Theo nghiên cứu của Cơ quan tư vấn Mỹ Boston Consulting Group (BCG), trong tương lai, 100 tập đoàn có tiềm năng phát triển cao nhất thế giới đều vươn lên từ các nước đang trỗi dậy như Trung Quốc, Ấn Ðộ, Brazil hay Nam Phi.
 Những tập đoàn lớn trong tương lai hầu hết thuộc các nước đang phát triển. |
Phần lớn trong số 100 “Global Challengers” đó hãy còn là những cái tên xa lạ với công chúng. Thí dụ như có mấy ai biết được là Synutra là ai và hoạt động trong lĩnh vực nào, cho dù Synutra đã tham gia sàn chứng khoán Nasdaq của New York. Vào thời buổi khó khăn kinh tế như lúc này mà tập đoàn chế biến lương thực thực phẩm này của Trung Quốc đã tung 100 triệu euro để mua lại một nhà máy sản xuất sữa của vùng Bretagne, miền Bắc nước Pháp. Người ta lại càng không biết gì về tham vọng của ông khổng lồ châu Á này: Synutra đang có kế hoạch sử dụng nhà máy vừa mua lại được của Pháp để hàng năm chế biến 280 triệu lít sữa thành sữa bột. Nhưng đó là sữa chỉ để phục vụ cho nhu cầu tiêu thụ của thị trường Trung Quốc. Lại cũng Synutra đang ấp ủ tham vọng trở thành ông vua thực phẩm, ngang hàng với những ông khổng lồ trong ngành như Nestlé.
26 trong số 100 tập đoàn được BCG chú ý có doanh thu trên một tỷ đô-la. Thu nhập của những “gã khổng lồ” công nghiệp thế giới trong tương lai đó đang tăng với nhịp độ trung bình là 16% một năm. Để so sánh thì tăng trưởng của 500 tập đoàn được coi là năng động nhất của Mỹ là chưa tới 5%.
Năm 2011, thu nhập của 100 đại gia công nghiệp đến từ các nước thứ ba trong bảng xếp hạng của BCG lên tới 2.600 tỷ đô-la. Trong khoảng thời gian từ năm 2006 - 2011, lại cũng danh sách 100 công ty khổng lồ đó tạo việc làm cho 1,4 triệu người.
Vậy thì câu hỏi thành công của các bậc đại phú công nghiệp đến từ các nước nghèo do đâu mà có? Theo phân tích của BCG, chìa khóa thành công đến từ chỗ những tập đoàn ấy phát triển nhờ sức tiêu thụ nội địa rất lớn và nhờ vào tiềm năng sáng tạo của chính bản thân. Nhờ thu nhập của tầng lớp trung lưu tại Brazil, tại châu Á tăng nhanh mà các ông vua trong lương thực, thực phẩm đã nhanh chóng trở nên giàu có, các hãng chế tạo xe hơi hay luyện kim của Ấn Độ, Chile bỗng chốc thấy doanh thu của mình được tính bằng bạc tỷ đô-la.
Một số khác thì đã gây dựng sự nghiệp từ sự chuyển giao công nghệ. Từ năm 2007 - 2011, ngân sách dành cho nghiên cứu và phát triển của một số tập đoàn đã được nhân lên gấp ba. Hai tập đoàn viễn thông của Trung Quốc là Hoa Vi và ZTE cộng lại, vào năm 2006 chiếm chưa đầy 1% thị phần quốc tế. Nhưng đến mùa hè 2012, các ông trùm trong ngành của châu  như Nokia, Alcatel Ericsson đã bị hai đối thủ Trung Quốc đánh thua.
Cũng lại trái với một số thành kiến, hầu hết các công ty của các nước thứ ba trở nên giàu có không phải nhờ các thị trường Âu Mỹ. Theo cơ quan BCG, mục tiêu đầu tiên nhắm tới chính là thị trường châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh. Trong trường hợp của hãng cung cấp điện thoại cầm tay Ấn Độ, Bharti Airtel đã chinh phục châu Phi với kiểu điện thoại di động rẻ tiền. Bharti Airtel giàu lên được nhờ chỉ thu vào 1 đô-la một tháng của khách hàng.
Hãng xe Low cost Bajaj của Ấn Độ cũng đã kiếm bạc tỷ với một kiểu xe đơn giản nhưng lại bền với cái giá chỉ bằng 1/5 hay 1/7 so với các kiểu xe Âu Mỹ. Nhờ thế mà 40% lượng xe hơi được xuất khẩu sang châu Á mà trong đó một nửa là để cung cấp cho khách hàng Đông Nam Á và nửa còn lại là để bán sang châu Phi.
Một thành tựu đáng chú ý khác là trường hợp của hãng xe Brazil Marcopolo. Hiện tại, đây là tập đoàn công nghiệp lớn thứ nhì của Brazil và Marcopolo đứng hàng thứ ba trong số các nhà cung cấp xe buýt của thế giới. Trên thị trường nội địa, cứ 2 chiếc xe buýt thì có 1 xe là của Marcopolo và 40% doanh thu của đại tập đoàn này có được nhờ xuất khẩu.
Marcopolo có tổng cộng 5 nhà máy sản xuất tại Brazil và đã mở chi nhánh ở Achentina, Colombia, Mexico, trước khi mạo hiểm tới những vùng đất xa hơn như Ấn Độ, Nam Phi và Australia. Marcopolo đã sớm hiểu ra rằng, để thống lĩnh thị trường xe buýt thế giới, trước hết, tập đoàn này cần chinh phục các nền kinh tế đang phát triển, cần liên kết với những tập đoàn đến từ các quốc gia thứ ba như chính Marcopolo vậy. Không phải tình cờ mà Marcopolo đã mở hai nhà máy tại Ấn Độ (2006 và 2009) và đồng thời đóng cửa cơ sở sản xuất ở Bồ Đào Nha tại Coimbra. Trong khi đó, vào thập niên 1990, hãng xe Brazil này đã từng xem Coimbra là cửa ngõ mở ra thị trường châu Âu.
Lê Sơn (Theo Bloombergs, NYT)