Thôn Hải Minh – thuộc khu vực (KV) 9, phường Hải Cảng, TP. Quy Nhơn (Bình Định) nằm trên bán đảo Phương Mai cách biệt nội thành Quy Nhơn bởi đầm Thị Nại. Chính vì vậy, phương tiện đi lại của nhân dân Hải Minh vào nội thành Quy Nhơn và ngược lại bằng đò ngang thuyền máy hoặc đò chèo bằng tay đường thủy. Từ Bến đò Hàm Tử sang Hải Minh trong, thuộc tổ 46, KV 9, phường Hải Cảng khoảng 2,5km, từ Bến đò Hàm Tử sang Hải Minh ngoài khoảng 2km bằng đường biển. Khoảng cách địa lý thì ngắn ngủi vậy thôi nhưng trên những chuyến đò đưa khách đi lại, khoảng cách với hiểm nguy có vẻ cũng rất... ngắn ngủi.
Áo phao để... cất
Chi phí cho mỗi lượt đi đò từ Hải Minh vào bến Hàm Tử và ngược lại là 3.000 đồng/người. Hàng ngày có rất đông nhân dân đi lại ra vào Quy Nhơn để mua bán, trao đổi hàng hóa, làm việc. Đặc biệt, hằng ngày vào các giờ cao điểm như 6 giờ sáng, 12 giờ trưa, 17 giờ 30 phút chiều có rất nhiều con em địa phương Hải Minh đi đò vào nội thành Quy Nhơn để học tập và quay về trở lại Hải Minh. Hiện có trên 20 phương tiện tàu thuyền nhỏ từ 15 CV trở lại và cũ kỹ làm đò ngang đưa đón khách qua lại.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước đây, đa số đò ngang này không trang bị áo phao cứu sinh cho khách đi đò. Sau khi Công an tỉnh, Công an thành phố phối hợp với lực lượng đoàn viên thanh niên tuyên truyền về Luật An toàn đường thủy nội bộ, các quy định về an toàn đường thủy và xử lý các hành vi vi phạm... Đồng thời cấp áo phao miễn phí cho các em học sinh và chủ đò. Do vậy hiện nay, các đò ngang này cũng có trang bị áo phao cứu sinh.
Tuy nhiên, việc trang bị này chỉ là lấp liếm. Chủ đò không hề đưa cho khách mặc áo phao cứu sinh theo đúng quy định an toàn hành khách đường thủy nội địa, áo phao chỉ cuộn tròn treo trên... ca-pin đò ngang. Đúng hơn là không đủ áo phao cho hành khách.
Điều đáng nói ở đây là hằng ngày, học sinh là con em của nhân dân Hải Minh đi lại bằng đò ngang để vào nội thành học tập. Tuy nhiên, nhiều đò ngang xem thường tính mạng nên vận tải quá số người quy định, rất chông chênh và quá nguy hiểm như đùa với... Hà Bá.
Hằng ngày, trên mỗi chuyến đò, hàng chục con người được “nén” vào một con đò chông chênh. Những người mới đi đò lần đầu và chưa quen sẽ không còn dám trở lại lần nữa. Tất cả hành khách không được ngồi vì... không có chỗ. Họ chỉ còn nước “nhắm mắt đưa chân” vào và cầu trời cho chuyến đò cập bến an toàn. Những phụ nữ và người lớn tuổi được “ưu tiên” ngồi trong. Còn thanh niên trai tráng thì đu bám xung quanh, bấu víu vào bất cứ chỗ nào còn trống không khác gì đi xe khách. Nhìn cảnh tượng này, ai nấy đều khiếp vía.
Lỗi tại ai và phạt ai?
Được biết, ngày 20/8/2013, Chính phủ đã ra Nghị định số 93/2013/NÐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông hàng hải, đường thủy nội địa, Nghị định có hiệu lực kể từ ngày 15/10/2013. Theo đó, phạt tiền từ 100.000 - 200.000 đồng đối với hành vi không mặc áo phao cứu sinh hoặc mang dụng cụ nổi cứu sinh khi tham gia giao thông trên phương tiện vận tải hành khách ngang sông. Đối với hành vi không chấp hành nội quy an toàn trên phương tiện, không chấp hành sự hướng dẫn của thuyền viên, người lái phương tiện thì bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 50.000 - 100.000 đồng. Nếu những người thảo ra những nghị định trên có thêm nhiều dịp được “thử nghiệm” trên những chuyến đò kiểu này, hẳn họ sẽ nhận ra khoảng cách mênh mông trên giấy tờ so với thực tế. Người lái đò thì lý luận: “giá chỉ có 3.000 đồng/lượt, lấy đâu ra mà đòi hỏi an toàn với chả rộng rãi?”. Còn người đi đò thì rằng: “Ai cũng lo lắng cho tính mạng của mình chứ, nhưng thôi, quen rồi, mà có đòi hỏi cũng chả bao giờ có hơn”. Vậy thì, nghị định trên là để mục đích gì, phạt ai, ai phạt?
Ông Đinh Anh Tuấn - Phó Chủ tịch UBND phường Hải Cảng xác nhận: “Năm 2012, chúng tôi đã họp các chủ đò trong đó có sự tham dự của lãnh đạo Sở Giao thông vận tải, Cảnh sát đường thủy và các cơ quan chức năng để bàn việc quản lý các đò ngang vận tải hành khách nhằm đảm bảo an toàn tính mạng cho nhân dân đi đò. Theo đó, hầu hết đò ngang có công suất nhỏ và không đăng kiểm. Các chủ đò cho rằng đăng kiểm chi phí quá tốn kém, ít nhất cũng 2 triệu đồng/phương tiện và nhiều cũng mất đến 6 - 7 triệu đồng/phương tiện, trong khi vận chuyển hành khách hàng ngày thu nhập không bao nhiêu. Bên cạnh đó, UBND phường Hải Cảng cũng đề xuất phương án cụ thể để quản lý, trong đó có thành lập tổ quản lý đò và xin cấp đất tại gần Bến đò Hàm Tử - gần Cảng cá Quy Nhơn để xây dựng nhà quản lý. Tuy nhiên, cấp trên không thống nhất nên phương án đến giờ vẫn chưa triển khai được...”.
Để đảm bảo an toàn tính mạng cho người dân khi đi qua chuyến đò này, đề nghị các cấp, các ngành chức năng cần có phương án quản lý đò ngang vận chuyển hành khách tuyến Hải Minh - Hàm Tử nhằm đảm bảo an toàn tính mạng cho mọi người đi đò và đảm bảo an toàn giao thông đường thủy nội địa. Đừng để xảy ra các vụ việc đáng tiếc rồi “mất bò mới lo làm chuồng”. Trong đó, lực lượng chức năng phải tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp chủ đò ngang không tuân thủ các quy định.
Thúy Kiều (TP. Quy Nhơn, Bình Định)