Suốt hai mươi năm qua, trên những “thông thiên lộ” của miền trời cực Bắc, có một nữ trinh sát người dân tộc Tày vẫn lặng lẽ đến với các gia đình có người thân đang là đối tượng bị truy nã hay với những địa bàn thường xuyên xảy ra các vụ việc nghiêm trọng để tổ chức điều tra phá án. Là điều tra viên cao cấp của Công an tỉnh Hà Giang, nhiều năm qua, Thượng tá Nguyễn Thị Hạnh là một điển hình tiên tiến của Công an tỉnh Hà Giang trong phong trào thi đua “Công an Nhân dân học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy” và phong trào thi đua: “Mỗi ngày, mỗi cán bộ, chiến sĩ làm ít nhất một việc tốt vì bình yên cuộc sống, vì hạnh phúc của nhân dân”.
Chị Hạnh là cán bộ điều tra giàu bản lĩnh.
Nữ kiệt vùng cao
Sinh ra và lớn lên trong một bản nhỏ của người Tày ở Hà Giang, từ khi còn niên thiếu, Nguyễn Thị Hạnh đã là một cô bé gan dạ, quyết đoán. Sau này, khi đã trở thành một thượng tá, đảm nhận chức vụ Đội phó Đội điều tra, thẩm định hồ sơ tố tụng thuộc Văn phòng Cảnh sát điều tra Công an tỉnh, nữ trinh sát người dân tộc Tày này được lãnh đạo đơn vị và đồng nghiệp đánh giá là một tấm gương của sự tận tụy, yêu nghề và có trách nhiệm với từng chuyên án. Là một phụ nữ, với đặc thù công việc là trực tiếp đấu tranh với các loại tội phạm, chị hiểu hơn ai hết áp lực mà bản thân mình cùng gia đình phải gánh chịu. Nhận chủ trì điều tra chuyên án là xác định chấp nhận khó khăn, đối mặt với biết bao hiểm nguy luôn rình rập trước sự manh động của các đối tượng nhằm thoát tội, vậy mà nữ điều tra viên cao cấp của vùng cao Hà Giang này luôn coi đó như một thử thách để tôi luyện thêm bản lĩnh người cảnh sát điều tra. Có lẽ cũng chính từ lòng quyết tâm và sự tận tụy, hết lòng với nhiệm vụ được giao mà trên mọi cương vị công tác, trong mọi lĩnh vực điều tra chị đều hoàn thành xuất sắc.
Lần đầu tiên gặp chị là vào giữa năm 2013, thời điểm chị được thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh giao nhiệm vụ trực tiếp chủ trì điều tra và hoàn tất hồ sơ vụ án “Nông Văn Kiểu cùng đồng bọn có hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép vũ khí quân dụng” xuyên quốc gia lớn nhất từ trước đến nay tại Hà Giang. Chị cùng những điều tra viên cao cấp khác của Đội đang dồn sức, gồng mình chạy đua với thời gian để thực hiện nhiệm vụ khi có vụ án, chuyên án được xác lập, chờ lời giải đáp.
Qua một thời gian thu thập chứng cứ, tiến hành thẩm tra, lấy lời khai của đối tượng, Thượng tá Nguyễn Thị Hạnh xác định đây là vụ án rất phức tạp, nghiêm trọng đòi hỏi lực lượng điều tra dày công thực hiện nhiều tháng qua tại các địa bàn của tỉnh Hà Giang và một số tỉnh miền núi phía Bắc. Chị cùng đồng đội đi lại như con thoi giữa các địa bàn trọng điểm mà các đối tượng thường tổ chức giao nhận vũ khí. Trong những lần xét hỏi, chị chủ động thuyết phục đối tượng để cảm hóa, thu thập thêm nhiều tài liệu quan trọng, bắt giữ thêm nhiều đối tượng nguy hiểm trong đường dây. Việc triệt phá thành công một đường dây tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép vũ khí quân dụng xuyên quốc gia ở Hà Giang với sự đóng góp không nhỏ của Thượng tá Nguyễn Thị Hạnh được coi là một chiến công xuất sắc trong công tác đấu tranh phòng chống các loại tội phạm của cán bộ, chiến sĩ công an tỉnh Hà Giang.
Nhưng đó chỉ là một trong số rất nhiều chuyên án mà Thượng tá Nguyễn Thị Hạnh đã trực tiếp xử lý thành công trong khoảng thời gian hơn 20 năm gắn bó với công tác điều tra phá án của mình. Mọi nẻo đường xa xôi từ thị xã Hà Giang lên đến các huyện vùng cao Đồng Văn, Mèo Vạc, Xín Mần, Hoàng Su Phì... đã chứng kiến sự lăn lộn với công việc của chị. Bà con các dân tộc Dao, Mông, Phu Péo, Lô Lô tại nhiều bản làng khuất nẻo ít người biết tới đã từng gặp, từng thấy chị vững vàng thể hiện trình độ nghiệp vụ và sự gần gũi, gắn bó với nhân dân qua mỗi lần chị đến đây công tác. Cứ thế, vừa học hỏi, vừa đúc rút kinh nghiệm qua từng chuyên án, nữ sĩ quan trẻ năm nào đã trở thành một cán bộ điều tra giàu bản lĩnh, được cấp trên tin tưởng, đồng đội nể phục.
Điều tra viên Nguyễn Thị Hạnh và những đêm dài miệt mài bên những trang hồ sơ tội phạm.
Một tấm lòng bao dung
Kiên quyết và mạnh mẽ trong đấu tranh, trấn áp các loại tội phạm, nhưng trong công tác vận động đầu thú, chính trái tim biết yêu thương, chia sẻ và cảm thông của chị đã có sức lay động đến những tên tội phạm ngoan cố và ranh ma nhất. Từ năm 2004-2008, chị Hạnh được phân công tác tại Phòng PC17 Công an tỉnh Hà Giang với nhiệm vụ là Đội trưởng điều tra các vụ án về ma túy. Nhiều đường dây ma túy lớn bị công an Hà Giang triệt phá trong thời gian này như đường dây ma túy liên tỉnh từ Điện Biên, Thái Nguyên lên Hà Giang và nhiều tụ điểm mua bán ma túy... đã góp phần khiến tệ nạn buôn bán, tàng trữ và sử dụng ma túy trên địa bàn Hà Giang giảm đáng kể.
Từ năm 2009-2012, chị được giao nhiệm vụ Đội trưởng Đội giam giữ, truy nã trực thuộc Phòng PC44. Khi đảm nhiệm công việc này, chị đã thường xuyên chỉ đạo Đội chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch về tăng cường công tác kiểm tra, tạm giữ, tạm giam, đồng thời làm tốt công tác tiếp nhận, xây dựng kế hoạch mở đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm và tổ chức vận động, truy bắt đối tượng truy nã... Chị lặng lẽ đến với các gia đình có người thân đang là đối tượng bị truy nã trên địa bàn tỉnh. Bằng sự sẻ chia thông cảm xuất phát từ tấm lòng của người phụ nữ, bằng những kiến giải sắc bén, thấu tình đạt lý, chị đã mở một lối về cho các đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật đang lẩn trốn. Dân bản không rõ chị đã nói với gia đình đối tượng những gì, vận động như thế nào..., nhưng chỉ sau vài lần chị xuất hiện tại gia đình họ, các đối tượng đã tự giác đến trình diện tại cơ quan cảnh sát điều tra.
Bằng tấm lòng và sự dung dị của một phụ nữ Tày, chị đã giành được sự yêu thương tin tưởng của bà con.
Có thể nói, Thượng tá Nguyễn Thị Hạnh là một trong số rất ít các nữ điều tra viên của tỉnh Hà Giang trực tiếp tham gia hầu hết các loại án từ án ma túy, án kinh tế đến án hình sự... Các chuyên án mua bán, tàng trữ ma túy, mua bán phụ nữ, trẻ em, giết người cướp của, hiếp dâm... xảy ra trên địa bàn tỉnh với sự góp sức của nữ điều tra viên miền sơn cước này đều được lãnh đạo và đồng nghiệp đánh giá cao về thời gian phá án, phương pháp sàng lọc thông tin, thẩm định lời khai và hoàn thiện hồ sơ ban đầu, giúp các cơ quan chức năng thuận lợi hơn trong việc khởi tố vụ án và đưa ra xét xử đúng người, đúng tội, đảm bảo không bị oan sai hay để lọt người, lọt tội. Trò chuyện cùng chúng tôi, chị chia sẻ rằng: “Để làm tốt vai trò của điều tra viên, không chỉ cần có bản lĩnh vững vàng, trung thực, khách quan mà quan trọng hơn cần phải có sự mềm dẻo, khéo léo, luôn có thái độ cầu thị, biết lắng nghe và chia sẻ, cân nhắc, thận trọng trước mỗi tình tiết còn chưa sáng tỏ, phải coi trọng sự thật hơn thành tích”.
Với tấm lòng vị tha của người phụ nữ và thái độ cầu thị, trung thực, trách nhiệm với mỗi nhiệm vụ, mỗi chuyên án hay số phận con người..., Thượng tá Nguyễn Thị Hạnh luôn cân nhắc thận trọng trước mỗi một tình tiết còn chưa sáng tỏ. Nhiều tình tiết, chị yêu cầu anh em điều tra lại thật cụ thể, tỉ mỉ. Bản thân chị cũng trực tiếp xuống địa bàn, gặp gỡ đối tượng, người làm chứng và bền bỉ khai phá những điều còn chưa sáng tỏ qua những trang hồ sơ để tìm được câu trả lời thỏa đáng nhất. Qua công tác điều tra, chị đã giúp nhiều người bị oan sai chứng minh được sự trong sạch của mình, hoặc chứng minh được mức độ tham gia vụ việc để các đối tượng không bị kết án quá nặng, có cơ hội làm lại cuộc đời.
Thượng tá Nguyễn Thu Trang, Phó phòng Công tác chính trị, Công an tỉnh Hà
Giang nhắc đến nữ đồng nghiệp của mình với một sự trân trọng: “Đồng chí Hạnh luôn nhiệt tình và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao phó, thực hiện tốt công tác tham mưu cho lãnh đạo, vai trò lãnh đạo chỉ huy, luôn quan tâm đến tâm tư, nguyện vọng, kịp thời động viên, chia sẻ những khó khăn vất vả trong công việc của đồng đội”.
Chuông điện thoại reo làm cuộc trò chuyện giữa chúng tôi đứt quãng. Thượng tá Hạnh trao đổi ngắn gọn những nội dung thiết yếu với đồng sự rồi quay sang xin lỗi, hẹn gặp tôi vào dịp khác bởi chị lại phải cùng đồng đội lên huyện Hoàng Su Phì. Nơi đó, một vùng biên cương cực Bắc đang vươn lên giàu đẹp trong sắc xuân phơi phới. Và sự bình yên của các bản làng nơi ấy có một phần đóng góp lặng lẽ và nhân ái của những người như Thượng tá Nguyễn Thị Hạnh.