Hiện nay, trên địa bàn thành phố Hà Nội sốt phát ban do vi rút Rubella đang lây lan rộng trong cộng đồng, khiến số người nhập viện tăng cao. Lo ngại hơn, không chỉ trẻ em mà số người lớn mắc sốt phát ban chiếm phần lớn.
Cả người lớn và trẻ em đều mắc
Theo thống kê của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, hiện nay mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận hàng trăm trường hợp tới khám và điều trị do sốt phát ban, cúm...trong đó bệnh nhân sốt phát ban do vi rút Rubella chiếm phần lớn. Còn theo thống kê của Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội, một tuần trung bình có khoảng 10-20 ca mắc, gồm cả người lớn, trẻ em và thanh, thiếu niên. Các bệnh nhân đến khám và điều trị đều có các triệu chứng sốt, đau đầu, phát ban khắp người...
Đáng chú ý, so với năm trước sốt phát ban do vi rút Rubella thường bùng phát mạnh, gia tăng ồ ạt trong thời gian ngắn. Năm nay sốt phát ban do vi rút Rubella xuất hiện và kéo dài hàng tháng nhất là khu vực Hà Nội, đối tượng mắc không chỉ là trẻ em mà còn xuất hiện nhiều ở độ tuổi từ 20 - 40, trong đó có nhiều ca bệnh nặng.
Nguyên nhân gia tăng người lớn mắc bệnh, theo các chuyên gia y tế ngoài yếu tố thời tiết (mùa đông - xuân là thời điểm dễ mắc bệnh rubella), còn do nhiều trường hợp chưa tiêm vaccin phòng bệnh Rubella. Hơn nữa, sốt phát ban do vi rút Rubella lây lan nhanh trong cộng đồng, phát tán chủ yếu qua đường hô hấp nên những người không có miễn dịch hoặc miễn dịch kém thì khả năng mắc bệnh cao.
 Hình ảnh virus Rubella. |
Bệnh dễ lây lan thành dịch
Khi bị sốt phát ban do vi rut Rubella, ban đầu có những biểu hiện sốt trên nhẹ kèm theo nhức đầu, mệt mỏi, đau họng, sổ mũi, đau và sưng khớp, đôi khi có đau mắt nhẹ. Sau đó nổi hạch ở sau tai và gáy, trên da xuất hiện các ban màu hồng, từng đốm lan tỏa, ban dát sần. Ngày đầu, các ban mọc ở mặt rồi lan xuống cổ và thân, sau đó lan ra toàn thân (trừ lòng bàn tay, bàn chân).
Ban tồn tại từ 1-5 ngày, nhưng thường gặp nhất là 3 ngày Tuy nhiên, các hạch ở sau tai và gáy có thể tiếp tục sưng trong vòng 1 tuần hoặc lâu hơn, và hiện tượng đau khớp có thể kéo dài hơn nửa tháng. Trong khoảng thời gian từ 7 ngày trước phát ban và trong lúc phát ban là thời gian mà người bệnh có khả năng lây bệnh cao nhất. Sự nguy hiểm ở đây là bệnh rất dễ lây lan (bệnh lây lan từ người sang người qua dịch từ cổ họng và mũi) và nguồn lây bệnh không thể phát hiện được cho đến khi người bị nhiễm có triệu chứng phát ban.
Mặc dù, sốt phát ban do vi rút Rubella là dạng lành tính nhưng cũng hết sức nguy hiểm bởi dễ bị biến chứng nếu không được điều trị kịp thời như viêm đường hô hấp, bội nhiễm các nốt ban... Nguy hiểm hơn khi người lớn mắc sẽ lâu bình phục hơn trẻ em gây khó khăn trong sinh hoạt cho người bệnh. Và càng nguy hiểm với phụ nữ mang thai, nhất là 3 tháng đầu của thai kỳ vì có thể gây ra những dị dạng cho thai nhi như: điếc, đục thủy tinh thể, tật mắt nhỏ, tăng nhãn áp bẩm sinh, tật đầu nhỏ, viêm não, màng não, chậm phát triển tâm thần, gan to, lách to...
 Sau khi tiêm vaccin phòng bệnh Rubella ít nhất 3 tháng mới nên có thai. |
Phòng bệnh hơn chữa bệnh
Sốt phát ban do vi rút Rubella hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Bởi vậy, cách tốt nhất để phòng sốt phát ban do vi rút Rubella là tiêm vaccin. Lứa tuổi bắt đầu tiêm chủng là trẻ em từ 12 - 15 tháng tuổi và tiêm nhắc lại khi 4 - 6 tuổi. Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản tiêm 1 liều duy nhất. Tuy nhiên, tiêm vaccin Rubella không dành cho phụ nữ đang mang thai hoặc người có thể thụ thai trong vòng 1 tháng sau khi tiêm. Sau khi tiêm vaccin Rubella ít nhất 3 tháng mới nên có thai; Những người dị ứng với thuốc Neomycine; Người có phản ứng với những lần tiêm phòng Rubella trước; Bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch; Bệnh nhân bị bệnh ác tính về máu... Tốt nhất, trước khi tiêm nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn thích hợp.
Do bệnh dễ lây lan nhanh, nên khi mắc cần cách ly người bệnh, không đến chỗ đông người. Khi có những dấu hiệu ban đầu của bệnh như sốt, đau đầu, mệt mỏi, đau họng, sổ mũi... cần đến khám tại các cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị. Quan trọng, khi bị sốt phát ban do vi rút Rubella không tự ý sử dụng thuốc để điều trị (do ban đầu bệnh có triệu chứng giống cảm cúm: sốt, đau đầu, họng...nhiều trường hợp mua thuốc hạ sốt, giảm đau về điều trị) việc làm này hết sức nguy hại đến tính mạng và gây khó khăn cho quá trình điều trị. Và không vì sự mách bảo như phải kiêng nước, kiêng ăn... mà làm bệnh nặng hơn. Khi kiêng ăn làm sức đề kháng kém, kiêng nước cơ thể không được vệ sinh sạch sẽ dễ rất đến bội nhiễm các ban. Bởi vậy, khi bị sốt phát ban do vi rút Rubella người bệnh có thể tắm, lau người bằng nước ấm, cần nghỉ ngơi và tăng cường dinh dưỡng.
Bác sĩ Phạm Huy