Theo TS. Trần Thanh Dương - Viện trưởng Viện Sốt rét và Ký sinh trùng T.Ư, năm 2013, số người mắc sốt rét giảm so với cùng kỳ năm 2012 nhưng nguy cơ sốt rét quay trở lại và bùng phát dịch sốt rét vẫn còn rất cao ở nhiều địa phương do số người sống trong vùng sốt rét lưu hành còn cao.
Việt Nam được thế giới đánh giá là một trong những nước làm tốt công tác phòng chống bệnh sốt rét khi nhận được sự quan tâm của Chính phủ và ý thức phòng chống căn bệnh này của người dân đã nâng cao rõ rệt. Tuy nhiên, kinh phí đầu tư cho công tác phòng chống sốt rét hằng năm chỉ đáp ứng được 40%, trong khi sốt rét là căn bệnh nguy hiểm nhất là hiện nay ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc đã xuất hiện và có nguy cơ lan rộng, muỗi truyền bệnh kháng với hóa chất, di biến động dân cư giữa vùng có sốt rét lưu hành và vùng không có sốt rét lưu hành. Do đó, để giảm thiểu tối đa số người mắc sốt rét cần nâng cao nhận thức phòng chống bệnh của người dân.
Tẩm màn diệt muỗi phòng bệnh sốt rét. Ảnh: TL
Phòng chống sốt rét dựa vào cộng đồng là một chiến lược lớn được Việt Nam áp dụng từ nhiều năm nay. Công tác phòng chống có từ T.Ư đến địa phương. Nhân viên y tế của phường, xã, thôn, bản đều tham gia vào công tác này. Tại các tỉnh có dịch sốt rét, lực lượng y tế thôn, bản được giao nhiệm vụ làm truyền thông, phát thuốc miễn phí theo phác đồ điều trị của Bộ Y tế cho người bệnh và giám sát dân di cư từ vùng có dịch vào vùng không có dịch. Các hộ gia đình và người dân trong vùng sốt rét lưu hành được tuyên truyền, phát tờ rơi, phun hóa chất tồn lưu, được phát màn tẩm hóa chất, được cung cấp thuốc miễn phí khi mắc bệnh. Phát huy tối đa vai trò của già làng, trưởng thôn, trưởng ấp và các tổ chức chính trị xã hội. Nhờ các giải pháp đó mà công tác phòng chống căn bệnh sốt rét ác tính ở Việt Nam trong những năm qua đã có hiệu quả tốt.
Tuy nhiên, theo TS. Trần Thanh Dương, khó khăn nhất hiện nay là kiểm soát vấn đề di dân tự do. Dân di cư từ vùng có dịch ra vùng không thì kiểm soát thế nào? Đây là vấn đề khó mà chúng ta chưa làm được quyết liệt nên đã xuất hiện một số ổ bệnh sốt rét ở phía Bắc do dân di cư mang dịch ra. Sốt rét hiện chưa có vaccin phòng bệnh nên diệt muỗi là biện pháp hữu hiệu nhất.
Theo TS. Trần Thanh Dương, để phòng tránh căn bệnh này, người dân cần áp dụng một số biện pháp như: khi đi vào vùng sốt rét và sống ở vùng sốt rét phải diệt muỗi, thực hiện khẩu hiệu “không có muỗi thì không có sốt rét” hoặc “không để muỗi đốt”; đốt hương xua, phun hóa chất tồn lưu diệt muỗi, phun thuốc diệt muỗi, khi ngủ phải nằm màn tẩm hóa chất; người đi vào vùng du lịch có dịch sốt rét phải xoa kem xua muỗi; mặc quần dài, áo dài tay, ở vùng có dịch người dân đi làm nương phải xoa kem xua muỗi vào vùng da hở để tránh muỗi tiếp xúc với cơ thể; san lấp ao tù, vũng nước để diệt loăng quăng; khơi thông dòng chảy, thường xuyên vớt rong hoặc cỏ hai bên bờ ao để diệt loăng quăng; thả cá vào ao, vại, chum để ăn loăng quăng; người đi từ vùng sốt rét về có dấu hiệu như sốt cao, rét run từng cơn, vã mồ hôi, ớn lạnh thì phải nghĩ ngay đến sốt rét và phải đến ngay cơ sở y tế để chẩn đoán, xét nghiệm và điều trị kịp thời, không để lây lan bệnh ra cộng đồng.
Hải Hà