Thuốc kháng virut (ARV) là giải pháp hiệu quả trong việc bảo vệ sức khỏe của người nhiễm HIV và bảo vệ cộng đồng khỏi sự lây lan của dịch. ARV được người có H xem là cứu cánh giúp họ kéo dài cuộc sống khỏe mạnh, song loại thuốc này đang đứng trước nguy cơ khó tiếp cận hơn khi các tổ chức quốc tế đang cắt giảm kinh phí viện trợ cho yêu cầu mua thuốc ARV tại Việt Nam, vì vậy sắp tới đây, người nhiễm HIV sẽ không được nhận thuốc ARV miễn phí. Chính vì vậy, Bảo hiểm y tế chính là “phao cứu sinh” mới giúp cho người nhiễm HIV trong điều trị.
Theo thống kê đến cuối tháng 10 năm 2015 đã có hơn 100.000 bệnh nhân đang được điều trị bằng thuốc ARV và tất cả là miễn phí và chủ yếu từ nguồn thuốc viện trợ. Tuy nhiên trong thời gian tới, khi không còn viện trợ thì Bảo hiểm y tế đang được xác định là giải pháp chủ yếu đảm bảo sự bền vững cho người nhiễm HIV. Thực tế hiện nay chỉ có 30% người HIV có thẻ Bảo hiểm y tế và không phải tất cả họ đều chủ động sử dụng thẻ Bảo hiểm y tế khi khám chữa bệnh vì sợ lộ danh tính, bị kỳ thị. Thêm vào đó, mức đồng chi trả 20% cũng là rào cản đối với những người nhiễm HIV khó khăn. Theo quy định của Bảo hiểm y tế thì một số trường hợp đặc biệt ví dụ như trẻ em dưới 6 tuổi, đối với trường hợp dân tộc thiểu số, những người bệnh nghèo và một số trường hợp đặc biệt thì sẽ được chi trả 100%, số còn lại sẽ được chi trả 80% và 20% bệnh nhân sẽ phải chi trả. Nghĩa là chi trả của bảo hiểm y tế đối với người HIV cũng giống những đối tượng khác.
Một khó khăn nữa là đến nay, toàn quốc có 316 cơ sở điều trị HIV/AIDS, trong đó có 208 phòng khám thuộc bệnh viện và trung tâm y tế có chức năng khám chữa bệnh, còn lại 108 phòng khám tại các trung tâm y tế dự phòng và Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS không có chức năng khám chữa bệnh do đó không đủ điều kiện để ký hợp đồng cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh do Bảo hiểm y tế chi trả. Đây được coi là bài toán cần giải quyết trong thời gian tới khi bệnh nhân sử dụng thẻ Bảo hiểm y tế để lấy thuốc.
Lợi ích của thuốc ARV là rất lớn, tuy nhiên khi không còn nguồn thuốc viện trợ thì Việt Nam cần sớm chủ động về việc sản xuất thuốc giá rẻ ở nước ta sẽ vừa bảo đảm vấn đề kinh tế vừa giúp những người có khả năng mua được thuốc này sớm hơn. Bên cạnh đó, chi phí cho việc điều trị HIV là việc điều trị lâu dài, điều trị suốt đời, không có nguồn viện trợ người nhiễm H sẽ phải gánh thêm gánh nặng về kinh tế. Vì thế, tham gia Bảo hiểm y tế là cách giúp người có HIV tiếp cận được với thuốc liên tục và bền vững.