Loãng xương là bệnh lý của toàn hệ thống xương làm suy yếu sức mạnh của toàn khung xương, ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống của số đông người có tuổi, đặc biệt là phụ nữ. Ước tính khoảng 20% phụ nữ, 3% nam giới 50 - 70 tuổi và 59% phụ nữ, 20% nam giới trên 70 tuổi bị loãng xương. Bệnh gặp nhiều ở người dân châu Á do khẩu phần ăn hàng ngày còn rất thiếu canxi và việc điều trị tích cực bệnh này còn gặp rất nhiều khó khăn.
Biểu hiện của bệnh
Bệnh diễn biến âm thầm, khi có dấu hiệu lâm sàng thường là lúc đã có biến chứng, cơ thể đã bị mất tới 30% khối lượng xương. Người bệnh thấy đau mỏi mơ hồ ở cột sống, dọc các xương dài như xương cẳng chân, đau mỏi cơ bắp, hay bị chuột rút (vọp bẻ) các cơ... Đau cột sống, lan theo khoanh liên sườn, đau khi ngồi lâu, khi thay đổi tư thế; đầy bụng chậm tiêu, nặng ngực khó thở; gù lưng, giảm chiều cao. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây biến chứng đau kéo dài do chèn ép thần kinh; gù vẹo cột sống, biến dạng lồng ngực...; gãy xương cổ tay, gãy lún đốt sống, gãy cổ xương đùi; giảm khả năng vận động, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng sống của người bệnh, trong đó gãy cổ xương đùi là nghiêm trọng hơn cả, thường gặp ở những người cao tuổi, sức khỏe kém.
 Gãy cổ xương đùi là biến chứng nghiêm trọng của loãng xương. |
Điều trị loãng xươngnhư thế nào?
Với những phụ nữ mật độ xương thấp, lại có rối loạn của thời kỳ mãn kinh, bác sĩ có thể chỉ định dùng nội tiết hỗ trợ từng thời kỳ để bảo vệ hệ xương, nhưng chống chỉ định đối với những người đã, đang điều trị ung thư vú.
Việc điều trị thường kết hợp các thuốc chống hủy xương và các thuốc tăng tạo xương như calcitonin hormon thay thế canxi & vitamin D. Tùy thuộc vào mức độ loãng xương, tình trạng sức khỏe, thói quen sinh hoạt và khả năng kinh tế của từng bệnh nhân, bác sĩ chuyên khoa sẽ cho các chỉ định phù hợp.
Cần làm gì để phát hiện và phòng ngừa loãng xương?
Bệnh loãng xương và các biến chứng nặng như gãy cổ xương đùi, gãy xương cổ tay, gãy xẹp đốt sống... là một gánh nặng đối với người bệnh và cộng đồng vì chi phí điều trị rất lớn, vượt quá khả năng của phần lớn bệnh nhân. Vì vậy, phòng bệnh là giải pháp tốt nhất cho mọi quốc gia, đặc biệt là những nước nghèo như nước ta. Kiểm soát tốt các bệnh lý ảnh hưởng và các yếu tố nguy cơ gây bệnh như còi xương, suy dinh dưỡng, mắc các bệnh mạn tính ở dạ dày, ruột; uống nhiều bia rượu, thuốc lá; thiểu năng tuyến sinh dục; mắc các bệnh nội tiết như cường giáp, đái tháo đường; suy thận mạn hoặc phải chạy thận nhân tạo; mắc bệnh xương khớp mạn tính... Đi khám bệnh sớm, ngay khi có các dấu hiệu đau mỏi mơ hồ ở cột sống, ở hệ thống xương khớp, dọc các xương dài (đặc biệt xương cẳng chân), đau mỏi cơ bắp, chuột rút... Phụ nữ tuổi trung niên nên định kỳ đi đo mật độ xương ở các cơ sở y tế có chuyên khoa xương. Tăng cường tập thể dục và vận động ngoài trời phù hợp với sức khỏe; tránh thói quen xấu như uống nhiều rượu bia, cà phê, thuốc lá; luôn luôn bảo đảm một chế độ ăn uống đầy đủ protein và khoáng chất, đặc biệt là canxi (sữa và các chế phẩm từ sữa như bơ, pho-mát, sữa chua...) là thức ăn lý tưởng cho một khung xương khỏe mạnh.
BS. Nguyễn Thu Quế