Đầu tháng 1/2013, Khoa Ngoại nhi cấp cứu, Bệnh viện Trung ương Huế tiếp nhận một bệnh nhân gái là trẻ sơ sinh mới 2 ngày tuổi với nhiều dị tật: thành bụng phía trên bị khiếm khuyết không đóng kín lại được, cho nên bàng quang bị lộ ra ngoài và chẻ đôi thành 2 phần, ruột non và ruột già cũng lộ ra ngoài, lộn ngược lồng ruột chèn vào giữa hai nửa bàng quang, cổ bàng quang, đường tiểu dưới và cơ quan sinh dục bị chia đôi hoàn toàn.
Loại dị tật thành bụng phía trên bị khiếm khuyết chỉ gặp rất ít ở trẻ sơ sinh. Thống kê trên thế giới cho thấy, tần suất mắc dị tật này chỉ 1/100.000 trẻ sơ sinh mà thôi. Cho đến nay, nguyên nhân vì sao mắc dị tật này vẫn chưa được tìm thấy. Tuy nhiên, đây là hậu quả rối loạn tuần thứ 10 của thời kỳ bào thai. Cũng chính vì vậy mà dị tật bẩm sinh kèm theo thường nhiều. Do nguyên nhân chưa rõ ràng, nên việc dự phòng là không thể. Chúng ta chỉ có thể cố gắng tầm soát và phát hiện sớm trong thời kỳ mang thai để có lời khuyên và thái độ can thiệp thích hợp dựa trên hội chẩn đa chuyên khoa sâu như di truyền học, sản khoa, ngoại nhi, phục hồi chức năng và tâm lý trị liệu.
PGS.TS.BS. Phạm Anh Vũ, Phó khoa Ngoại nhi, Bệnh viện Trung ương Huế cho biết: Đây là một dị tật nặng nề và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống sau này của trẻ, đặc biệt là vấn đề kiểm soát đại tiện cũng như tự chủ trong tiểu tiện. Chính vì vậy, ở một số trung tâm trên thế giới, khi dị tật được phát hiện sớm kèm theo thai có nhiều dị tật bẩm sinh nặng nề khác như dị tật tim nặng, rối loạn nhiễm sắc thể, vấn đề chấm dứt thai kỳ có thể được đặt ra.
Tuy dị tật của cháu gái ở Huế 2 ngày tuổi đang trong điều kiện hết sức phức tạp, song Khoa Ngoại nhi cấp cứu bụng vẫn quyết định đưa cháu lên bàn mổ. Trưởng kíp phẫu thuật là PGS.TS.BS. Phạm Anh Vũ, Phó khoa Ngoại nhi cấp cứu bụng cùng một số đồng nghiệp.
Ca mổ từng bước thận trọng vì bệnh nhân chỉ là một cháu gái 2 ngày tuổi: từ tái tạo bàng quang, khớp lại xương mu và một phần cổ bàng quang, tiếp đến ổn định lại cơ quan sinh dục ngoài, thành bụng và hình rốn được tái tạo lại.
Thật sự đây là một ca phẫu thuật rất khó, nhất là thực hiện chỉ sau 2 ngày sinh và tiến hành một thì mổ duy nhất. Trước hết, việc tạo hình bàng quang và cổ bàng quang dù rất tốt cũng chỉ mang lại được đến 50% kết quả tiểu tiện hoàn toàn tự chủ sau này. Thứ hai, việc tạo hình thành bụng, tạo hình khung chậu đòi hỏi phải tính toán từng milimét mới thành công. Ngoài ra, đây là ca mổ có thời gian dài từ 4 - 6 tiếng nên đòi hỏi đội ngũ gây mê, hồi sức sau mổ sơ sinh cũng như chăm sóc sau mổ là rất quan trọng.
7 ngày sau mổ, được sự chăm sóc của gây mê hồi sức, sức khỏe của cháu bé đã ổn định. Cháu đã bú được và tiêu hóa tốt, các sonde dẫn lưu đã được rút ra.
PGS.TS. BS. Phạm Anh Vũ cho biết: Tại Bệnh viện Trung ương Huế, trong hơn 15 năm qua, trường hợp tương tự là rất hiếm và gặp nhiều khó khăn trong phẫu thuật. Trong những năm gần đây, nhờ sự phát triển của đội ngũ gây mê hồi sức sơ sinh cũng như của đội ngũ điều dưỡng chăm sóc sau mổ nên phẫu thuật ngày càng hoàn thiện và có nhiều thành công.
Bài, ảnh: Nguyễn Quang Hà