Ngay trước thềm năm học mới, ngành giáo dục đã tổ chức hội nghị triển khai nhiệm vụ năm học mới 2017 - 2018.
Đánh giá công bằng những mặt tích cực của ngành giáo dục trong thời gian qua, về cơ bản, ngành giáo dục đã hoàn thành phổ cập tiểu học và THCS, phấn đấu tiến tới phổ cập THPT. Việc phổ cập cho trẻ 5 tuổi nhưng đối tượng dưới 5 tuổi còn khó khăn.
Bên cạnh đó, sau nhiều lần bàn, Nghị quyết Trung ương ra những công việc rất cụ thể, ngành giáo dục đã xây dựng được chương trình giáo dục phổ thông tổng thể. Kì thi THPT vừa qua đã đổi mới rất mạnh mẽ, kết hợp với tuyển sinh, cơ bản là tốt; Việc tự chủ đại học đang có số trường tăng lên; Quản lý nhà nước của Bộ và của ngành có tiến bộ, bỏ bớt những hoạt động không cần thiết, gỡ dần những bất cập sau nhiều năm dồn lại.
Tuy nhiên, nhiều vấn đề nóng của ngành giáo dục như chuẩn bị cho chương trình phổ thông mới, đội ngũ giáo viên, trách nhiệm của địa phương, hoàn thiện khâu xét tuyển đại học… đã được đặt ra.
Năm học mới, một trong những nhiệm vụ trọng tâm là tạo điều kiện để các cơ sở giáo dục phổ thông tiếp cận chương trình phổ thông mới. Trong đó, tập trung vào công tác đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới. Thế nhưng, việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông còn chậm chạp, từ hoàn thành dự án đến kiện toàn bộ máy và hơn cả là tinh thần đổi mới đã được bàn nhưng chậm thấm xuống đến các sở, các trường, đến từng giáo viên… Nhiều ý kiến từ các sở giáo dục địa phương cho rằng, Bộ đã làm bài bản, có lộ trình với chương trình phổ thông mới, nhưng các địa phương sẽ gặp khó khăn về đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất khi triển khai. Các địa phương đã đề xuất Bộ GD&ĐT lùi thời hạn triển khai chương trình giáo dục phổ thông tổng thể thay vì áp dụng ngay từ năm học 2018-2019 theo kế hoạch. Việc áp dụng chương trình mới cần phải được chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất, đội ngũ, tâm lí xã hội. Hơn nữa, chất lượng giáo dục phổ thông vẫn chấp nhận được, chưa đến mức cấp bách để đổi mới ngay và đề nghị Bộ công bố điều kiện tối thiểu của các địa phương, nếu còn khó khăn thì nên lùi thời điểm thực hiện. Cũng nhiều ý kiến cho rằng, Bộ GD&ĐT nên triển khai từng nội dung chứ không nên đồng loạt cùng một lúc, bởi làm như vậy sẽ không thể kham nổi. Phải xác định rõ làm ở đâu, bắt đầu từ vấn đề gì, nội dung gì để làm dần chứ đồng loạt một lúc thì sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.
Những vấn đề giáo dục thực chất mà ngành giáo dục cần tập trung triển khai trong thời gian tới cũng được đề ra cụ thể. Trước hết, tất cả các bậc học, nhất là bậc học tiểu học cần quan tâm đến dạy người toàn diện. Việc này những năm qua ngành giáo dục đã làm rồi nhưng phải làm mạnh mẽ, thực chất hơn nữa. Ngành giáo dục cần kết hợp với các tổ chức đoàn, đội để làm cho thiết thực, làm sao để dạy cho học sinh những vấn đề về luân thường đạo lý làm người, để trở thành những con người nhân văn, có tấm lòng, biết yêu bố mẹ, thầy cô, bạn bè, biết yêu lao động, từ đó mới có thể trở thành những công dân toàn cầu. Ngành giáo dục còn chưa chú ý đến toàn diện dạy người, dẫn tới vẫn còn bạo lực học đường, tệ nạn trong học sinh. Giáo dục cho người trưởng thành, giáo dục thường xuyên, học tập suốt đời chưa được quan tâm đúng mức.
Một vấn đề thu hút sự quan tâm của toàn xã hội là Kỳ thi THPT quốc gia. Theo nhiều đánh giá, kỳ thi THPT quốc gia đã nhẹ đi rồi nhưng vẫn còn những hạn chế về chuyên môn từ kỳ thi, cần tiếp tục có những đổi mới hơn nữa. Đề nghị Bộ GD&ĐT chỉ đạo rút kinh nghiệm, phân tích những hạn chế còn tồn tại để khắc phục. Cần làm sớm để ngay từ đầu năm học triển khai kế hoạch thi THPT quốc gia 2018 giúp các địa phương, học sinh và phụ huynh có thời gian chuẩn bị, kỳ thi năm tới sẽ thành công và hiệu quả hơn. Ông Hoàng Minh Sơn - Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội cũng cho rằng, phương thức thi THPT quốc gia 2017 là đổi mới thành công dù vẫn còn một số bất cập kỹ thuật. Chẳng hạn như bài thi tổ hợp năm nay vẫn còn bất cập, năm sau kiến nghị Bộ GD&ĐT để bài thi tổ hợp là 1 bài, không chia thành các môn như năm nay nữa. Nhiều ý kiến nhìn nhận thẳng thắn cho rằng, điểm mấu chốt là tập trung vào khâu ra đề cho tốt hơn. Kho đề năm sau theo thời gian sẽ được bồi đắp, phong phú hơn.
Liên quan đến vấn đề lấy điểm kỳ thi THPT quốc gia để tuyển sinh đại học, nhiều ý kiến cho rằng, kỳ thi THPT quốc gia là để công nhận tốt nghiệp cho học sinh sau 12 năm học phổ thông, còn việc tuyển sinh là việc của các trường. Tùy yêu cầu đặc thù của từng trường mà có cách tuyển sinh phù hợp. Việc lấy điểm kỳ thi công nhận phổ thông để áp vào xét tuyển đại học thì khó. Chuyện tuyển sinh đại học, đó là việc của các trường ĐH. Kỳ thi THPT quốc gia chỉ cung cấp dữ liệu để các trường tham khảo tuyển sinh chứ không phải là căn cứ duy nhất. Bộ GD&ĐT cần làm việc lại với các trường xem xét lại việc tổ chức các bài thi tổ hợp Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội với 3 môn thi riêng lẻ mà thực chất là để phục vụ cho các trường tuyển sinh - cách làm này gây phức tạp cho công tác tổ chức cũng như sự mệt mỏi cho thí sinh.
Hy vọng với những nhìn nhận đúng đắn, giáo dục phổ thông sẽ có những đổi mới kịp thời để nâng cao chất lượng hiệu quả dạy và học, tạo niềm tin vững chắc cho các thế hệ tương lai.