Cần cơ cấu lại thành phần thực phẩm trong bữa ăn
Phát biểu khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, trong 3 ngày chất vấn, sẽ có 4 nhóm vấn đề được các đại biểu tập trung chất vấn. Tại phiên họp, ngoài các đại biểu đặt câu hỏi chất vấn, quyền giơ biển tranh luận của ĐBQH cũng sẽ được thực hiện để đại biểu nào chưa hài lòng với câu trả lời có thể chất vấn lại hoặc tranh luận thêm. Với mỗi nhóm vấn đề, Quốc hội đã yêu cầu 1 Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực phải trực tiếp giải trình, làm rõ những nội dung vượt quá thẩm quyền quản lý của một bộ, thuộc trách nhiệm chung của Chính phủ.
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường là người sẽ trả lời chất vấn đầu tiên với nhóm vấn đề: Giải pháp đột phá và lộ trình thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp trong thời gian tới; biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của sản phẩm, gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm, hướng đến xây dựng nền nông nghiệp hàng hóa, phát triển nông nghiệp bền vững. Công tác bảo tồn, bảo vệ, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản, quản lý các hoạt động khai thác thủy sản.
Mở đầu phiên chất vấn, một số đại biểu đã tập trung chất vấn người đứng đầu ngành Nông nghiệp về câu chuyện phải “giải cứu lợn” thời gian qua. Trả lời về ván đề này, Bộ trường Nguyễn Xuân Cường cho rằng, câu chuyện thừa thịt lợn thì có 2 nguyên nhân chính: sức sản xuất tăng trưởng quá nhanh, khối lượng khổng lồ chỉ trong thời gian ngắn, trong 10 năm, từ nước có năng suất thấp nhất Đông Nam Á, hiện đã phát triển mạnh, sức tăng trưởng của thực phẩm nước ta quá nhu cầu. Trong mâm cỗ người VN trước đây 75% là thịt lợn, hiện có nhiều thực phẩm khác dẫn đến dư thừa. Hơn nữa, đối với khâu tiêu thụ sản phẩm, đây là khâu yếu nhất của chúng ta, làm sao thời gian tới, từng bước tổ chức các ngành hàng. Khâu chế biến cũng rất kém, kém nhất trong các ngành hàng, làm cho khâu tiêu thụ hiện nay trên 90% là truyền thống (thịt lợn tươi), không tiêu thụ hết nguồn cung. Việc mở cửa thị trường xuất khẩu cũng còn kém, dẫn đến tháng 4 vừa rồi, khi chúng ta không xuất khẩu được, dẫn đến tình trạng ùn ứ.
Phát biểu tranh luận với một số đại biểu về các giải pháp và trách nhiệm của ngành NN&PTNT, dẫn đến cơn dư chấn chăn nuôi như vừa qua. Bộ trưởng rút ra kinh nghiệm gì để chỉ đạo thời gian tới?”. Bộ trưởng Cường cho rằng, quan trọng nhất tổ chức tốt, nếu không sẽ không thành công, thậm chí đi xuống, nên phải xác định đâu là khu vực lợi thế để phát triển. Bộ trưởng Cường chỉ ra các trục phát triển để tập trung quy mô từ sản xuất, chế biến, thương mại, phải có sự phối hợp các ngành liên quan và quan trọng là tổ chức thực hiện sao cho tốt. Bên cạnh đó, các gia đình cũng cần cơ cấu lại thành phần thực phẩm trong bữa ăn, trước đây bữa cơm có 75% là thịt lợn thì bây giờ có nhiều thực phẩm khác để người dân lựa chọn như sữa, trứng, thịt gà, thịt bò… làm cho dư thừa tạm thời, gây mất cân đối, sức cung lớn hơn sức cầu rất nhiều.
Vấn đề là Quy hoạch phải gắn theo nhu cầu thị trường
Liên quan đến vấn đề giải cứu đàn lợn, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cũng chia sẻ: “Trong thời gian vừa qua chúng ta đã thấy sự phát triển của đàn lợn như Bộ trưởng Cường đã báo cáo trước Quốc hội là tốc độ tăng trưởng rất nhanh. Điều này cho thấy năng lực, tiềm năng của chúng ta vẫn tiếp tục phát triển nếu như chúng ta làm tốt công tác thị trường. Tôi đồng tình ý kiến của Bộ trưởng Cường nói rằng công tác thị trường của chúng ta thời gian qua làm cũng còn nhiều tồn tại, chưa giải quyết được những yêu cầu của phát triển sản xuất, Bộ trưởng Tuấn Anh nói.
Theo đó, đối với công tác thị trường, thứ nhất thị trường ở ngoài nước, chúng ta phải giải quyết được 2 vấn đề một là mở cửa thị trường về mặt thương mại, tức là các thuế suất, thuế nhập khẩu. Thứ 2 phải mở cửa về mặt thủ tục hành chính và các hàng rào kỹ thuật. Chúng ta đã làm tốt khâu đầu mở cửa thị trường, giảm thiểu thuế quan nhập khẩu của thị trường đó về 0%. Chúng ta có dư địa để xuất khẩu nhiều sản phẩm trong đó có thịt lợn nhưng hàng rào kỹ thuật là vấn đề chính khi chúng ta chưa đảm bảo những tiêu chuẩn theo yêu cầu của các nước nhập khẩu mà cụ thể như Trung Quốc. Chúng tôi đã triển khai hoạt động này từ suốt 2016 đến 2017, hai Bộ liên tục phối hợp với nhau nhiều lần sang Trung Quốc. Nhưng để đảm bảo thông qua được hàng rào của Trung Quốc thì phải tuyên bố vùng chăn nuôi của Việt Nam là vùng không có dịch bệnh lở mồm long móng. Đây là yêu cầu tối thiểu nhưng cần quy trình”, Bộ trưởng Tuấn Anh cho biết.
“Với Trung Quốc, không chỉ thịt lợn mà thủy sản, thực phẩm… của Việt Nam cũng đang xuất khẩu qua đường tiểu ngạch, không bền vững. Do đó khó hạn chế được việc tạm nhập tái xuất. Giá cũng phải cạnh tranh, theo bộ trưởng. Với 10,6 triệu hộ nông dân sản xuất nhỏ lẻ, giá thịt lợn của Việt Nam hiện đang cao hơn ở Mỹ và một số quốc gia khác nếu nhập khẩu vào Việt Nam. Vấn đề là Quy hoạch phải gắn theo nhu cầu thị trường, Bộ trưởng Tuấn Anh cho hay.
