Tám người tử vong tại lò vôi ở Thanh Hóa ngay ngày đầu của năm mới 2016 đã được xác định là nạn nhân của khí CO. Những thông tin thương tâm như vậy không chỉ một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về “những cái chết không báo trước” - tai nạn bất ngờ do ngạt khí độc. Việc sơ cứu nạn nhân và quan trọng hơn - làm thế nào để phòng tránh những tai nạn như vậy là điều rất cần thiết.
Thảm kịch từ đâu?
Được biết, chiều 1/1/2016, một công nhân đang xếp đá vào lò nung vôi trong khi ông chủ Lê Văn Thong (56 tuổi, xã Hoàng Giang, Nông Cống, Thanh Hóa) vẫn nhóm lửa phía dưới. Khói và khí độc thoát ra khiến nam công nhân ngất xỉu.
Nghe tiếng kêu cứu, chủ lò và 7 người khác lao vào nỗ lực giải cứu người bị nạn nhưng tất cả đều bị trúng độc. Khi được đưa tới bệnh viện 8 người đã tắt thở, một người khác trong tình trạng nguy kịch. Các nạn nhân được xác định là ngạt khí CO.
Khí CO là chất khí không màu, không mùi và không gây kích thích, có khả năng khuếch tán mạnh. Chính vì vậy, nó đặc biệt nguy hiểm bởi nạn nhân không nhận biết trước được. Khi bị ngộ độc thường khó phát hiện, đến khi người bệnh nhận biết được mình bị nhiễm độc thì họ không còn khả năng gọi cấp cứu nữa. Khí CO gây ngạt toàn thân do nó tranh chấp với ôxy gây giảm ôxy máu ở tất cả các cơ quan của cơ thể, những cơ quan sử dụng nhiều ôxy nhất sẽ bị tổn thương năng nhất, đặc biệt là não và tim.
Cấp cứu nạn nhân ngạt khí thế nào?
Cơ hội sống sót của nạn nhân bị ngạt khí phụ thuộc vào thời gian được đưa tới bệnh viện. Nếu bệnh nhân bị ngưng tim thì chỉ có 4 phút để hành động. Sau đó mỗi phút cơ hội sống của nạn nhân sẽ giảm đi 10%.
Trong trường hợp có nhân viên y tế: Cho nạn nhân thở mặt nạ ôxy liều cao, đặt nội khí quản trợ thở, dùng thuốc ức chế cạnh tranh...
Nếu không có nhân viên y tế, cần khẩn trương cấp cứu theo trình tự sau:
- Nhanh chóng mở rộng cửa, làm thoáng khí, đưa nạn nhân ra khỏi nơi nhiễm độc càng nhanh càng tốt, nhưng phải lưu ý đảm bảo an toàn cho cả người cấp cứu.
- Gọi thêm người hỗ trợ để sơ cứu cho nạn nhân đồng thời gọi cấp cứu 115.
- Nếu bệnh nhân thở yếu, ngừng thở phải tiến hành hà hơi thổi ngạt ngay.
Cách hà hơi thổi ngạt: đặt nạn nhân nằm ưỡn cổ; đặt một khăn mùi soa hay miếng gạc qua miệng nạn nhân, dùng hai ngón tay cái và trỏ bịt mũi nạn nhân rồi thổi hơi trực tiếp vào miệng nạn nhân.
Nếu nạn nhân ngừng tim phải ép tim ngoài lồng ngực. Dùng 2 tay chồng lên nhau ép lên lồng ngực ngoài tim, tần số ép khoảng 100 lần/1 phút. Khi chỉ có một người cấp cứu thì thổi ngạt 2-3 hơi lại ép tim ngoài lồng ngực 10-15 nhịp. Nếu có hai người cấp cứu thì một người thổi ngạt, một người ép tim ngoài lồng ngực, làm kiên trì cho đến khi tim đập lại và thở trở lại.
Sau đó phải chuyển nhanh nạn nhân đến bệnh viện để điều trị tiếp.
Cách phát hiện bị ngộ độc khí CO
Mọi người có thể phát hiện nạn nhân ngộ độc khí CO khi có các dấu hiệu sau: nạn nhân có tiếp xúc với nơi đốt than, củi, chạy động cơ xăng dầu trong phòng kín... Nếu trong nhà có nuôi chó, mèo mà chúng bị chết chứng tỏ là bị ngộ độc khí CO nặng.
Ở người bị ngộ độc khí CO, lúc đầu triệu chứng tản mạn và không rõ. Nếu ngộ độc nhẹ, nạn nhân thường đau đầu, mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn, có thể da đỏ như quả anh đào nhưng là dấu hiệu không đặc hiệu.
Khi ngộ độc vừa: nạn nhân bị đau ngực, khó tập trung, nhìn mờ, khó thở khi gắng sức nhẹ, mạch nhanh, thở nhanh..
Trường hợp ngộ độc khí CO nặng có các triệu chứng: nạn nhân bị ngất, tím ở môi và các đầu ngón tay, ngón chân. Co giật, bất tỉnh co cứng tay chân hoặc có những động tác bất thường. Nếu đo thấy tụt huyết áp. Đau ngực chiếm tới 1/3 số bệnh nhân bị ngộ độc CO vừa và nặng. Tổn thương cơ tim cấp, thiếu máu cơ tim, loạn nhịp tim. Nạn nhân khó thở, trào bọt hồng ra mép...
Phương pháp phòng tránh ngộ độc khí CO
Để phòng tránh ngộ độc khí CO, mọi người dân cần thực hiện:
Không chạy máy phát điện ở nơi có không gian kín như tầng hầm, nhà để xe, phòng kín cửa.
Không nổ máy xe máy, xe ôtô trong phòng, trong gara kín gió, đóng kín cửa.
Không dùng các loại than để sưởi trong phòng kín.
Không dùng lò nướng, bếp gas để sưởi.
Định kỳ kiểm tra thiết bị an toàn của bếp gas, lò sưởi. Trong gia đình, nên mua thiết bị phát hiện khí CO để trong nhà. Ở cơ sở sản xuất phải đo nồng độ CO thường xuyên, đảm bảo nồng độ CO không vượt quá ngưỡng cho phép.
- Nếu kẹt ở nơi có khói, hãy dùng khăn ướt che kín miệng, mũi để thở, giảm khí lọt vào.
- Nếu kẹt nơi có khí độc thì hãy bò sát sàn nhà, lấy áo hoặc khăn thấm ướt bịt vào mặt rồi lần tường tìm đường ra.
- Đeo khẩu trang chỉ có thể giúp che khói bụi, chứ không có khả năng phòng độc. Nhưng khi cần thì khẩu trang cũng rất hữu ích để tẩm nước che mặt, tìm cách thoát ra ngoài.