Tiếp theo số 16
Luật BHXH (sửa đổi) được Quốc hội khóa XIII, Kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 20/11/2014 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2016 (Luật BHXH 2014) là một bước hoàn thiện pháp luật về BHXH góp phần hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về an sinh xã hội. So với Luật BHXH hiện hành, Luật BHXH (sửa đổi) có những quy định mới như sau:
Về cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu có sự thay đổi theo lộ trình thể hiện trên bảng sau (xem bảng cuối bài):
Chế độ tử tuất: Bổ sung điều kiện phải có từ đủ 12 tháng đóng BHXH bắt buộc trở lên mới được hưởng trợ cấp mai táng (trừ trường hợp chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp); Bổ sung đối tượng giải quyết chế độ tử tuất đối với người hưởng lương hưu nhưng đang chấp hành hình phạt tù mà bị chết trong tù; Bổ sung quy định thân nhân của người lao động chết thuộc diện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng mà có nguyện vọng hưởng trợ cấp tuất một lần, trừ trường hợp có thân nhân là con dưới 6 tuổi, con hoặc vợ hoặc chồng mà bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên. Về quỹ BHXH: Quỹ BHXH tự nguyện được nhập vào quỹ hưu trí và tử tuất; Bỏ quy định để lại 2% tiền đóng vào quỹ ốm đau và thai sản tại doanh nghiệp.
Về Quỹ BHXH: Sáp nhập quỹ BHXH tự nguyện vào quỹ hưu trí và tử tuất trong quỹ BHXH bắt buộc. Bổ sung chi quỹ BHXH để đóng BHYT cho người nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi và người nghỉ việc hưởng trợ cấp ốm đau dài ngày; trả phí giám định y khoa đối với trường hợp không do người sử dụng lao động giới thiệu đi giám định mức suy giảm khả năng lao động mà kết quả giám định đủ điều kiện hưởng chế độ BHXH. Hỗ trợ đóng - hạ trần mức đóng BHXH tự nguyện, bổ sung phương thức đóng BHXH tự nguyện linh hoạt.
Về trình tự thực hiện: Thay đổi quy trình giải quyết chế độ ốm đau, thai sản như sau: Cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ từ người sử dụng lao động, giải quyết và chi trả cho người lao động theo hình thức: Chi trả trực tiếp tại cơ quan BHXH; thông qua tổ chức dịch vụ được cơ quan BHXH ủy quyền; thông qua tài khoản tiền gửi cá nhân tại ngân hàng thương mại hoặc thông qua đơn vị sử dụng lao động; Bổ sung trách nhiệm bồi thường: Trong trường hợp nộp hồ sơ và giải quyết hưởng chế độ BHXH chậm so với thời hạn quy định (trách nhiệm này thuộc về người sử dụng lao động trong trường hợp nộp chậm hồ sơ đề nghị hưởng BHXH và trách nhiệm của cơ quan BHXH trong trường hợp giải quyết hưởng BHXH quá thời hạn).
Về giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm: Bổ sung quy định các hành vi bị nghiêm cấm, quy định cụ thể về xử lý vi phạm pháp luật về BHXH. Sửa đổi quy định về việc phạt đối với số tiền chưa đóng, chậm đóng bằng 2 lần mức lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian chậm đóng BHXH (hiện nay bằng lãi đầu tư của quỹ BHXH). Bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, mức phạt và áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả của cơ quan BHXH. Bổ sung trách nhiệm bồi thường đối với người sử dụng lao động, cơ quan BHXH...
Về quyền và trách nhiệm:
Bổ sung quyền, trách nhiệm của người lao động (quản lý sổ BHXH, được cung cấp thông tin về đóng BHXH, được chủ động đi khám giám định y khoa...). Bổ sung trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội trình Chính phủ quyết định biện pháp xử lý trong trường hợp cần thiết để bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng về BHXH của người lao động. Bổ sung trách nhiệm của UBND các cấp về xây dựng chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH trong kế hoạch phát triển KT-XH hằng năm trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định. Bổ sung quyền, trách nhiệm của người sử dụng lao động. Bổ sung quyền, trách nhiệm của tổ chức đại diện người sử dụng lao động. Bổ sung quyền, trách nhiệm của tổ chức công đoàn (khởi kiện). Bổ sung quyền, trách nhiệm của mặt trận Tổ quốc và các thành viên. Bổ sung quyền, trách nhiệm của cơ quan BHXH (thanh tra đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp, giao thẩm quyền xử phạt vi phạm...).
