Những người phụ nữ của hòa bình và hữu nghị

PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến - Thầy thuốc nhân dân, Bộ trưởng Bộ Y tế

"Sự nghiệp của bà là hình mẫu về những gì mà chúng tôi mong muốn phát triển cùng Việt Nam trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và giảng dạy đại học: Đưa ra một chương trình đào tạo chất lượng cao cho những sinh viên xuất sắc nhất của Việt Nam tại các cơ sở có uy tín nhất của Pháp để phục vụ được tốt nhất người dân Việt Nam". Đó là những lời ca ngợi của ngài Hervé Bolot, đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa Pháp trong buổi lễ trao tặng Bắc đẩu Bội tinh - Huân chương cao quý nhất của nước Pháp cho PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến lúc đó là Thứ trưởng Bộ Y tế (ngày 20/3/2009).

Đại sứ Pháp Hervé Bolot và PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến tại Lễ trao tặng Bắc đẩu bội tinh ngày 20/3/2009.

PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến là cán bộ y tế Việt Nam đầu tiên vinh dự nhận Bắc đẩu bội tinh. Đây là sự ghi nhận của nước Pháp với những đóng góp to lớn của bà trong việc phát triển quan hệ hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực khoa học ở trình độ cao. Nhớ lại những hình ảnh tại Lễ trao Bắc đẩu bội tinh cho PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến, mọi người không thể quên khi ngài Hervé Bolot nhấn mạnh, từ năm 1987 khi bắt đầu công tác tại Viện Pasteur TP.HCM đến khi được bổ nhiệm vào vị trí lãnh đạo Viện, bà luôn nỗ lực đóng góp vào quá trình mở cửa của Việt Nam thông qua hình ảnh của Viện trong con mắt của cộng đồng quốc tế. Đồng thời, bà cũng mở rộng cánh cửa đón nhận những chuyên gia quốc tế có uy tín chính là những người cũng tìm thấy tại Viện của bà những đồng nghiệp ham hiểu biết, tâm huyết với công việc, tích cực trên mọi mặt trận bảo vệ sức khỏe nhân dân mỗi khi xuất hiện nguy cơ truyền nhiễm đe dọa sức khỏe của người dân Việt Nam đúng theo tinh thần của người sáng lập Viện.

Cũng tại buổi lễ, PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến đã xúc động cho biết, rất vinh dự và hạnh phúc được trao tặng Bắc đẩu bội tinh. Đây là một vinh dự không chỉ của riêng cá nhân bà mà của cả ngành y tế Việt Nam.

Được biết, ngành y tế hai nước Việt Nam và Pháp đã có mối quan hệ truyền thống từ xưa. Trường đại học Y Hà Nội, BV Bạch Mai, BV Việt Đức ở phía Bắc, BV Chợ Rẫy ở phía Nam đều do Chính phủ Pháp xây dựng. Nhiều giáo sư y học đầu ngành của nước nhà như GS. Hồ Đắc Di, GS. Tôn Thất Tùng, GS. Trần Hữu Tước, GS. Đặng Văn Chung, cố Bộ trưởng Bộ Y tế Phạm Ngọc Thạch... đã được đào tạo từ Pháp. PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến là thế hệ tiếp nối truyền thống đó. PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến làm Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM từ năm 2001 và là Viện trưởng trẻ nhất trong số hơn 20 Viện trưởng Pasteur trên thế giới.

Từ những năm 1985, Pháp đã chọn Viện Pasteur TP.HCM là điểm khởi phát để nối lại quan hệ y tế với Việt Nam. Từ đó, quan hệ hợp tác về đào tạo cán bộ, nghiên cứu khoa học... giữa Viện Pasteur Paris và các viện Pasteur của Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững, hiệu quả cho đến hiện nay. Cũng từ sự hợp tác này, PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến đã có điều kiện để đi học tại Pháp lấy bằng nghiên cứu chuyên sâu (là cán bộ đầu tiên của ngành y tế dự phòng Việt Nam theo học loại hình này tại Pháp). Được tham dự các khóa học ngắn hạn khác nhau, tham gia nghiên cứu, làm chủ nhiệm các dự án, chương trình, tham gia chủ trì hội thảo khoa học quốc tế... tại nước Pháp. Quá trình này đã giúp PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến không chỉ học thêm được một ngoại ngữ, hiểu biết thêm về nền văn hóa Pháp, mà quan trọng hơn bà đã tiếp cận được với tư duy khoa học, phương pháp làm việc, tư duy kinh tế tri thức, hệ thống nghiên cứu y học, hệ thống an sinh xã hội về y tế và cả phương pháp quản lý... Về nước, PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến đã mang kiến thức học được áp dụng và nâng cao hiệu quả công việc tại Viện Pasteur TP.HCM cũng như việc học tập và quản lý sau này.

Với sự hỗ trợ to lớn từ phía Pháp thông qua các dự án hợp tác, các đề tài nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, Viện Pasteur TP.HCM đã xây dựng được những phòng thí nghiệm hiện đại (phòng xét nghiệm HIV, sốt xuất huyết, viêm gan, đường ruột, sinh học phân tử...). Chính phòng xét nghiệm HIV của Viện là phòng thí nghiệm phát hiện ca nhiễm HIV đầu tiên ở Việt Nam. Viện Pasteur TP.HCM cũng tự sản xuất được vaccin ngừa dại, vaccin BCG ngừa bệnh lao, nghiên cứu vaccin phòng cúm A/H5N1, vaccin phòng sốt xuất huyết...

Bà Tôn Nữ Thị Ninh - Cựu Đại sứ Việt Nam tại EU và Vương quốc Bỉ, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội

Bà Tôn Nữ Thị Ninh từng được trao Bắc đẩu bội tinh hạng Nhì (cao nhất là hạng Năm) sau Hội nghị Thượng đỉnh Pháp ngữ Hà Nội 1997. Năm 2013, bà được đại sứ Pháp trao Bắc đẩu bội tinh hạng Ba.

Bà Tôn Nữ Thị Ninh tại Lễ trao tặng Bắc đẩu bội tinh.

Bà Nguyễn Thị Xuân Phượng - Cựu phóng viên chiến trường, đạo diễn phim tài liệu của Đài Truyền hình Việt Nam

Trong hàng chục năm qua, với 60 cuộc triển lãm đã được mở ra ở nhiều nước khác nhau trên thế giới từ châu Á, châu Âu đến châu Mỹ và với tất cả những điều đó, bà còn được xem như là một sứ giả của hòa bình và tình hữu nghị... Bà Nguyễn Thị Xuân Phượng sinh năm 1924. Bà đã từng viết báo, dịch nhiều tài liệu và viết sách giới thiệu về Việt Nam với độc giả Pháp suốt 30 năm qua. Thế nhưng như thế vẫn chưa đủ. Bà Phượng cũng nhận thấy nhu cầu tìm hiểu văn hóa, truyền thống của Việt Nam của bạn bè quốc tế khi nghe bà kể chuyện. Với những hoạt động tích cực, bà Phượng đã đưa 28 đoàn điện ảnh Pháp sang thăm Việt Nam để làm phim cả trong chiến tranh lẫn thời bình. Từ năm 1991 đến nay, bà liên tục đưa nhiều đoàn họa sĩ Việt Nam sang Pháp triển lãm tranh tại nhiều thành phố. Bà trở thành một nhà sưu tập, chủ nhân của phòng tranh Lotus.

Bà Nguyễn Thị Xuân Phượng tại Lễ trao tặng Bắc đẩu bội tinh.

Từ những năm 1990, cùng với phòng tranh Lotus, bà đã góp phần đưa nhiều nghệ sĩ trẻ vô danh và tác phẩm của Việt Nam ra thế giới. Với lợi thế thông thạo tiếng Pháp, bà đã tạo nhiều cơ hội, môi trường để các nghệ sĩ Việt và Pháp hiểu biết và cộng tác với nhau thông qua nhiều cuộc triển lãm, hội thảo về hội họa. Với những đóng góp xuất chúng cho văn hóa và nghệ thuật, tháng 7/2011 bà Phượng đã được Chính phủ Pháp tôn vinh với Bắc đẩu bội tinh đệ ngũ đẳng.