Đây đang là lo lắng của rất nhiều người dân trước thông tin tăng giá thuế VAT. Theo đề xuất của cơ quan quản lý, việc điều chỉnh thuế VAT sẽ được thực hiện theo hai phương án. Trong đó, phương án thứ nhất, thuế VAT sẽ được tăng lên mức bình quân là 12% kể từ năm 2019. Phương án thứ hai, VAT sẽ tăng lên 12% từ năm 2019 và tăng 14% từ năm 2021. Đáng chú ý là VAT không phải loại thuế duy nhất nằm trong diện có khả năng tăng khi mà theo đề xuất, một loạt các loại thuế và phí khác cũng sẽ tăng trong thời gian tới như thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu, thuế tài sản.
Việc điều chỉnh thuế giá trị gia tăng từ mức bình quân 10% lên thành 12% nhận được nhiều sự quan tâm bởi trong bối cảnh ngân sách được dự đoán là sẽ bị hụt thu do phải giảm thuế nhập khẩu theo lộ trình thì việc cơ quan nắm giữ ngân khố quốc gia đưa ra những giải pháp nhằm cân đối nguồn thu là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, trong quá trình vừa qua chúng ta luôn bội chi, để thu chi ngân sách cân bằng phải nhìn từ cả hai phía nguồn thu và nguồn chi. Không nên quá chú trọng nguồn thu mà cần quan tâm hơn tới nguồn chi đối với cơ quan nhà nước. Và câu hỏi lúc này đó là giữa tăng thu và giảm chi, đâu mới là thượng sách?
Nói là thuế VAT tăng có 2%, nhưng rất nhiều mặt hàng chịu tác động tăng lên cùng lúc thì ảnh hưởng rất lớn tới sinh hoạt gia đình, đặc biệt nỗi lo càng lớn hơn với các hộ nghèo, người có thu nhập thấp.
Người dân lo lắng là lẽ đương nhiên, các doanh nghiệp cũng không khỏi thấp thỏm trước đề xuất tăng thuế VAT bởi lẽ với việc điều chỉnh thuế giá trị gia tăng, giá thành sản phẩm tới tay người tiêu dùng sẽ tăng cao, đồng nghĩa với việc người dân thắt chặt hơn chi tiêu, mua sắm.
Theo các chuyên gia kinh tế, ở đây chúng ta phải nhìn tổng thể ở tất cả các mức thu, nguồn thu để thấy mức thu phải hợp lý để làm sao vừa đảm bảo mức thu cho Nhà nước, nhưng cũng phải đảm bảo được nhu cầu của xã hội cũng như của doanh nghiệp.
VAT là loại thuế gián thu, tức là người tiêu dùng là người phải bỏ tiền để gánh chịu khoản thuế này thông qua việc chi trả cho các loại mặt hàng. Việc tăng thuế VAT thêm 2% sẽ khiến cho mặt bằng giá được đẩy lên một mốc mới và như vậy, gánh nặng sẽ bị dồn lên vai người tiêu dùng. Tác động của việc điều chỉnh thuế giá trị gia tăng được xem là rất lớn và đây là điều mà cơ quan quản lý cần cân nhắc rất kỹ.
Trong điều kiện hiện tại thì chỉ cần một tác động rất nhỏ thôi cũng có thể tạo ra xáo trộn cho thị trường. Việc điều chỉnh thuế sẽ khiến cho giá thành tăng cao đột ngột, đó là còn chưa kể tình trạng lợi dụng chính sách để găm giữ hàng hóa nhằm đẩy giá, như vậy thì phần thiệt thòi cuối cùng vẫn là người tiêu dùng.