Những ngày tháng 5/2015 nóng như đổ lửa, Ban Sáng tác Hội Nghệ sĩ Sân khấu (SK) Việt Nam đã đưa 16 tác giả (12 nam, 4 nữ) lên trại sáng tác Đại Lải (Vĩnh Phúc) thơ mộng, căng tràn gió những mong họ sẽ “sinh hạ” những đứa con tinh thần khỏe mạnh, hấp dẫn với các đoàn nghệ thuật trong cả nước.
Phương thức mới của nhiệm kỳ mới
Trại sáng tác kịch bản SK tại Nhà sáng tác Đại Lải lần này là trại viết kịch bản SK đầu tiên của nhiệm kỳ 8 (2014 - 2019) và của năm 2015. Làm sao để có kịch bản chất lượng cao bao giờ cũng là vấn đề nan giải của các hội chuyên ngành nghệ thuật nói chung và SK nói riêng. Ê-kíp lãnh đạo mới của Ban Sáng tác với NSƯT Lê Chức (Trưởng ban), nhà viết kịch Lê Quý Hiền (Phó ban) được sự ủng hộ của Chủ tịch Hội - NSND Lê Tiến Thọ bước đầu đã có những phương thức hoạt động mới với hy vọng sẽ mang lại những kết quả khả quan trong cuộc truy tìm những kịch bản có chất lượng.
NSND Lê Tiến Thọ phát biểu bế mạc trại sáng tác.
Đến với trại lần này không còn cảnh những gương mặt cũ, những mái đầu bạc lại nhìn nhau như trại của những năm trước đó. 60% tác giả tham dự trại là những người mới, trẻ - trẻ nhất là 30 tuổi. Bên cạnh một vài tác giả đã nhiều năm viết kịch bản và được dàn dựng trên SK thì có người là tiểu thuyết gia, nhà thơ, có người vẫn chưa là hội viên, lần đầu được tham dự một trại viết kịch bản do Hội Nghệ sĩ SK Việt Nam tổ chức. Ở trại còn có cả tác giả viết kịch ngắn không chuyên ở đơn vị và cơ sở, cán bộ, sĩ quan quân đội, sĩ quan công an, có tác giả đến từ Quảng Ngãi, TP. Hồ Chí Minh... Có thể nói, trại sáng tác kịch bản SK lần này là trại của sự giao thoa giữa các thế hệ, các vùng miền và giao thoa giữa các tài năng.
Với quan niệm Ban Sáng tác không phải là hội đồng xét duyệt kịch bản để đi dự trại nên điều mà những người lãnh đạo trại quan tâm là chất liệu để làm nên kịch bản bởi nếu kịch bản hay, tác giả đã được dàn dựng hoặc được giải thưởng hàng năm của Hội rồi. Có lẽ đó cũng là cách để mỗi trại sáng tác kịch bản từ đây luôn tìm được những gương mặt mới, giọng điệu mới cho ngành SK.
Không thể phủ nhận chất lượng những kịch bản của các tác giả “cứng cựa” được ra đời từ các trại sáng tác lâu nay của Hội, nhưng số đó không nhiều. Ở các trại trước đây, có nhiều tác giả trại nào cũng đánh trống ghi tên, kết quả tham gia hết trại này đến trại nọ, kịch bản về vẫn nằm im lìm trong ngăn kéo.
Từ năm 2015, theo định hướng của Ban Thường vụ, Ban Sáng tác có cả một chủ trương: mỗi tác giả phải cung cấp thông tin đã đi dự trại bao nhiêu lần, đã có kịch bản nào được sử dụng, nếu trong 3 - 4 năm liền mà không có kịch bản được sử dụng hoặc kịch bản không có gì mới thì không tham dự trại.
Một chủ trương mới, một định hướng rõ ràng và một phương pháp làm việc sòng phẳng, không cả nể, vì lợi ích chung luôn là con đường đi đến đích thành công.
Cuộc sống hôm nay đòi hỏi phải được nhìn đúng dung mạo của nó
Đó là điều mà người xem luôn luôn mong mỏi, chờ đón mỗi khi vở diễn mới ra đời. Muốn thế, người viết phải có một quan niệm nhân văn khác, một cách ứng xử khác và phải được đặt trong mối tương quan mới. Dường như lâu nay, các cây bút của SK chưa làm được điều đó, vì thế, các vở diễn vẫn trôi đi trong im lặng, ít có sự hồi âm.
Thế nhưng, cái đổi mới của trại sáng tác kịch bản SK Đại Lải năm nay le lói cho những người làm SK một niềm tin. Chất liệu trong 16 kịch bản thu được từ trại đề cập nhiều góc cạnh phong phú của đời sống, đặc biệt là kịch bản của các tác giả trẻ. Họ mang lại một không khí mới cho trại ở những chất liệu hôi hổi hơi thở đời sống hôm nay.
Hãy khoan bàn về chất lượng của kịch bản bởi nó phải gắn với một đơn vị nghệ thuật cụ thể nào đó. 15 ngày qua chỉ là thời điểm các tác giả hội tụ tại đây, còn sự nghiệp sáng tác giống như món nợ nghề nghiệp mà bất kỳ tác giả nào dù tham dự trại hay không cũng phải trả cho SK.
Những bản giới thiệu về từng kịch bản của mỗi tác giả do chính tác giả viết sau này sẽ được in trên tạp chí Sân khấu hoặc website của Hội - đây là cách quảng cáo hữu hiệu với các đoàn. Biết đâu một kịch bản của tác giả miền Bắc lại được một đoàn nghệ thuật ở tận TP. Hồ Chí Minh hay Cà Mau lựa chọn?
Được biết, sắp tới, Ban Sáng tác sẽ không yêu cầu nộp kịch bản nữa mà cuối năm, các tác giả nộp đề cương. Trên cơ sở nguồn đề tài đó, Ban Sáng tác sẽ có kế hoạch về số lượng các trại hoặc mở các trại chuyên ngành riêng, tránh tình trạng có tác giả dùng kịch bản làm phương tiện để thực hiện mục đích đi trại của mình.
Thu Hiền
