Theo thông báo của Chính phủ Trung Quốc đưa ra ngày 20/1/2014, tăng trưởng kinh tế của nước này trong năm 2013 ở mức 7,7%, tương đương với năm 2012 là năm có tăng trưởng thấp nhất kể từ năm 1999. Bắc Kinh cũng cảnh báo về vấn đề nợ công và tình trạng mất cân bằng vẫn tiếp diễn.
Tổng cục Thống kê Trung Quốc cho biết, đến quý 4 năm 2013, tổng sản phẩm nội địa tăng 7,7%. Như vậy, tăng trưởng trong năm qua của nền kinh tế thứ nhì thế giới đã vượt qua mục tiêu do Bắc Kinh đặt ra là 7,5%. Sau khi kinh tế chựng hẳn trong 6 tháng đầu năm, đến tháng 7/2013, Bắc Kinh đã thông qua các biện pháp tái thúc đẩy, chủ yếu về thuế khóa. Quyết định này đã giúp các hoạt động kinh tế khởi sắc, nhưng chỉ tạm thời. Không còn có thể mơ đến tăng trưởng hai con số như trong thập kỷ trước, kinh tế Trung Quốc đang tăng chậm lại dưới sự kiểm soát.
Rất nhiều ngôi biệt thự sang trọng được xây dựng ở Trung Quốc vẫn chưa tìm được chủ để rồi nợ nần cứ tăng lên mãi.
Lên cầm quyền từ tháng 3/2013, Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường có khuynh hướng phát triển kinh tế ít lệ thuộc hơn vào xuất khẩu và đầu tư vào công nghiệp nặng - một lĩnh vực đang quá tải nghiêm trọng và chú trọng đến tiêu dùng nội địa. Chính sách tái cân bằng này nhắm vào lợi ích dài hạn, nhưng trước mắt có thể làm tăng trưởng chậm lại. Và con đường trước mặt hãy còn dài: Theo Tổng cục Thống kê, tỉ lệ của đầu tư năm vừa qua đã tăng lên, chiếm 54,4% tổng sản phẩm nội địa, trong khi tỉ lệ tiêu dùng thụt lùi. Một loạt con số thống kê hàng tháng được công bố cho thấy một bức tranh không mấy lạc quan, sản xuất công nghiệp tháng 12/2013 tăng thấp nhất từ 5 tháng qua. Nhà kinh tế Vương Đào (Wang Tao) nhận định: “Vấn đề đang đè nặng nhiều nhất là đầu tư vào cơ sở hạ tầng giảm đi trong những tháng gần đây, trong khi Chính phủ Trung ương kiên quyết tái khẳng định ý hướng kiểm soát cả tín dụng lẫn nợ công của các địa phương”.
Tuy nhiên, Bắc Kinh hiện lo ngại trước nợ công đang phình to của các định chế địa phương (theo kiểm toán cuối tháng 12/2013, tăng đến 67% trong vòng 2 năm) do chính quyền các nơi thoải mái vay nợ cho các dự án đầu tư không hiệu quả. Chính phủ Trung ương đã cố gắng hạn chế nợ công, ngăn chặn nạn đầu cơ và vay nợ bừa bãi cũng như tín dụng đen. Ngân hàng Nhà nước Trung Quốc hạn chế bơm tiền vào hệ thống tài chính, duy trì áp lực lên các hoạt động kinh tế. Nợ Trung Quốc tăng nhanh trong một thời gian ngắn kỷ lục: tăng 400% trong vỏn vẹn 4 năm. Đó là do thái độ ngông cuồng, tiêu xài quá trớn của các chính quyền địa phương. Trong hai năm rưỡi vừa qua, tổng nợ công ở cấp địa phương tăng thêm 67%, đạt ngưỡng 2.200 tỷ euro. Nhiều chuyên gia nhận định, nguy cơ Trung Quốc vỡ nợ chỉ còn là vấn đề thời gian. Hậu quả sẽ tai hại hơn so với khủng hoảng ở Mỹ năm 2008-2009. Tích chung cả nợ của Nhà nước lẫn tư nhân, thì tỷ lệ này tăng từ 131% năm 2008 lên thành 215% vào năm 2013. Đành rằng nợ công của Trung Quốc không thấm vào đâu so với Nhật Bản (250% GDP) hay của Hy Lạp (160% GDP), nhưng các con số nói trên cho thấy khu vực kinh tế Nhà nước Trung Quốc mắc nợ quá nhanh trong thời gian từ 4 - 5 năm trở lại đây. Các con số nói trên càng đáng quan ngại hơn khi biết rằng tỷ lệ tăng trưởng của Trung Quốc có khuynh hướng giảm sụt.
Theo dự báo của các chuyên gia kinh tế được AFP tham khảo, tăng trưởng năm 2014 sẽ chậm lại ở mức 7,5%. Khó khăn nhất đối với chính quyền là duy trì mức tăng trưởng vừa đủ, đồng thời bảo vệ mục tiêu cải cách cơ cấu như đã hứa hẹn. Đó là việc dành một vai trò lớn hơn cho lĩnh vực tư nhân, trong một nền kinh tế vẫn đang do Nhà nước kiểm soát chặt chẽ.
Chỉ cách Thủ đô Bắc Kinh một giờ lái xe, khoảng 3.000 ngôi biệt thự sang trọng vẫn chưa tìm được chủ. Tại một thành phố khác ở miền Đông Bắc Trung Quốc thì có tới hàng chục ngàn căn hộ do chính quyền bỏ tiền ra xây để rồi “ngồi trên một núi nợ cao không thua gì dãy Hy Mã Lạp Sơn”! Thế rồi vùng thành phố Hàng Châu hay tỉnh Hồ Nam, chính quyền cũng đang “dở khóc dở cười”. Nơi thì Ủy ban nhân dân thành phố không có sáng kiến nào hay hơn là dựng lên một chiếc tháp Eiffel cao 100m để phô trương sự phồn thịnh, chỗ thì đầu tư đến 10 triệu USD để xây một bức tượng hình con cá khổng lồ ngay cổng vào của thành phố. Sự hài hước đó không chỉ dừng lại ở các tỉnh lẻ mà đã ngấm vào cả các thành phố lớn từ Bắc Kinh đến Vũ Hán, từ Trùng Khánh tới Quảng Đông... Hiện nay, cứ trên 100 tòa cao ốc đang được xây dựng trên thế giới thì có tới 60 công trình đang mọc lên tại Trung Quốc. Như lời một chuyên gia kinh tế người Mỹ đang làm việc tại Bắc Kinh, Michael Pettis, “một phần lớn các khoản đầu tư ở Trung Quốc được dùng để xây các tòa cao ốc không người ở để kiến thiết những phi trường không bóng người qua lại hay những nhà máy vô dụng, để rồi nợ nần cứ tăng lên mãi“.
(Theo Chinadaily, Liberation)
