thường gặp ở những trường hợp sốt do virut, thường sốt cao từ 38o - 39oC, thậm chí 40o - 41oC. Trong cơn sốt người bệnh thường mệt mỏi và ít đáp ứng với các loại thuốc hạ sốt thông thường như paracetamol... Ngoài ra, kèm theo viêm long đường hô hấp với các biểu như ho, chảy nước mũi, hắt hơi, họng có thể đỏ... Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cảnh báo, hiện nay đang là thời điểm mà nhiều bệnh có nguy cơ bùng phát: Cúm A/H5N1, sốt xuất huyết, viêm màng não… biểu hiện ban đầu của những bệnh này tương đối giống nhau và cũng giống sốt virut. Nhất là với trẻ em sốt có thể là biểu hiện của nhiều loại bệnh nên gia đình tuyệt đối không được tự điều trị cho trẻ mà phải đưa trẻ tới cơ sở y tế khi trẻ sốt cao và có kèm theo các triệu chứng trên. Nếu là trẻ nhỏ bị sốt virut còn lên cơn co giật liên hồi kèm tình trạng khó thở, không phát hiện đưa ngay đến cơ sở y tế cấp cứu kịp thời rất dễ biến chứng khôn lường như: động kinh, viêm màng não…
Đáng lo ngại là tình trạng các bậc phụ huynh tự ý dùng thuốc cho trẻ. Phần lớn, số trẻ bị sốt đến bệnh viện sau khi đã tự dùng thuốc kháng sinh mà không hiệu quả. Thậm chí, nhiều trẻ còn bị thêm tiêu chảy do tác dụng phụ của kháng sinh. Điều này gây khó khăn cho quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh. Nhiều cha mẹ thấy con sốt cao lâu ngày chưa khỏi tự ý dùng thuốc hạ sốt quá liều hoặc truyền dịch tại nhà mà chưa có chỉ định của bác sĩ rất nguy hiểm sức nguy hại bởi bệnh sẽ không được cải thiện mà còn làm nặng hơn có thể gây tai biến, tử vong.
Cách chăm sóc trẻ bệnh
Các bệnh do virut gây ra hầu hết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu vẫn là điều trị triệu chứng. Trẻ bị sốt virut thường khỏi bệnh trong 7 ngày, tuy nhiên nếu không phát hiện và điều trị sớm rất dễ bị biến chứng sang viêm phế quản phổi. Đây là biến chứng nặng thường gặp và bùng phát thành dịch với diễn biến phức tạp và nguy hiểm. Trẻ em khi bị sốt cáo 39o - 40oC độ C kèm theo mệt mỏi, đau cơ, đau họng, chán ăn, quấy khóc… nếu không được hạ sốt kịp thời, trẻ dễ bị co giật, có thể dẫn đến suy hô hấp, thiếu ôxy não, làm suy giảm trí tuệ hoặc nặng hơn là để lại di chứng nặng nề về não. Vì vậy, khi sốt từ 38,5oC trở lên cần sử dụng thuốc hạ sốt là paracetamol. Có thể sử dụng thuốc chống co giật đặc biệt là trẻ em có tiền sử co giật khi sốt cao (có chỉ định của bác sĩ ). Nếu sốt cao liên tục mà chưa đủ thời gian 4 đến 6 tiếng để uống tiếp thuốc hạ sốt thì cần chườm khăn ấm vào trán, mặt, cổ, bẹn, nách, lưng, bụng.
Không dùng nước đá hoặc nước quá lạnh, quá nóng để lau cho trẻ. Khi trẻ nóng sốt nên cho trẻ mặc quần áo thoáng mát. Khi sốt cao gây nên tình trạng mất nước, rối loạn cân bằng điện giải, nên có biện pháp bù lại lượng nước và điện giải đã mất bằng oresol, cháo muối loãng, nước cam, chanh... Đối với trẻ em có tiền sử co giật, nếu trẻ bị co giật thì cần phải cởi bỏ quần áo, lau mát và sử dụng thuốc hạ sốt qua đường hậu môn. Cần đến ngay bệnh viện điều trị kịp thời, không để suy hô hấp nặng mới đi cấp cứu.
Để đề phòng bội nhiễm trẻ nhỏ cần được vệ sinh răng, miệng, mắt sạch sẽ bằng cách xúc họng bằng nước muối loãng, nhỏ mắt, mũi bằng natriclorid 0,9% tránh bội nhiễm đường hô hấp.
Cần ăn các thức ăn lỏng, dễ tiêu, giàu dinh dưỡng, tăng cường ăn và uống nước hoa quả, đây là một yếu tố quan trọng nhằm tăng sức đề kháng cho cơ thể giúp lui bệnh nhanh hơn.
Chú ý: Phải đưa trẻ đến khám ngay khi có các dấu hiệu sau: Khi trẻ sốt cao trên 38,5oC, đặc biệt là trên 39oC mà dùng thuốc hạ sốt không đáp ứng. Sốt li bì, ngủ nhiều, xuất hiện co giật, đau đầu liên tục và tăng dần, buồn nôn, nôn khan nhiều lần, sốt kéo dài trên 5 ngày. Sốt virut rất dễ gây thành dịch nên khi mắc bệnh cần cách ly trẻ bị bệnh (có thể cho trẻ nghỉ học) vì dễ lây cho nhiều trẻ khác.
Về phòng bệnh
Trong thời điểm giao mùa, muốn cho cơ thể luôn có sức đề kháng tốt cần uống đủ nước và bổ sung các thực phẩm giầu kẽm, viatmin A, vitamin C hỗ trợ tăng cường sức đề kháng toàn diện cho cơ thể. Thực phẩm chứa nhiều vitamin C bao gồm: Cam, quýt, lê, dâu tây, rau cần, ớt xanh,...Thực phẩm chứa kẽm bao gồm: Con hàu, thịt nạc, gan lợn, các loại cá, lòng đỏ trứng.... Thực phẩm chứa nhiều vitamin A gồm: cà rốt, gan động vật, thịt đỏ, rau ngót, đu đủ (quả màu đỏ)…
Ngoài ra cần bảo đảm chế độ ngủ nghỉ hợp lý và cần tạo thói quen vệ sinh cá nhân tốt như: Chăm sóc răng miệng, rửa tay sạch sẽ - đúng cách trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và chơi đùa cũng sẽ giúp trẻ loại bỏ hiệu quả những tác nhân gây bệnh nguy hiểm từ chính đôi bàn tay của mình.
Bác sĩ Nguyễn Thị Hạnh
Cần theo dõi sát sao
Thông thường người mắc sốt virut sẽ khỏi sau 5 - 7 ngày điều trị. Với các trường hợp không khỏi sau khoảng thời gian này chắc chắn cơ thể đã bị bội nhiễm, cần làm các xét nghiệm sâu để chẩn đoán, điều trị kịp thời. Cũng có nhiều bệnh nhân tái phát nhiều lần, bệnh vừa khỏi sau vài ba ngày lại sốt cao. Những trường hợp này chủ yếu là do sức đề kháng kém, cơ thể lại không có miễn dịch tự nhiên đối với virut nên dễ bị mắc lại. Vì thế, để cơ thể có sức đề kháng tốt, chống với các tác nhân virut, vi khuẩn đang phát triển mạnh vì vậy, khi trẻ mắc bệnh cần được theo dõi sát sao. Vì khi sốt virut nhiệt độ tăng nhanh, nhiều trẻ trước khi đi ngủ nhiệt độ hơi ấm, nhưng trong giấc ngủ trẻ đã sốt cao. Vì vậy, cần chú ý theo dõi nhiệt độ của trẻ cả trong giấc ngủ. Khi trẻ sốt, cần mở phòng, mặc quần áo thoáng, mát. Mặt khác khi trẻ sốt trên 38,5 độ, trẻ thường rét, chân tay lạnh, thế nhưng không nên ủ ấm cho trẻ, mà chỉ đi tất tay, chân để tránh trường hợp sốt cao gây co giật.
