Trước sự chứng kiến của đội ngũ nhân viên EU và báo giới tại Thủ đô Brussel, Chủ tịch Hội đồng châu Âu ông Donald Tusk đã chuyển giao chiếc chuông biểu tượng cho tân Chủ tịch Charles Michel. Phát biểu tại sự kiện, tân Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel tuyên bố đã đến thời điểm EU cần trở nên tự tin và quyết đoán hơn trên trường quốc tế, đặc biệt là xây dựng cấu trúc quốc phòng và an ninh chung. Ông nêu rõ, dù đang trong thời bình, các nước châu Âu vẫn cần hết sức đề cao cảnh giác an ninh. Bên cạnh đó, ông bày tỏ mong muốn EU sẽ đi đầu thế giới trong các nỗ lực bảo vệ môi trường và chống biến đổi khí hậu.
Được các lãnh đạo châu Âu bầu chọn vào tháng 7, tân Chủ tịch Michel sẽ tiếp tục nhiệm vụ quan trọng là thúc đẩy và định hướng các thể chế châu Âu như những người tiền nhiệm Tusk (nhiệm kỳ 2014-2019) và ông Herman Van Rompuy (nhiệm kỳ 2010-2014). Nhiệm kỳ của tân Chủ tịch Hội đồng châu Âu Michel dài 2,5 năm - đến ngày 31/5/2022 và có thể được gia hạn một lần.
Hai nhà lãnh đạo mới của châu Âu: Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula Von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel.
Các ưu tiên chủ yếu trong nhiệm kỳ của Chủ tịch Michel là chống biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế, thương mại và xây dựng một châu Âu mạnh về quốc phòng trong lòng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Ở tuổi 43, ông Michel cũng trở thành Chủ tịch Thường trực trẻ nhất của Hội đồng châu Âu, một chức vụ chỉ mới xuất hiện từ 10 năm qua. Trước đó, hội đồng chỉ là một cơ quan không chính thức đặt dưới sự chủ trì của người lãnh đạo quốc gia đang đảm nhiệm chức Chủ tịch Hội đồng EU với nhiệm kỳ luân phiên có thời hạn 6 tháng. Cùng thời điểm, tân Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula Von der Leyen cũng đã chính thức nhậm chức. Tân Chủ tịch Ủy ban châu Âu, bà Ursula Von der Leyen đã khẳng định quyết tâm của mình trong việc đưa EU lên tuyến đầu của cuộc đấu tranh quốc tế chống biến đổi khí hậu. Trong “Thông điệp châu Âu” đọc tối 8/11 tại Viện Konrad Adenauer Stiftung tại Thủ đô Berlin của Đức, bà đã chọn ưu tiên trong nhiệm kỳ của mình là xây dựng một chính sách khí hậu đầy tham vọng và xử lý vấn đề người di cư một cách bền vững. Thông điệp của bà Ursula Von der Leyen khá rõ ràng: EU, với 500 triệu dân và chiếm tới 40% Tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu, không chỉ là đối tác thương mại hàng đầu thế giới, mà còn đóng vai trò là “người tạo ra xu hướng” toàn cầu, là “người tiên phong”. Chủ tịch đắc cử EC Ursula Von der Leyen đã tuyên bố ủng hộ một châu Âu với các giá trị cốt lõi vốn có và trở thành một hình mẫu quốc tế cho tương lai.
Bà Von der Leyen cho rằng cộng đồng châu Âu dành cho công dân của mình “một người bảo đảm hòa bình, nhân quyền, pháp quyền” và người bảo vệ “sự khoan dung, công bằng, đoàn kết và bình đẳng giữa phụ nữ và nam giới”. Trong “Thông điệp châu Âu”, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Đức nói rằng xã hội mở của EU sẽ mang đến sự ổn định và nền kinh tế thị trường xã hội, ở đó công dân nhận được sự hỗ trợ với những trường học tốt dành cho con cái họ. Những người đóng góp cho xã hội không chỉ đơn thuần có thể kiếm tiền mà họ còn hưởng cơ hội được đào tạo. Và hệ thống chăm sóc sức khỏe của EU hiện đang là một trong những hình mẫu tốt nhất trên thế giới.
Tuy nhiên, bà Ursula Von der Leyen và ông Charles Michels lãnh đạo châu Âu trong bối cảnh EU đang trải qua giai đoạn nhiều khó khăn và phải đối mặt với những thách thức cả ở bên trong lẫn bên ngoài. Chưa tính tới tác động của tranh chấp thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ ảnh hưởng tới toàn bộ nền kinh tế toàn cầu, EU và các nước thành viên cũng liên tục hứng chịu “cơn gió ngược” từ chính sách “Nước Mỹ trước tiên” cùng xu hướng bảo hộ thương mại và chủ nghĩa đơn phương của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy hay sự kiện nước Anh rút khỏi EU (gọi là Brexit), sự bất ổn ở những nước láng giềng, cùng chương trình bảo vệ khí hậu và đối phó với vấn đề người di cư... Tất cả những vấn đề này tạo thành nguy cơ tiềm ẩn thách thức sự thống nhất và tính bền vững của EU.
Trong bối cảnh lòng tin vào những giá trị của EU đang dần bị xói mòn, đây sẽ là những thách thức thực sự đặt ra đối với EU. Có thể thấy hàng loạt khó khăn cùng sự không chắc chắn đang đè nặng lên tương lai EU. Nhiệm vụ đặt ra cho đội ngũ ủy viên EC nhiệm kỳ tới là giải quyết những khó khăn đặt ra.