Quan ngại về tình hình Biển Đông
Trước đó, trong gần 1 tuần diễn ra các hoạt động, các hội nghị ASEAN 1 diễn ra trong ngày 25/07 khẳng định lợi ích duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông. Tuyên bố chung của Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN (AMM 49) tại Vientiane cũng đã đề cập đến các diễn biến quan ngại gần đây tại Biển Đông. Đây được đánh giá là thành công nổi bật của Hội nghị AMM-49 cũng như đóng góp vào thành công chung của lộ trình khẳng định vai trò kết nối và dẫn dắt của ASEAN trong khu vực. Đặc biệt liên quan đến vấn đề Biển Đông đang nóng thời gian qua, Tuyên bố chung đã thống nhất bày tỏ quan ngại về các diễn biến căng thẳng gần đây trên Biển Đông, đồng thời kêu gọi các bên kiềm chế, theo đuổi các biện pháp hòa bình để giải quyết các bất đồng.
Đáng chú ý, vụ Philippines kiện Tòa Trọng tài được thành lập theo Phụ lục 7 của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 cũng đã được trao đổi; trong các phiên hội nghị. Nhiều nước đối tác của ASEAN nhấn mạnh việc coi trọng ASEAN được thành lập và xây dựng Cộng đồng dựa trên luật lệ, phấn đấu cho hòa bình và hợp tác.
Kêu gọi Trung quốc tuân thủ phán quyết
Bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 49 (AMM 49) tại Vientiane, Lào, rất nhiều tiếng nói đã kêu gọi Trung quốc tuân thủ phán quyết của Toà Trọng tài. Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida đã có cuộc hội đàm với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị, trong đó kêu gọi Bắc Kinh chấp nhận phán quyết của Tòa Trọng tài tại La Hague (Hà Lan) về vụ kiện của Philippines đối với Trung Quốc liên quan các tranh chấp tại Biển Đông.Ông Kishida cũng bày tỏ quan ngại của Tokyo về các diễn biến gần đây trên Biển Đông, đồng thời hối thúc Trung Quốc kiềm chế và tránh có những hành động có thể làm leo thang căng thẳng trên vùng biển tranh chấp.
Ngoại trưởng Nhật bản Kishida kêu gọi Trung Quốc tuân thủ phán quyết
Ngoại trưởng Nhật Bản Kishida, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Ngoại trưởng Australia Julie Bishop đã nhóm họp để thảo luận về tầm quan trọng của việc giải quyết hòa bình các tranh chấp và theo luật pháp quốc tế. Trước đó, cả Nhật bản, Mỹ và Australia đã lần lượt đưa ra tuyên bố nhấn mạnh phán quyết trên là "sự ràng buộc cuối cùng và hợp pháp" đối với các bên tranh chấp, gồm Trung Quốc và Philippines.
Từ Philippines, trong Thông điệp quốc gia đầu tiên trước Quốc hội khóa 17 của nước này, Tổng thống Rodrigo Duterte đã hoan nghênh phán quyết của Tòa Trọng tài đưa ra ngày 12/7 vừa qua. Người lanh đạo Philippines khẳng định yêu sách của Trung Quốc về "các quyền lịch sử" đối với các vùng biển nằm trong "đường 9 đoạn" là trái với Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) và Trung Quốc không có "tư cách lịch sử" đối với các vùng biển ở Biển Đông và không có cơ sở pháp lý để đưa ra những tuyên bố về "các quyền lịch sử" đối với những nguồn tài nguyên trong "đường 9 đoạn". /.