Đây được xem là một nghịch lý, đồng thời là thách thức với các nhà làm phim khi phải hài hòa được chất lượng và tính thương mại cho phim nghệ thuật.
Không thể phủ nhận những bộ phim nghệ thuật Việt thời gian qua đã góp phần đưa văn hóa, nghệ thuật của Việt Nam ra khu vực và thế giới, thể hiện tiềm năng mạnh mẽ, mang lại niềm tự hào cho người làm nghề nói riêng, khán giả yêu điện ảnh nói chung. Nếu phim thương mại nhằm mục đích thu hút càng nhiều khán giả đến rạp càng tốt thì phim nghệ thuật lại là “phương tiện” để người làm phim thể hiện thông điệp mang dấu ấn sáng tạo cá nhân. Chính vì chú trọng đến yếu tố nghệ thuật và mang dấu ấn cá nhân nên phim nghệ thuật thường kén người xem, không dành cho số đông. Do đó, nhiều tác phẩm của chúng ta giành nhiều giải thưởng quốc tế nhưng khi có cơ hội chiếu rạp lại không đem lại kết quả như mong muốn.
Vì nhiều lý do khác nhau, phim nghệ thuật Việt thời gian qua vẫn gặp khó khi ra rạp.
Được kỳ vọng sẽ hút khán giả tới rạp, tuy nhiên, phim nghệ thuật Vợ ba (đạo diễn, biên kịch Nguyễn Phương Anh) đã bị Bộ VH-TT&DL “tuýt còi” ngay khi vừa ra rạp. Vợ ba dù có cách tiếp cận đề tài theo hướng mới, đầu tư kỹ lưỡng về trang phục, bối cảnh...; thông qua ngôn ngữ điện ảnh, bộ phim muốn bảo vệ phụ nữ và trẻ em chống lại hủ tục. Tuy nhiên, nguyên nhân chính khiến bộ phim này “đắp chiếu” vì đã làm dư luận dậy sóng khi nhà sản xuất để nữ diễn viên chính của phim mới 13 tuổi thực hiện rất nhiều cảnh nóng trong phim, trái với văn hóa, thuần phong mỹ tục người Việt. Điều đáng nói, trước khi được chiếu rạp ở Việt Nam, Vợ ba từng tạo tiếng vang lớn trên trường quốc tế khi đoạt một số giải thưởng tại Liên hoan phim Toronto (Canada), San Sebastián (Tây Ban Nha), Chicago (Mỹ) và bán bản quyền trình chiếu ở một số nước.
Không bị cấm chiếu như Vợ ba, song nhiều phim nghệ thuật nước ta khi ra rạp cũng ế ẩm người xem dù đã tạo được tiếng vang ở các liên hoan phim quốc tế. Đó là phim Đảo của dân ngụ cư (đạo diễn Hồng Ánh). Sau hàng loạt dấu ấn nơi xứ người, giành vô số giải thưởng lớn và trình chiếu ở các liên hoan phim quốc tế, Đảo của dân ngụ cư có các suất chiếu rạp phục vụ khán giả nhà. Tuy nhiên, đợt chiếu rạp của bộ phim này được đánh giá là thất bại vì nhiều suất chiếu không có người xem hoặc khán giả chỉ đếm trên đầu ngón tay. Theo một số khán giả, do phim này thuộc dòng phim nghệ thuật nên khá khó xem. Bối cảnh phim ngột ngạt, bí bách cộng thêm kết phim khá bi đát, khó hiểu lại không có gì để giải trí càng khiến cho khán giả xem xong có cảm giác nặng nề.
Cha cõng con (đạo diễn Lương Đình Dũng) cũng là bộ phim nghệ thuật tạo được hiệu ứng tốt, chu du ở nhiều liên hoan phim và giành nhiều giải thưởng quan trọng. Nhưng khi chiếu rạp ở nước ta, bộ phim cũng không hút khán giả và nhanh chóng chìm vào quên lãng. Mặc dù chứa đựng nhiều thông điệp và tính nhân văn, tuy nhiên, xem Cha cõng con, khán giả cho rằng cách kể chuyện của đạo diễn còn nhiều phần dàn trải, thiếu điểm nhấn hay những chi tiết để tạo ra kịch tính. Thay vào đó là những phân cảnh diễn tả cuộc sống sinh hoạt thường ngày với diễn biến chậm, không nhiều biến cố. Điều này làm cho Cha cõng con khó hấp dẫn và khiến người xem cảm thấy mệt mỏi. Bên cạnh đó, nhiều phim nghệ thuật Việt như Bi, đừng sợ!, Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng, Lô tô, Dạ cổ hoài lang... vang danh trên trường quốc tế nhưng không mấy khả quan về bán vé khi ra rạp. Đình đám như Đập cánh giữa không trung, khi ra rạp cũng trầy trật bán được hơn 17.000 vé sau 2 tuần công chiếu, con số này quá ít ỏi so với các phim thương mại có đề tài về giải trí, hình sự, viễn tưởng, hài hước, tâm lý...
Theo nhìn nhận của giới làm nghề, những năm gần đây, có nhiều phim điện ảnh Việt Nam tham gia các liên hoan phim quốc tế, giành nhiều giải thưởng danh giá nhưng khi về nước, những phim này lại phải chật vật “tìm đường” ra rạp và khi ra rạp cũng chưa chắc được khán giả quan tâm là thực tế không thể phủ nhận. Về cơ bản, phim nghệ thuật ở Việt Nam không thoát khỏi tình trạng chung là kén khách, khó xem. Bởi vậy, để hài hòa được bài toán nghệ thuật và doanh thu, bản thân các nhà làm phim cần không ngừng trau dồi, học hỏi, thay đổi tư duy để tạo ra các tác phẩm phong phú, có chất lượng, vươn đến tầm cao hơn phục vụ công chúng.
Ngoài ra, nhiều ý kiến cũng cho rằng, phim nghệ thuật vốn đã khó làm và đầu tư nhiều công sức thì khâu phát hành cũng là vấn đề nan giải với những người làm nghề. Trong thời buổi kinh tế thị trường, những bộ phim đậm chất nghệ thuật khó có nhà phát hành cũng như rạp chiếu phim nào liều mình đem công chiếu; các hình thức quảng bá, giới thiệu phim nghệ thuật cũng không được đầu tư và làm rầm rộ như phim thương mại. Chính vì vậy, nhiều khi để phim nghệ thuật đến được với đông đảo khán giả trong nước thông qua các hệ thống rạp, các nhà sản xuất, đạo diễn phải nhờ các tổ chức văn hóa quốc tế đóng tại Việt Nam giúp đỡ.