Một người làm nghề khai thác gỗ vào Bệnh viện TP. Huế do bị tai nạn lao động giập nát ngón trỏ và ngón giữa của bàn tay phải do bị gỗ rơi đè khi đưa lên xe vận chuyển. Nạn nhân nhập viện khoa ngoại, tại đây xử trí tháo khớp 2 đốt ngón trỏ vì thương tổn nhiều không giữ được, chỉ điều trị bảo tồn được ngón giữa. Khi đo thân nhiệt thấy sốt mặc dù chưa có dấu hiệu nhiễm khuẩn nhưng căn cứ vào yếu tố dịch tễ ghi nhận nạn nhân thường hay đi rừng khai thác gỗ nên bác sĩ điều trị cho xét nghiệm máu và phát hiện mắc bệnh sốt rét với kết quả ký sinh trùng sốt rét dương tính. Nạn nhân được chuyển qua Khoa Lây để được tiếp tục điều trị và xuất viện tại đây.
Tẩm màn phòng chống bệnh sốt rét. Ảnh: Trần Minh
Mặc dù TP. Huế không nằm trong vùng sốt rét lưu hành nhưng vẫn có một số người dân thường xuyên vào vùng sốt rét để khai thác lâm thổ sản, đào đãi vàng, tìm trầm, kiếm củi, thu phế liệu chiến tranh... nên dễ mắc bệnh sốt rét. Các bác sĩ tại bệnh viện đã được Trung tâm Phòng chống Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng tỉnh cảnh báo về thực trạng sốt rét ngoại lai do người dân bị nhiễm bệnh từ nơi khác mang về trong buổi tập huấn hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh sốt rét được Bộ Y tế ban hành.
Khi được bác sĩ chuyên trách công tác phòng chống bệnh sốt rét và các bệnh ký sinh trùng của Đội Y tế dự phòng thuộc Trung tâm Y tế TP. Huế thông báo về trường hợp phát hiện bệnh nhân mắc sốt rét ở nạn nhân này đang điều trị tại bệnh viện thành phố, lúc đó, với trách nhiệm là Giám đốc Trung tâm Phòng chống Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng tỉnh Thừa Thiên Huế, tôi đã tìm cách tiếp cận bệnh nhân để xác định. Người bệnh cho biết thường xuyên đi khai thác gỗ ở vùng rừng núi, ban đêm ngủ bằng võng treo và không dùng màn chống muỗi nên đã bị mắc bệnh sốt rét do muỗi truyền từ hồi nào không biết. Anh đã tâm sự với tôi: “Vừa rồi em xui xẻo, không cẩn thận nên bị tai nạn lao động do gỗ đè làm giập nát, hư hỏng hai ngón ở bàn tay phải, đã tháo mất một ngón trỏ nhưng cũng may là bác sĩ đã phát hiện kịp thời em mắc thêm bệnh sốt rét sau khi cho thử máu để giữ lại điều trị”. Tôi an ủi anh: “Thật may, do anh có triệu chứng sốt và nói rõ việc thường xuyên vào vùng rừng núi để khai thác gỗ nên bác sĩ khoa ngoại cho thử máu mới phát hiện anh mắc thêm bệnh sốt rét nên đã kịp thời chuyển qua khoa lây để tiếp tục điều trị sốt rét”. Anh hỏi tôi: “Em nghe bác sĩ nói bệnh sốt rét em mắc phải nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời thì có thể bị chết phải không bác sĩ?”. Tôi giải thích: “Đúng rồi đó! Anh mới bị mắc bệnh sốt rét lần đầu, lại bị nhiễm loại ký sinh trùng Plasmodium falciparum với mật độ cao nên rất dễ bị sốt rét ác tính dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện, chẩn đoán và điều trị sớm”. Người vợ anh đứng bên cạnh với vẻ lo lắng nhưng tỏ bày: “Trong cái rủi ro, có cái may mắn phải không bác sĩ? Nhờ bác sĩ ở bệnh viện này giỏi và có kinh nghiệm nên chồng tôi mới được tìm ra bệnh khác để giữ lại điều trị mà không ngờ mắc phải”. Sau hơn 3 ngày điều trị đặc hiệu sốt rét, bệnh nhân có đáp ứng tốt, không còn bị sốt, vết thương ở hai ngón tay không có dấu hiệu nhiễm trùng và được xuất viện trong điều kiện an toàn.
Bác sĩ khoa ngoại trực tiếp xử trí vết thương do tai nạn lao động của nạn nhân cho biết: “Mấy tháng trước, khi tập huấn hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh sốt rét của Bộ Y tế cho các bác sĩ của bệnh viện, anh đã được cảnh báo về tình trạng sốt rét ngoại lai do người bệnh bị nhiễm từ những nơi khác trở về rồi mà!”. Thật may là vị bác sĩ đó đã cho nạn nhân đi xét nghiệm máu để phát hiện bệnh sốt rét kịp thời. Tôi cảm phục anh vì mặc dù là bác sĩ khoa ngoại nhưng đã quan tâm đến các bệnh lý khác mà người bệnh có thể mắc phải ngoài tai nạn lao động. Anh tâm sự: “Hôm tập huấn, anh có nhấn mạnh chẩn đoán bệnh sốt rét phải căn cứ vào 3 yếu tố dịch tễ, lâm sàng và xét nghiệm. Ở nạn nhân này do có triệu chứng sốt, làm nghề khai thác gỗ với yếu tố dịch tễ vào vùng sốt rét nên phải cho làm xét nghiệm máu; không ngờ phát hiện ra được ký sinh trùng sốt rét”.
Đây là một bài học kinh nghiệm thực tiễn đã gặp phải. Nạn nhân bị tai nạn lao động gây chấn thương giập nát ngón tay nhập viện vào khoa ngoại để xử trí nhưng lại xuất viện từ khoa lây do bị mắc thêm bệnh sốt rét được phát hiện, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
TTƯT.BS. NGUYỄN VÕ HINH
