Nhắc đến rap, dường như ngay lập tức, một bộ phận khán giả sẽ có những phản ứng tiêu cực, thực tế là dòng nhạc này từng nhận không ít lời chê trách bởi nội dung đầy tính chất nổi loạn. Thậm chí, người ta còn cho rằng, rap đang cổ súy cho cách sống không mục đích, thỏa mãn bản thân và thiếu trách nhiệm của giới trẻ. Nhưng điều đó chưa phản ánh tất cả những khía cạnh của rap.
Vì đâu... nên nỗi?
Với những rapper trẻ đầy tài năng hiện nay, khán giả mê rap có thể hy vọng dòng nhạc này sẽ dần thoát ra khỏi “kỳ thị” của nhiều người, đẩy lùi những khía cạnh tiêu cực để trở thành một dòng nhạc thú vị, đem đến nhiều giá trị tinh thần mới mẻ cho người nghe. Nhưng để trở thành một “món ăn” chính thống trên bàn tiệc âm nhạc thì lại là chuyện khó!
Dù rất phát triển nhưng rap không thể xóa bỏ được nguồn gốc không mấy tự hào của nó.
Đối với những ai chưa tường tận về rap thì có thể hiểu đây là một dòng nhạc xuất xứ từ nước Mỹ, ban đầu nó được hình thành và phổ biến rộng rãi ở tầng lớp lao động nghèo, những người tận cùng của xã hội bị bóc lột, lăng mạ, khinh rẻ. Họ tìm tới âm nhạc để bày tỏ sự đau đớn bất công mà họ phải chịu đựng, có lẽ vì thế mà nhạc rap rất bình dị, không sử dụng từ ngữ bóng bẩy mà đôi khi có người cho là “tục tĩu”. Ban đầu dòng nhạc này bị phê phán vì sự nổi loạn có phần quá đà, nhưng sau này bằng chính sức mạnh của nó, nhạc rap lan tỏa và trở thành một dòng nhạc đặc biệt không thể thiếu khi nhắc đến âm nhạc, nó len lỏi vào từng ngõ ngách trong cuộc sống và bây giờ sức mạnh của nó thì ai cũng biết. Ở thị trường âm nhạc nước ngoài, nhiều ngôi sao được tung hô không phải vì ngoại hình bắt mắt, giọng hát nổi trội mà vì tài “bắn” rap cực đỉnh và năng lực viết rap cực “ngầu”.
Dù rất phát triển nhưng rap không thể xóa bỏ được nguồn gốc không mấy tự hào của nó. Dòng nhạc này phát triển trong giới underground, nói cách khác, đây là dòng nhạc ngầm và không chính thống. Rapper không cần bằng cấp, họ “phiêu” với chính âm nhạc của họ, họ rap vì sở thích vì đam mê, họ không ham muốn nổi tiếng, tiền tài hay danh vọng. Cũng vì thế mà chẳng phải lấy lòng ai, họ cứ viết những gì họ nghĩ, họ thích, họ cảm nhận nên dòng nhạc này không phải ai cũng nghe được và chấp nhận được.
Lâu nay, rap vốn dễ gây “mất cảm tình” cho nhiều người bởi định kiến về một dòng nhạc nói chứa đựng nhiều ngôn ngữ đường phố, thậm chí cả tục tĩu. Bên cạnh đó, nhiều bài rap mang ý nghĩa tiêu cực, đen tối, thậm chí chế giễu xã hội, phủ nhận những điều tốt đẹp xung quanh, cổ súy lối sống gấp gáp. Nhưng lý do chủ yếu khiến rap thổi bùng dư luận lại nằm ở nội dung ca từ. Đó có thể là một cuộc “rủ rê” trốn nhà ra đi của một đôi bạn trẻ. Họ bỏ lại sau lưng gia đình, người thân, công việc và cuộc sống hàng ngày để cùng nhau rong ruổi qua những miền đất lạ, làm những kẻ du mục không nhà cửa, không màng đến tương lai.
Mong manh đẹp - xấu
Đến nay, “Rap là dòng nhạc sạch hay bẩn” vẫn là câu hỏi chưa có lời giải đáp thuyết phục, bởi ranh giới tích cực và tiêu cực trong rap khá mong manh. Nó phụ thuộc vào sự cảm nhận và đánh giá thiên về cảm tính của người nghe. Một rapper bày tỏ: “Thật sự thì đây là câu hỏi khá nan giải, vì đối với những người viết rap thì nó hoàn toàn bình thường nhưng tất nhiên đứng ở khía cạnh người ngoài thì nó là thứ gì đó không được nhiều người ủng hộ, nói trắng ra là đa phần phản đối nhiều hơn ủng hộ vì chung một nhận xét: rap là dòng nhạc vô văn hóa”.
Bên cạnh những rapper chuyên sáng tác các bản rap “ngoài luồng” thì vẫn còn có những rapper khá nổi tiếng với những bản nhạc phối rap hay, giá trị. Người tiếp cận tốt nhất với thị trường âm nhạc giải trí hiện nay không ai khác ngoài Sơn Tùng M-TP. Mỗi một bản nhạc, đoạn rap của Sơn Tùng đều trở thành hit gây sốt trong giới trẻ. Cũng chính vì thế, sự xuất hiện của Sơn Tùng trên sóng truyền hình quốc gia đã bị nhiều người phê phán, chê trách bởi những ngôn từ của đoạn rap mới trong bài hát Em của ngày hôm qua. Nói đi thì cũng phải nói lại, thừa nhận có nhiều sản phẩm rap chứa ca từ quá khích, nội dung nhạy cảm... nhưng chúng ta không nên vì con sâu mà làm rầu nồi canh. Đừng đánh giá nhạc rap như thể nó là loại nhạc “đấm” vào tai người nghe. Mỗi người có một cảm nhận riêng, với những người mê rap, dòng nhạc này tiếp thêm cho họ niềm tin vào cuộc sống.
Tiêu cực, phản ứng xã hội và lãng mạn, dịu dàng là hai khía cạnh đã làm nên sự phong phú cũng như độc đáo của dòng nhạc rap Việt Nam. Dẫu sao, rap cũng là nghệ thuật và những người thực hiện nghệ thuật đều là nghệ sĩ mặc dù họ chưa một lần lên với những sân khấu hoành tráng, chưa một lần được nêu tên trên các bảng xếp hạng. Thậm chí họ chưa một lần tự nhận mình là ca sĩ, nhưng với mỗi sản phẩm âm nhạc đầy tâm huyết, họ còn xứng đáng làm ca sĩ hơn những con người tự nhận mình là ca sĩ với một vài sản phẩm âm nhạc hời hợt cùng những chiêu PR lố lăng nhằm được nổi tiếng.