Trước đại diện của ngành y tế và lãnh đạo các tỉnh thành phía Nam, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng, việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số cùng Chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu đã mang lại những kết quả đáng ghi nhận, cụ thể giảm tỷ lệ tử vong trẻ dưới 5 tuổi, giảm tỷ lệ tử vong mẹ, khống chế nhiễm HIV trong cộng đồng, kiểm soát bệnh lao, bệnh sốt rét, tỷ lệ người dân tham gia hiến máu đã tăng rõ rệt, Chương trình tiêm chủng mở rộng cũng đã giúp phòng được nhiều bệnh, khởi động việc phòng chống các bệnh không lây nhiễm trong những năm qua tại một số tỉnh... tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế.
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến phát biểu chỉ đạo tại buổi sơ kết.
Trong 3 năm qua, vẫn còn nhiều việc nóng vẫn chưa được giải quyết. Bộ máy y tế chưa đồng bộ; bộ máy chuyên trách còn bất cập; định mức chi còn chưa hợp lý; phòng chống các bệnh nhiễm trùng, lây nhiễm tốt nhưng phòng chống các bệnh không lây nhiễm còn chưa tốt. “Chúng ta đã xây dựng chiến lược nhưng phải triển khai, đây là điều cần phải làm ngay chứ không phải để người dân bị bệnh rồi mới chữa”, Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng chỉ đạo cần tập trung kiểm soát các bệnh không lây nhiễm, bao phủ sức khỏe toàn dân, chăm sóc sức khỏe ban đầu, quan tâm phòng bệnh cho người còn khỏe bằng cách tuyên truyền giáo dục lối sống lành mạnh, tập thể dục, phòng chống tác hại của thuốc lá... Hiện vẫn còn nhiều người bị tiểu đường, tim mạch và ung thư trong cộng đồng chưa được phát hiện. Trong khi bệnh không trừ một ai, người mắc ung thư không ít trường hợp là bác sĩ.
Theo Bộ trưởng, Trung tâm Truyền thông phải ưu tiên để giáo dục nâng cao kiến thức chăm sóc sức khỏe. Việc xổ giun, bổ sung vitamin, thăm khám thai, phát hiện sớm bệnh bằng các xét nghiệm. Cuối cùng là điều trị sớm tại y tế cơ sở. Phải có mô hình bác sĩ gia đình, tránh tình trạng muốn khám bệnh thì cứ vào bệnh viện trong khi tuyến dưới thì lại vắng. Người dân phải được khám bệnh tối thiểu 1 lần/năm và phải được tầm soát sinh hóa huyết học, siêu âm bụng miễn phí.
Về cơ chế tài chính, hiện tài chính chi cho y tế cộng đồng là 30% nhưng Bộ Y tế đang xây dựng giải pháp. Mục tiêu trước mắt là chi tiền một cách hiệu quả để chăm lo sức khỏe người dân. Các xét nghiệm cộng đồng cũng phải có khung giá tương đương với hệ điều trị... Về đổi mới cơ chế hoạt động, hiện cả nước đã có 26 trạm y tế kiểu mẫu tập trung ở TP.HCM, Hà Nội, sau thời gian thử nghiệm thì thấy lượng bệnh nhân tăng gấp đôi, phần lớn đến nhận thuốc điều trị các bệnh mạn tính. Bác sĩ tuyến quận huyện hàng tuần sẽ luân phiên về trạm y tế.
“Chăm sóc sức khỏe của người đang khoẻ đang là mục tiêu hàng đầu mà Bộ Y tế đã, đang và sẽ tiếp tục tập trung thực hiện”, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh.
Theo báo cáo sơ kết, sau 3 năm thực hiện Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số, mạng lưới y tế nước ta đã được phát triển rộng khắp, kiểm soát được các bệnh, dịch mới nổi, không có dịch lớn xảy ra; Tiếp tục giảm số mắc, số chết của nhiều bệnh dịch nguy hiểm; Bảo vệ thành quả thanh toán bại liệt, loại trừ uốn ván sơ sinh, duy trì tỉ lệ tiêm chủng đầy đủ > 95% cho trẻ em dưới 1 tuổi, phụ nữ có thai, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ; Tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em thể nhẹ cân đã giảm từ 17,5% năm 2010 xuống còn 15,3% năm 2013 và giảm xuống còn 13% năm 2018; Tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em thể thấp còi đã giảm từ 29,3% năm 2010 xuống còn 25,9% năm 2013 và 23,3 năm 2018.
Tầm soát huyết áp cho người dân tại Ngày Y tế Việt Nam. Ảnh: TM
Chương trình cũng chú trọng phòng, chống các bệnh không lây nhiễm, y tế học đường; Hoàn thiện hướng dẫn và triển khai thực hiện dự phòng, phát hiện sớm, quản lý các bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng. Kiểm soát tỷ lệ nhiễm HIV/AIDS trong cộng đồng ở mức dưới 0,3% và giảm số người nhiễm mới, tiếp tục mở rộng các cơ sở cấp phát thuốc tại cộng đồng... Tuổi thọ người dân được nâng cao. Ngành y tế Việt Nam đã sản xuất thành công vắc-xin sởi, vắc-xin phối hợp sởi - Rubella đạt tiêu chuẩn GMP và là quốc gia thứ 11 loại trừ được bệnh giun chỉ bạch huyết.
Tiếp theo đó, trong 2 năm (2019 - 2020), Bộ Y tế sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả và đạt được những mục tiêu của Chương trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1125/QĐ - BYT ngày 31/7/2017. Lồng ghép với các chương trình sức khỏe và đề án tăng cường y tế cơ sở.
Các nhóm hoạt động chính là các hoạt động chuyên môn theo chương trình Chính phủ phê duyệt, điều chỉnh; Tăng cường lồng ghép các hoạt động tập huấn, đào tạo, kiểm tra giám sát chuyên môn; Hoạt động truyền thông: tăng cường các thông điệp nhằm giảm các nguy cơ, rèn luyện nâng cao thể lực, nâng cao ý thức tự quản lý sức khỏe, phát hiện sớm và quản lý các bệnh lý mạn tính; Đánh giá các chỉ tiêu có khả năng đạt được đến năm 2020 theo Quyết định số 1125/QĐ - TTg.
Việc tổ chức thực hiện sẽ được giao cho các đơn vị đầu mối thực hiện các nhóm dự án cho Cục Y tế dự phòng, Cục An toàn thực phẩm, Tổng cục Dân số, Vụ Kế hoạch tài chính, nhằm thực hiện hiệu quả các hoạt động có trong chương trình. Tái cấu trúc phân bổ kinh phí sẽ được phân bổ cho Trung ương theo hướng ưu tiên phòng, chống và tăng cường quản lý sức khỏe, quản lý các bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng dân cư.