Sau khi sinh, người mẹ nào cũng mong có nhiều sữa cho con bú. Tuy nhiên, sau sinh nhiều sản phụ ăn kiêng khem quá khiến cho sữa ít không đủ cho bé bú. Mặt khác, có nhiều bầu vú tiết không đủ sữa chỉ vì các bà mẹ không biết cách làm thông sữa. Vậy làm thế nào để đủ sữa cho bé bú là một vấn đề quan trọng, nhất là các gia đình vùng sâu vùng xa không có đủ điều kiện mua sữa ngoài cho con.
Một số nguyên nhân gây nên tình trạng ít sữa:
- Không cho trẻ bú thường xuyên, bú không đúng cách, tắc sữa,… sau khi sinh là những nguyên nhân hay gặp nhất. Do một số bà mẹ nuôi con lần đầu chưa có kinh nghiệm nuôi con nên chỉ cho bé bú không đủ số lần bú trong ngày, cho bé bú không đúng cách, bé ngậm không hết quần vú sẽ không mút được sữa và không kích thích được phản xạ xuống sữa. Thậm chí có nhiều bé do mặc nhiều quần áo (nhất là mùa đông) khiến không thoải mái, không bú được nhiều… Mặt khác nhiều mẹ vừa nằm vừa cho bé bú nên vài phút sau bé đã ngủ. Sau một thời gian ngắn bé thức dậy và khóc vì đói, nhưng người mẹ lại thường nghĩ rằng đó là do mình không đủ sữa.
- Không biết vệ sinh, kích thích vú tiết sữa: Trong thời kỳ mang thai cần vệ sinh núm vú mỗi lần tắm để núm vú luôn trong tư thế sẵn sàng tiết sữa sau khi sinh. Sau khi sinh, hãy xoa nhẹ đầu vú để vú tiết sữa. Nếu vú bị cương và ứ sữa, bạn có thể dùng khăn ấm xoa bóp bầu vú để sữa tan ra. Sau đó, dùng chiếc lược chải đầu chải bầu vú theo hướng từ trên xuống để các tuyến sữa được thông.
- Căng thẳng sau sinh cũng khiến cho sản phụ ít sữa. Thông thường, sau khi sinh, sữa sẽ được tiết từ từ. Các bà mẹ không nên căng thẳng, buồn phiền sẽ làm sữa tắc lại, không lưu thông. Sau khi sinh vừa trải qua quá trình mang thai nặng nhọc, sinh đẻ mất sức, mất máu. Người mẹ lại thiếu ngủ do thức đêm chăm sóc bé... dễ rơi vào tình trạng trầm cảm sau sinh khiến sữa càng ra ít.
- Chế độ dinh dưỡng kém: Sau khi sinh nhiều sản phụ quá kiêng khem do tập tục, quan niệm, sợ tăng cân hoặc ở những nơi kinh tế khó khăn không được chăm sóc chu đáo đầy đủ dinh dưỡng khiến cho tình trạng ít sữa thêm trầm trọng, thậm chí mất sữa hoàn toàn nếu không cho trẻ bú.
Ngoài ra, người mẹ uống ít nước làm cơ thể thiếu nước khiến việc tiết sữa ít đi; Mẹ mắc một số bệnh như tim mạch, nhiễm khuẩn... phải dùng thuốc nên không thể cho con bú hoặc là tác dụng phụ của thuốc dẫn đến việc mất sữa.
Cần làm gì?
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ít sữa mà có thể khắc phục. Tuy nhiên, trước hết cần lưu ý cho trẻ bú đều, đúng cách, đủ bữa… Ngoài ra người mẹ cần:
Dinh dưỡng đầy đủ: Người mẹ cần ăn uống đầy đủ chất bằng ăn đa dạng các thực phẩm mới đảm bảo sữa cho con bú bằng cách bữa ăn của mẹ cần đảm bảo đủ dinh dưỡng.
Nghỉ ngơi tránh căng thẳng: Các bà mẹ đang trong thời kỳ cho con bú rất cần được nghỉ ngơi đầy đủ và thường xuyên đi dạo để hít thở không khí trong lành. Cần ngủ ít nhất 10 tiếng mỗi ngày, 2 – 4 tiếng ban ngày và 6-8 tiếng ban đêm.
Uống đủ nước: Người mẹ cần cung cấp đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể, có thể là uống sữa hay nước ép trái cây đều rất tốt trong thời gian cho bé bú, uống đủ nước giúp cơ thể mẹ tiết ra nhiều sữa cho bé hơn.
Ngoài ra, người mẹ cần ăn kiêng những chất ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng sữa như: rượu, cà phê, thuốc lá… Không sử dụng thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ.
Bác sĩ Nguyễn Thu Hà