Siêu kỳ thủ Quang Liêm vừa giành dự World Cup và đoạt chức vô địch giải quốc tế HD Bank Cup trên sân nhà từng ngớ người ra khi được nhiều bạn trẻ hỏi về chỉ số thông minh (IQ) của mình. Dù mọi người luôn cho rằng, dân Cờ thuộc diện thông minh nhất, song những người trong cuộc lại không mấy quan tâm về việc này.
“Mù tịt” về IQ của bản thân
Hai năm sau khi được đặt câu hỏi và đề nghị kiểm tra để làm mẫu tham khảo, đến giờ nhà VĐTG Cờ chớp Quang Liêm vẫn chưa biết chỉ số IQ của mình là bao nhiêu. Một phần do điều kiện, song chủ yếu bởi anh thấy nó không cần thiết. Cũng giống Quang Liêm, tất cả các tuyển thủ hàng đầu ở môn thể thao trí tuệ này cũng “mù tịt” về IQ của bản thân. Chính xác hơn, họ không quá quan tâm đến chuyện mình thông minh hay không, ở mức nào, chứ chưa nói đến chỉ số.
Những siêu thủ như Quang Liêm, Trường Sơn... hầu như đều không mấy quan tâm về chỉ số IQ của mình.
Điều này rất khác với quốc tế khi không chỉ chính các kỳ thủ mà các nhà quản lý huấn luyện cũng nắm bắt rất kỹ lưỡng để áp dụng vào việc tuyển chọn, đào tạo, thậm chí xây dựng lối chơi cho phù hợp. Tất nhiên, IQ cũng chỉ là một phần nhỏ đối với sự phát triển của các kỳ thủ vốn siêu đặc thù, song rõ ràng nó có tác dụng. Không phải ngẫu nhiên, trên thế giới có rất nhiều công trình nghiên cứu về não bộ của các huyền thoại cờ đương đại như Garry Kasparov, Anatoly Karpov hay Magnus Carlsen.
Các Ðại KTQT Việt Nam đều... không quá đặc biệt
Như cảm nhận từ Quang Liêm, chỉ số IQ của anh có thể cũng vào loại khá song chắc chắn không vượt trội so với mặt bằng chung của giới trẻ Việt Nam cùng trang lứa. Nếu có đặc điểm coi như đòi hỏi tiên quyết để thành công trong nghiệp Cờ, với anh là việc phải sở hữu trí nhớ cực tốt. Tuy nhiên, theo Quang Liêm, bí quyết quan trọng nhất vẫn luôn nằm ở khát vọng lớn, ý chí cao và khả năng khổ luyện tới cùng.
Và xét trên các thuộc tính của IQ, các Đại KTQT của cờ Vua Việt Nam từ Thiên Hải, Anh Dũng, Quang Liêm (nam) đến Thanh An, Bảo Trâm, Thanh Trang (nữ) đều không có gì quá đặc biệt. Bí quyết mà Quang Liêm đúc kết cũng gần như là công thức cho tất cả.
Tuy nhiên, trong số này có Trường Sơn tương đối khác biệt, với sự thông minh “vốn sẵn tính trời” được phát lộ sớm và rõ ràng. Cách ví von anh là một “thần đồng” xuất phát từ các chuyên gia quốc tế khi chứng kiến VĐV nhí này có những nước cờ xuất thần, gắn với khả năng ứng phó vô cùng sáng tạo, linh hoạt tại giải trẻ thế giới năm 2000 - cuộc đấu Trường Sơn giành HCV lứa tuổi U10. Hơn chục năm sau, làng Cờ mới chứng kiến một VĐV nhí có được bước xuất phát ngoạn mục như Trường Sơn. Đó là Anh Khôi - gương mặt 2 lần đăng quang trẻ thế giới ở hai lứa tuổi khác nhau.
Có thể tính trước 15-20 nước cờ
Rất đáng tiếc vì Trường Sơn đã không có đủ điều kiện cần thiết khác để phát huy tối đa cũng như kiểm chứng tố chất của mình. Trên thực tế, sức vươn của Trường Sơn sau đó thua hẳn hầu hết các đối thủ anh từng đánh bại thuyết phục ở các lứa tuổi trẻ. Trường Sơn trầy trật ở nhóm trên dưới 100 kỳ thủ hàng đầu thế giới. Còn hiện tại, Trường Sơn cũng tụt lại hẳn so với người đồng đội Quang Liêm - người mà dù không nổi trội về tố chất vẫn vươn tới đẳng cấp hàng đầu thế giới.
Về khả năng tính trước các nước cờ ở một ván đấu, trong trường hợp cần thiết, Quang Liêm có thể “làm sẵn” trong đầu 15-20 nước. Còn bình thường, anh sẽ chuẩn bị trước 3-5 hay 7 nước. Xét riêng ở mặt này, siêu kỳ thủ của TP.HCM cũng chỉ thuộc diện khá so với thế giới, thậm chí không bằng... Trường Sơn có thể hơn anh 5-10 nước.
Chuyện tính trước các nước cờ cũng thể hiện phẩm chất trong thi đấu cờ Vua. Tuy nhiên, theo Quang Liêm, nó cũng chỉ là một phần mà mình không nhất thiết phải luôn cố gắng bằng được. Điều quyết định, chính là cách tiếp cận, chuẩn bị trong từng cuộc đấu với từng đối thủ cụ thể, cũng như năng lực kiểm soát, làm chủ và ứng phó trước mọi diễn biến.
Siêu kỳ thủ Lê Quang Liêm: “Tôi muốn có thêm chức vô địch thế giới”
“Khác biệt lớn nhất kể từ năm 2014 là tôi tập trung rất nhiều cho việc học văn hóa và điều khiến tôi hài lòng nhất là mình đạt kết quả rất tốt. Tuy nhiên, vì bận học nên tôi không dự tranh được nhiều giải như trước, kể cả một số giải hàng đầu.
Quả thật, trong một số giải vừa rồi tôi không có được thành tích như kỳ vọng, nhất là so với năm 2013 khi tôi giành chức vô địch cờ chớp thế giới. Thế nhưng điều đó không có nghĩa sự nghiệp của tôi chững lại mà có thể do tác động tạm thời của việc tôi phải vừa căng sức ra vừa học văn hóa, vừa tập luyện và đấu cờ. Khi dự tranh các giải, tôi đều trong tình trạng chuẩn bị gấp gáp và phải di chuyển liên tục. Tôi đã và đang điều chỉnh để đạt tới sự hài hòa, đảm bảo hiệu quả ở cả việc học văn hóa lẫn việc thi đấu chuyên nghiệp. Thực ra, Trường đại học Webster là một môi trường khá lý tưởng và vấn đề của tôi là cần thời gian để thích nghi tốt, hiệu quả nhất.
Một kỳ thủ quốc tế thường đạt “đỉnh” ở tuổi 30-40, trong khi tôi mới 24 tuổi. Trước mắt, tôi sẽ tập trung để sớm tái chiếm một vị trí trong nhóm Siêu Ðại kiện tướng và đạt thành tích cao tại World Cup 2015 và giải vô địch châu Á.
Còn về lâu dài, tất nhiên tôi sẽ tiếp tục nhắm tới các đích tầm cao là danh hiệu tại các giải quốc tế hàng đầu, đặc biệt giải vô địch thế giới. Tôi muốn có thêm chức vô địch thế giới, có thể ở cờ chớp, cờ nhanh, hay thậm chí cờ tiêu chuẩn. Ðã từng đăng quang cờ chớp nên tôi quá hiểu rằng để tái lập thành tích này chỉ một lần thôi cũng cực khó, đòi hỏi sự sự khổ luyện, tiến bộ liên tục và cả may mắn. Trong danh hiệu cờ tiêu chuẩn vẫn là khó nhất, phải nói thật là quá khó nhưng không có gì là không thể”.
X.C (ghi)
Xuyến Chi