Vì sao thất thế?
Hiện nay tại nước ta có Hãng phim Hoạt hình Việt Nam - đơn vị chuyên sản xuất các bộ phim hoạt hình phục vụ khán giả nhí nước nhà. Nhưng mỗi năm đơn vị này chỉ thực hiện từ 12 - 15 phim đặt hàng của Nhà nước, hầu hết các phim mang tính giáo dục và đề tài lịch sử dân tộc, bài học giáo dục cho các em nhỏ về yêu thương ông bà cha mẹ, việc học hành... được phát sóng trên truyền hình. Dĩ nhiên đây là yếu tố cần để các em nhỏ học hỏi, hiểu biết sâu hơn về lịch sử nước nhà, về tình thương yêu mọi người trong gia đình và xã hội; nhưng việc “đóng khung nội dung” như vậy lại tạo cảm giác nhàm chán và chưa đáp ứng được nhu cầu của các em nhỏ trong thời đại mới. Năm 2015, Hãng phim Hoạt hình Việt Nam có nhiều suất chiếu tại các rạp ở Hà Nội dịp hè nhưng lượng khán giả chỉ đếm trên đầu ngón tay dù giá vé rất rẻ.
Hình ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong phim hoạt hình Quyết định lịch sử.
Tại các rạp nước ta thời gian qua và hiện nay, phim hoạt hình chủ yếu là các tác phẩm nhập khẩu từ nước ngoài với những hãng tên tuổi như Walt Disney, Pixar... Đến nay, nhiều em nhỏ của Việt Nam đều ấn tượng với các phim “bom tấn” của nước ngoài, thậm chí được làm bằng công nghệ 3D như: Vua sư tử, Kỷ băng hà, Kungfu Panda, Thế giới ôtô, Thế giới máy bay, Madagascar, Sherk, Nữ hoàng băng giá... và các em bị chinh phục trước những hình ảnh sống động nhất, âm thanh tốt nhất cùng nội dung hay, nhiều tầng lớp ý nghĩa.
Phim hoạt hình nước ngoài được chiếu rạp thường thu hút lượng lớn các em nhỏ háo hức đi xem, vì thế doanh thu phòng vé của các bộ phim hoạt hình nước ngoài lên đến hàng triệu đô vì phim nước ngoài có thời gian dài (90 phút) còn phim của ta khá ngắn chỉ khoảng 10 phút nên khó lôi cuốn khán giả nhí. Ngoài ra, giới trong nghề đều cho rằng, phim hoạt hình Việt PR thiếu chuyên nghiệp; đội ngũ làm phim chưa có nhiều sáng tạo, chưa được đầu tư kinh phí...
Nhiều việc phải làm
Thực tế phim hoạt hình Việt “thất thủ” ngay tại sân nhà và chậm phát triển so với thế giới là điều không phủ nhận. Đến nay, nói về tiếng vang của phim hoạt hình Việt thì có thể kể đến phim hoạt hình 3D về Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Quyết định lịch sử được phát sóng trên VTV cách đây 3 năm, được cả khán giả nhỏ tuổi và người lớn đón nhận. Hoặc My Home - bộ phim hoạt hình của đạo diễn Nguyễn Phương Mai, cuối năm 2015 lọt top 10 đề cử “Phim hoạt hình ngắn hay nhất Oscar 2016” dù không thể lọt đến vòng rút gọn cuối cùng. Chính vì có quá ít tác phẩm gây hiệu ứng tốt nên giới làm nghề luôn nghĩ đến cách tháo gỡ, tìm ra hướng đi trong tương lai cho phim hoạt hình Việt, thu hẹp khoảng cách với các nước trên thế giới.
Trong khi đó, ông Đặng Vũ Thảo - nguyên Giám đốc Hãng phim Hoạt hình Việt Nam cho rằng, để làm một phim hoạt hình dài chiếu rạp là điều chưa ai có thể vì nhiều lý do, trong đó có vấn đề kinh phí. Tuy nhiên, ông Thảo chỉ vấn đề chính ở đây, phần lớn đội ngũ làm phim hoạt hình của chúng ta tư duy còn thấp, chưa có nhiều điều kiện tiếp cận và học hỏi nền điện ảnh tiên tiến của thế giới. Vì lẽ đó, chúng ta cần mở ra các trường đào tạo chính quy mang tính chuyên sâu và chuyên nghiệp cho những người có đam mê với thể loại phim hoạt hình chứ để người làm phim truyền hình, điện ảnh... qua làm phim hoạt hình thì khó có thể cho ra đời tác phẩm xuất sắc.
Một số ý kiến chuyên gia cũng cho biết, để phim hoạt hình Việt có sức lan tỏa hơn thì chúng ta cần chú trọng công tác PR - quảng cáo. Trong thời đại bùng nổ internet, mạng xã hội, công nghệ số như hiện nay, phim hoạt hình cũng phải được giới thiệu, quảng bá thì mọi người mới biết đến. NSND Hà Bắc - người có hơn 40 năm làm phim hoạt hình thì cho rằng, điều quan trọng nhất là chúng ta cần thay đổi cả về tư duy, cách làm và không thể coi phim hoạt hình là của trẻ con. Hơn nữa, cần ngăn chặn việc vi phạm bản quyền để các nhà làm phim có động lực, đam mê và cống hiến hơn cho phim hoạt hình nước nhà.