Chấn thương cột sống
Nếu bạn nghi có chấn thương lưng hoặc cổ (cột sống), không di chuyển người bệnh. Liệt vĩnh viễn và các biến chứng nghiêm trọng khác có thể xảy ra nếu bạn làm như vậy. Cách nhận biết người bị chấn thương cột sống là:
• Có bằng chứng về tổn thương vùng đầu với sự thay đổi liên tục trong mức độ nhận thức của người bệnh.
• Người bệnh kêu đau nhiều ở cổ hoặc lưng.
• Người bệnh không cử động cổ.
• Chấn thương gây một lực mạnh vào vùng lưng hoặc đầu.
• Người bệnh khai bị yếu, tê bì, liệt hoặc không điều khiển được các chi, bàng quang và ruột.
• Cổ hoặc lưng bị vặn hoặc có tư thế kỳ cục.
Cách sơ cứu người bị chấn thương cột sống:
Tìm một tấm ván cứng, dài bằng chiều dài cơ thể của bệnh nhân, hai bao cát mỗi bao từ 1-1,5 kg, 7-10 dây vải to rộng từ 5-7cm để nâng bệnh nhân, cần một đội cấp cứu gồm 4-5 người và tuân thủ các bước sau: một người nâng đầu, một người nâng vai và lưng, một người nâng mông và thắt lưng và một người nâng đùi và chân.
• Bước 1: Nếu bệnh nhân (BN) nằm sấp thì cả bốn người sẽ đồng thời nhẹ nhàng cho BN nằm ngửa. Sau đó đồng thời nâng từng đoạn cơ thể của BN khỏi mặt đất cách khoảng 10cm. Trong lúc nâng, người nâng đầu và cổ sẽ là người chỉ huy làm sao cột sống không bị xoắn vặn và gấp góc.
•Bước 2: Người hỗ trợ phía ngoài sẽ đẩy cáng cứng vào phía dưới lưng của BN để đặt từ từ BN xuống.
• Bước 3: Để hai bao cát vào hai bên đầu BN để cố định. Dùng vải buộc hai chân với nhau rồi buộc thân người và cố định đầu BN vào cáng cứng.
• Bước 4: Vận chuyển BN đến trung tâm y tế gần nhất. Trong khi vận chuyển phải chú ý không cho BN nghiêng người, dịch chuyển.
• Nếu bệnh nhân không có dấu hiệu của tuần hoàn (thở, ho hoặc cử động), bắt đầu phương pháp hồi sức tim phổi, nhưng không đẩy đầu ngửa ra sau để mở đường hô hấp. Dùng ngón tay của bạn nắm nhẹ lấy cằm và nhấc cằm hướng về phía trước.
• Nếu bạn buộc phải lăn bệnh nhân vì bị nôn, ngạt, chảy máu, hoặc có nguy cơ bị tổn thương thêm, hãy nhờ ít nhất là 2 người cùng làm để giữ đầu, cổ và lưng người bệnh thẳng trong khi lăn người bệnh sang một bên.
• Sau khi sơ cứu tốt, cần chuyển BN đến các trung tâm phẫu thuật càng sớm càng tốt. Thời gian để mổ các thương tổn, gãy, trật cột sống có liệt tủy tốt nhất là trước 6 giờ kể từ khi xảy ra tai nạn.
Chấn thương vùng đầu
Hầu hết chấn thương vùng đầu là những tổn thương nhẹ và không cần nhập viện. Tuy nhiên, hãy gọi cấp cứu nếu có một trong những dấu hiệu sau:
• Chảy máu nhiều ở vùng đầu hoặc mặt.
• Rối loạn ý thức trong một vài giây.
• Thâm tím vùng dưới mắt hoặc sau tai.
• Ngừng thở.
• Lú lẫn.
• Yếu hoặc không thể cử động được một tay hoặc một chân.
• Kích thước đồng tử hai bên không đều.
• Nôn nhiều lần.
• Nói líu nhíu hoặc khó nói.
Nếu chấn thương vùng đầu nặng xảy ra:
• Giữ bệnh nhân yên tĩnh cho đến khi có sự giúp đỡ của y tế, kê đầu và vai hơi cao hơn. Không di chuyển bệnh nhân nếu không cần thiết và tránh cử động cổ của bệnh nhân.
• Cầm máu: dùng gạc vô trùng hoặc hoặc vải sạch ấn chặt vào vết thương. Trong trường hợp nghi ngờ có vỡ xương sọ thì không ấn trực tiếp lên vết thương.
• Theo dõi những thay đổi về hô hấp và ý thức. Nếu bệnh nhân không có các dấu hiệu tuần hoàn (thở, ho và cử động) thì bắt đầu hồi sức tim phổi.