Báo SK&ĐS số 102, năm 2013 có bài “Phải mạnh tay loại bỏ hung thần xa lộ” báo động về tình trạng sử dụng ma túy, chất gây nghiện trong giới lái xe đã gây ra nhiều tai nạn thảm khốc và hệ lụy kinh hoàng trên đường. Mới đây, Sở GTVT Hải Phòng tổ chức khám sức khỏe cho gần 8.000 lái xe và cho loại hơn 200 lái xe không đủ sức khỏe và dương tính với chất gây nghiện. Cách làm của Hải Phòng đã tạo được tiếng vang lớn, bởi đây là địa phương có số lượng lái xe khách chiếm số lượng lớn, nhất là lái xe container. Phóng viên báo Sức khỏe&Đời sống đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Trọng Thái - Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia và TS. Nguyễn Huy Quang - Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế xung quanh vấn đề này...
PV: Ông có nhận xét như thế nào về hoạt động quyết liệt này của Sở GTVT Hải Phòng?
Ông Nguyễn Trọng Thái: Trước hết chúng tôi rất hoan nghênh Sở GTVT Hải Phòng đã triển khai việc kiểm tra sức khỏe cho các lái xe khách và xe chở hàng hóa. Xuất phát từ việc trong thời gian qua, số vụ tai nạn có chiều hướng tăng cao là do người lái xe sử dụng rượu bia, hoặc dùng chất kích thích, chất gây nghiện... Theo quy định của Luật Giao thông đường bộ thì lái xe phải đủ tiêu chuẩn về sức khỏe, trong đó có quy định người tham gia giao thông không uống rượu bia, sử dụng chất kích thích, chất gây nghiện... Việc làm này đã tạo cho người dân và doanh nghiệp (DN) kinh doanh vận tải (KDVT) cảm thấy yên tâm vì sự bình an cho mọi tuyến đường.
PV: Thực tế, còn nhiều địa phương khác cũng có tình trạng tương tự nhưng chưa được rà soát, trong thời gian tới đây, Bộ GTVT có nhân rộng mô hình này ra toàn quốc?
Ông Nguyễn Trọng Thái: Về chủ trương của Hải Phòng là rất đúng, tuy nhiên vẫn cần đánh giá lại mặt được, mặt chưa được và rút kinh nghiệm để triển khai rộng ở các địa phương, cũng như các DN lớn KDVT hành khách, phải thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ đối với các lái xe. Sắp tới, Uỷ ban ATGT Quốc gia sẽ tổ chức cuộc họp trực tuyến công tác đảm bảo trật tự ATGT quý I/2014 do Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì. Tại cuộc họp này, Ban ATGT Hải Phòng sẽ là điển hình báo cáo việc thực hiện Chỉ thị 12. Qua cách làm của Hải Phòng, Ủy ban ATGT Quốc gia sẽ quán triệt đến tất cả các địa phương và sẽ nhân rộng ra toàn quốc.
PV: Dư luận rất quan tâm đến việc giấy khám sức khỏe có thể được các tài xế nghiện ma túy “mua” để hoàn thiện điều kiện tuyển dụng của các cơ sở KDVT, ông có ý kiến gì về vấn đề này?
TS. Nguyễn Huy Quang: Theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, chỉ những cơ sở có đủ điều kiện mới được cấp giấy khám sức khỏe. Có thể nói, việc khám sức khỏe hiện nay được thực hiện tương đối tốt, tuy nhiên cá biệt cũng có những trường hợp cơ sở khám chữa bệnh không khám nhưng vẫn cấp giấy khám sức khỏe. Đây là hành vi sai phạm về pháp luật, nếu phát hiện người dân có thể báo qua đường dây nóng của Bộ Y tế để kịp thời xử lý.
PV: Để thực hiện tốt việc khám sức khỏe định kỳ cho các lái xe nói chung cũng như việc xác định tài xế có sử dụng ma túy nói riêng rất khó xác định, vì nếu cắt hợp đồng ở DN này thì tài xế hoàn toàn có thể sang DN ở địa phương khác để ký hợp đồng. Thực tế nhiều chủ xe (DN) hợp đồng theo chuyến miễn là người đó có giấy phép lái xe, còn nghiện hay không thì họ không thể biết được. Ông nghĩ sao về vấn đề này?
TS. Nguyễn Huy Quang: Vấn đề này đòi hỏi cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ sở KDVT với cơ sở y tế. Ở đây xảy ra hai trường hợp, trường hợp mang tính cá nhân giữa tài xế và cơ sở y tế đó là khi tài xế tự đi khám sức khỏe và nộp cho cơ sở KDVT để tuyển dụng. Trường hợp thứ hai, tài xế đã được nhận vào làm tại một cơ sở KDVT. Ở đây, sự phối hợp giữa cơ sở y tế và các doanh nghiệp KDVT phải cần có sự chặt chẽ để thực hiện. Bản thân cơ sở y tế phải có đủ khả năng để xét nghiệm được những vấn đề liên quan đến ma túy. Đối với cơ sở KDVT, khi tổ chức khám sức khỏe cho các tài xế sẽ thành hợp đồng dân sự và cơ sở KDVT phải trả cho cơ sở y tế theo giá của các dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh. Bên cạnh đó, vai trò của lực lượng công an trong quá trình tuần tra kiểm soát trên các tuyến giao thông cũng rất cần thiết. Nếu nghi ngờ trường hợp nào, cần có sự phối hợp với cơ sở y tế để xác định có nghiện ma túy hay không và phối hợp với cơ sở KDVT để xử lý đối với các lái xe nghiện ma túy.
Ông Nguyễn Trọng Thái: Trước hết cần tuyên truyền cho các DN và lái xe biết việc kiểm tra sức khỏe định kỳ là cần thiết và phải làm một cách quyết liệt, thường xuyên. Hai là, đối với tình trạng những người sử dụng giấy khám sức khỏe có xác nhận của cơ quan y tế không đúng quy định, nếu phát hiện vi phạm phải xử lý nghiêm theo quy định, để nâng cao ý thức của người lái xe. Với mục tiêu giám sát chặt chẽ sức khỏe của lái xe, các DN vận tải sử dụng lao động lái xe nên ký kết với cơ quan y tế có đầy đủ chức năng để khám sức khỏe và lập sổ khám sức khỏe định kỳ cho các lái xe, trong đó có thử máu để kiểm tra ma túy. Toàn bộ hoạt động này đều có sự giám sát chặt chẽ của đại diện đơn vị để tránh những hành vi gian lận. Các DN vận tải chắc chắn sẽ ủng hộ chủ trương này để bảo vệ uy tín, tài sản của DN cũng như ngăn chặn những hệ lụy do TNGT gây ra.
Trần Lâm - Anh Tuấn
(thực hiện)
