Sự kiện nhiều người ngất xỉu hàng loạt tại BigC Garden - Trung tâm thương mại The Garden, Nam Từ Liêm, Hà Nội mới đây tuy chưa gây hậu quả thực sự nghiêm trọng nhưng lại hé lộ nguy cơ tiềm ẩn nhiều nguy hiểm từ những sai phạm trong việc sử dụng sai mục đích, đặc biệt là thiếu an toàn PCCC tại nhiều tầng hầm của các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại khắp Thủ đô...
Vụ việc cảnh báo
Chiều 17/3, tại cuộc họp giao ban báo chí do Ban Tuyên giáo Thành ủy tổ chức, ông Nguyễn Trọng Lượng - Phó Chủ tịch UBND quận Nam Từ Liêm cho biết, việc quản lý trung tâm thương mại là trách nhiệm của UBND TP. Hà Nội, quận không có thẩm quyền. Để tránh sự việc đáng tiếc tương tự có thể xảy ra, ông Lượng cho biết: Quận Nam Từ Liêm sẽ thành lập đoàn kiểm tra liên ngành tiến hành xác minh, làm rõ một số vấn đề liên quan đến siêu thị này để báo cáo UBND thành phố.
Hầm để xe ở Trung tâm thương mại BigC The Garden.
Theo giải trình của Công ty cổ phần Quản lý bất động sản Bình Minh Thăng Long (Ban Quản lý tòa nhà The Garden), nguyên nhân chính là do sự kiện âm nhạc kết thúc, khán giả đồng loạt xuống tầng hầm B2 và B3, nổ máy xe để về gây cảnh ùn tắc cục bộ, tạo ra lượng khí thải lớn. Bên cạnh đó, yếu tố thời tiết (do mưa phùn, nồm ẩm và không có gió) dẫn đến thiếu sự lưu thông không khí tự nhiên từ ngoài vào.
Chưa bàn về độ “thuyết phục” của những lý giải của các cơ quan chức năng quận Nam Từ Liêm cũng như Ban quản lý tòa nhà, tuy nhiên, có thể thấy sự việc xảy ra tại Siêu thị BigC Garden đã và đang đặt ra hàng loạt vấn đề liên quan đến công tác quản lý, vận hành các tòa nhà, trung tâm thương mại, đặc biệt là các tòa nhà đang kinh doanh tầng hầm.
Ra quân rà soát sai phạm
Sau sự cố trên, ngày 18/3, đoàn liên ngành của TP. Hà Nội bắt đầu kiểm tra tầng hầm tại các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại, văn phòng giao dịch, văn phòng cho thuê lớn, tập trung đông người.
Tại Trung tâm thương mại Vân Hồ 9 tầng (51 Lê Đại Hành, Hai Bà Trưng), từ tầng 1 đến tầng 3 được sử dụng vào việc kinh doanh siêu thị, các tầng khác cho thuê làm văn phòng. Diện tích tầng hầm 420m2 là điểm kinh doanh dịch vụ ăn uống.
Thời điểm kiểm tra, Trung tâm thương mại Vân Hồ đang sử dụng xấp xỉ 200m2 vỉa hè để trông giữ hơn 220 xe máy của cán bộ, nhân viên và khách hàng tới giao dịch, mua bán. Kiểm tra công tác PCCC tại tầng hầm đang kinh doanh ăn uống, cơ quan chức năng chỉ ra nhiều vi phạm. Cụ thể, đơn vị không xuất trình được hồ sơ, văn bản thẩm duyệt về PCCC cho công trình, phương án PCCC đã quá cũ theo quy định hiện hành. Bếp của tầng hầm đã được cải tạo nhưng không đảm bảo về phòng chống cháy nổ. Có 8 bình gas loại 13kg/bình được sử dụng nhưng tín hiệu báo cháy bị ngắt, hệ thống báo cháy sai.
Thượng úy Nguyễn Tuấn Dương - Cảnh sát PCCC cho biết, trường hợp xảy ra cháy nổ tại tầng hầm thì cán bộ, nhân viên các tầng khác không nhận được tín hiệu báo cháy. Đáng nói, vị trí chỉ dẫn thoát nạn khi có sự cố đặt sai. Đúng ra phải chỉ dẫn thoát nạn hướng cửa nhưng chỉ dẫn tại tầng hầm lại báo chạy vào khu... điện hạ thế.
Trước mắt, đoàn liên ngành sẽ tổng kiểm tra toàn bộ tầng hầm các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại, văn phòng giao dịch, văn phòng cho thuê lớn, tập trung đông người trong khu vực nội đô. Việc kiểm tra sẽ tập trung vào các nội dung như thiết kế, sử dụng có đúng công năng theo thiết kế ban đầu. Nếu việc chuyển đổi không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn, phòng chống cháy nổ, an toàn giao thông và chưa được phép của cơ quan chức năng sẽ lập biên bản và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Nguy hiểm rình rập
Được biết, trên địa bàn Hà Nội hiện có cả nghìn tòa nhà cao tầng được thiết kế có tầng hầm, mỗi tầng hầm chứa cả nghìn phương tiện, chưa kể phía trên là rất đông người dân đang sinh sống. Quy định về an toàn PCCC đã rất rõ, đặc biệt đối với các tòa nhà cao tầng có tầng hầm. Tuy nhiên, thực tế thì những tầng hầm ở hầu hết các toà nhà hiện nay, ngoài mục đích sử dụng để phương tiện, đơn vị quản lý tòa nhà đã tận dụng khai thác nhiều dịch vụ.
Trong lần kiểm tra mới đây của tổ kiểm tra thuộc Phòng Cảnh sát PCCC quận Hà Đông, lực lượng chức năng đã phát hiện tầng hầm của tòa nhà khu đô thị Xa La, quận Hà Đông có nhiều vi phạm nghiêm trọng về an toàn PCCC. Theo quy quy định an toàn PCCC, tòa nhà này phải có ít nhất 2 lối thoát hiểm và phải đủ điều kiện để phương tiện cứu hỏa có thể di chuyển được khi xảy ra sự cố cháy. Thế nhưng lực lượng chức năng phát hiện tầng hầm của tòa nhà này nhan nhản những vi phạm.
Thượng tá Trần Quế Thường - Phó Trưởng phòng Cảnh sát PCCC Hà Đông cảnh báo: Tại thời điểm kiểm tra, cửa thoát của tầng hầm đã bị khóa chặt và xe đỗ kín hết, chỉ còn lại 1 lối duy nhất để soát vé phương tiện ra vào. Hệ thống cứu hỏa vách tường, báo cháy, đèn EXIT đã bị mất tác dụng hoàn toàn. Lớp cửa chịu lửa ngăn cách hầm với tòa nhà luôn trong tình trạng mở.
Tại địa bàn quận Ba Đình và Đống Đa, theo Thượng tá Nguyễn Trường Sơn - Trưởng phòng Cảnh sát PCCC Ba Đình, có khoảng 100 công trình cao tầng, trong đó phần lớn đều có hầm để phương tiện. Trong những lần kiểm tra, hầu hết đều phát hiện vi phạm như quy trình vận hành hệ thống máy bơm, bình chữa cháy xách tay hết hạn sử dụng; không có sổ theo dõi hệ thống báo cháy; không có sơ đồ các tầng và chỉ dẫn thoát nạn; các điều kiện chống cháy lan theo chiều đứng qua các lỗ thông tầng, qua các buồng thang hở, kênh, giếng kỹ thuật, ống thải rác, ống thông gió chưa được bịt thông tầng theo quy định…
Nói về thực trạng tòa nhà cao tầng có tầng hầm, một cán bộ Phòng Hướng dẫn, kiểm tra Cảnh sát PCCC TP. Hà Nội cho biết, hiện nay, những tầng hầm của hầu hết tòa nhà trên địa bàn đều vi phạm về an toàn PCCC. Theo quy định, hầm để xe phải có vách ngăn chịu nhiệt hoặc vách ngăn màn nước để khi xảy ra sự cố cháy sẽ tránh cháy lan, cháy lớn. Thế nhưng, quy định này mới chỉ được thực hiện ở một số tòa nhà hiện đại, mới đưa vào sử dụng. Cơ quan cảnh sát PCCC đã nhiều lần lập biên bản xử lý vi phạm, khuyến nghị nhưng vấn đề quan trọng là khắc phục tồn tại lại hết sức khó, nhiều tòa nhà do giảm chi phí thiết bị an toàn PCCC nên đến khi đã đi vào hoạt động rồi, muốn khắc phục chỉ có thể phá hủy tòa nhà đi để xây mới.
Những vi phạm an toàn PCCC và sử dụng tại các tầng hầm của nhiều tòa nhà đã được cơ quan chức năng chỉ rõ. Đã đến lúc0 các cơ quan chức năng cần phối hợp tạo hành lang pháp lý xử lý nghiêm những sai phạm tương tự, tránh nguy cơ lớn cho người dân.
Hoàng Lê
